نام فارسی: زردینه خاردار
نام علمی: .Xanthium spinosum L
نام فرانسه: Lampourde épineuse، Lampourde
نام انگلیسی: Burrweed
نام آلمانی: Spitzklette، Dornige – Spitzklette
نام ایتالیایی: Xantio
زردینه خاردار گیاهی است از تیره کاسنی، یک ساله و دارای ساقه ای منشعب به ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر که به حالت وحشی درنواحی مرطوب، حاشیه رودخانه ها و دامنه های مرطوب کوهستان ها می روید. پراکندگی آن به صورتی است که در منطقه وسیعی از نواحی مختلف اروپا، آسیا و شمال افريقا یافت می گردد.
این گیاه، برگ های کامل یا منقسم به ۳ تا ۵ لوب باریک و نوک تیز دارد. سطح فوقانی پهنک آن، دارای رنگ سبز است و بر روی آن، در امتداد رگبرگ ها، تارهای ظریفی دیده می شود که آن ها را به رنگ سفید پنبه ای جلوه می دهد. سطح تحتانی پهنک، تماما پوشیده از کرک می باشد.
از اختصاصات گیاه زردینه خاردار که بهترین وسیله تشخیص آن از گونه دیگر و سایر گیاهان این تیره می باشد آن است که در محل اتصال برگ های آن به ساقه، خارهای زرد رنگ سه شاخه (به ندرت ۲ یا ۴ شاخه) دیده می شود. کاپیتول های آن دارای گل هایی بر دو نوع نر و ماده است.
نوع نر کاپیتول ها، در قسمت انتهایی ساقه ولی نوع ماده آن ها که در کنار برگ ها جای دارند و غالبا به وضع منفرد ظاهر می شوند، منحصرا دارای ۲ گل می باشند. میوه اش بیضوی دراز، پوشیده از تارهای کوچک و دارای خارهای زرد رنگی کوچک با ظاهر مشخص و منتهی به قلاب است. وجود خارهای قلاب دار، باعث می گردد که مجموعه میوه این گیاه و گونه دیگری از آن که در ایران وجود دارد. به سهولت به پوست و پشم حیوانات بچسبد و با این ترتیب از منطقه ای به منطقه دیگر انتقال پیدا نماید.
امروزه پراکندگی وسیع این گیاهان را مربوط به اختصاصات میوه و سهولت انتقال آن از ناحیه ای به ناحیه دیگر می دانند. دام ها، مانند گاو و بز، گیاه کامل و مخصوصا میوه آن را می خورند.
ترکیبات شیمیایی زردینه خاردار
مواد رزینی، اسانس
خواص درمانی زردینه خاردار
رومیان قدیم از گیاه زردینه خاردار تنطوری تهیه می نمودند که با آن، موی سر را به رنگ زرد بلوند در می آوردند. از این تنطور در صنعت نیز هنوز هم استفاده به عمل می آورند. کلیه قسمت های این گیاه، اثر مدر، ضد خنازير و التیام دهنده دارد. برگ های آن دارای طعم تلخ و اثر قابض است و در گذشته برای رفع تب نوبه و بیماری های پوستی به کار می رفته، ولی امروزه مصرف آن از نظر درمان بیماری ها به کلی بین مردم متروک گردیده است.
محل رویش زردینه خاردار
حاشیه رودخانه سفیدرود، رودبار در ارتفاعات ۶۰۰ متری: اطراف میشکش، شمال هرزویل، اطراف رشت، پیربازار، آذربایجان، اطراف تبریز، نواحی مختلف شمال ایران و اطراف کرج.