علف های هرز مزارع زعفران

مقدمه

برای بررسی علف های هرز مزارع زعفران باید بدانیم هر گیاهی که به طور ناخواسته بروید و ایجاد مزاحمت نماید، علف هرز نامیده می شود. به دلیل رشد کند و قابلیت رقابت کم، علفهای هرز یکی از اصلی ترین عوامل کاهش دهنده عملکرد زعفران هستند و باعث کاهش قابل توجه عملکرد این محصول (حدود ٪۲۰) می شوند.

بررسی های انجام شده برای تعیین فلور علف های هرز زعفران در استانهای خراسان رضوی و جنوبی نشان داده است که در مجموع ۱۱۳ گونه علف هرز یکساله و ۷۱ گونه علف هرز چند ساله در مزارع زعفران می رویند. بیشترین گونه مربوط به خانواده کاسنی و گندمیان بوده است . مهمترین علف های هرز زعفران شامل علف پشمکی( Bromus tecturum )، جو موشی( Hordeum murinum ) و علف های هرز تابستانه زعفران مانند خارشتر( Alhagi cameloron )، تلخه( Acroptilon repens ) و هفت بند( Polygonum spp )، گاو پنبه ، بومادران، بیدگیاه (فرز)، موسیر، تره وحشی، گند سیر (سیر وحشی)، یولاف وحشی، لاشوک (جومیش)، بجند (شاهی وحشی)، سلمه (سلمک یا سلمه تره)، پیچک صحرایی، پنجه مرغی، اویارلاسلام زرد، اویارسلام ارغوانی، خاکشیر، منداب، فرفیون، دم موشی، شاخ گاو، کاهوی وحشی، غربیلک (گزنه سفید)، کلاغک، اسطوخودوس، شقایق، بارهنگ، پوا، بندوک خوابیده، بندوک قائم، ترشک، قلیانک، شیرتیغک پایا، علف شور، شیرتیغک، گل قاصد، خارخاسک، شنبلیله کوهستانی، گل ماهور، گزنه دو پایه.

با این وجود علف های هرز مزارع زعفران دارای خصایصی به شرح زیر می باشند که آن ها را از سایر گیاهان متمایز می سازد.

١- رقابت با گیاهان زراعتی از نظر غذا، رطوبت، نور، گرما، گاز کربنیک، اکسیژن، جا و ترشح بیان سمی توسط ریشه ها Allelopathy که موجب محدود شدن رشد گیاه اصلی و عملکرد محصول می گردد.

۲ – مقاومت به دفع یا براندازی، با تولید بذر بسیار، ایجاد ریزم، استولن، داشتن پیاز، رشد زیاد و جمعیت بسیار و یا مجموعه ای از این ها.

3 – مضر به انسان و حیوان، به جهت داشتن بذر، برگ، ساقه و یا میوه سمی، دادن طعم و بوی ناپسند به غذاها و فرآورده های دامی و تولید دانه گرده بسیار و ایجاد آلرژی در انسان و دام.

۴- ایجاد منظره ناپسند و مزاحمت در مراحل داشت و برداشت و بالا بردن هزینه تولید.

۵– میزبان بیماری ها، نماتدها، باکتری ها، ویروس ها و حشرات مضر در مزارع زعفران.

عوامل مهم در کاهش رشد علف های هرز مزارع زعفران

1. جلوگیری از ورود بذرها یا قسمتهای رویشی علف هرز به هر طریق ممکن
2. قرار دادن توری های مخصوص در جوی ها منتهی به مزارع زعفران جهت جلوگیری از ورود بذر یا اندام های رویشی به کرت های زعفران
3. جمع آوری و حذف علفهای هرز در سال آیش
4. پیشگیری و کنترل علف های هرز در طول دوره کشت زعفران
5. مبارزه جدی با علف های هرز در زمان رویش
6. استفاده از تناوب و آیش جهت کنترل علف های هرز
7. استفاده از کودهای دامی کاملا پوسیده در مزارع زعفران
8. وجین علف های هرز جهت جلوگیری از رشد آنها و تولید بذر

با توجه به علف های هرز موجود در مزارع کشت در مناطق مختلف باید از قبل اطلاعات کافی با نوع علف هرز و نحوه مقابله با آنها داشت تا با توان بیشتری بتوان با آنها مبارزه نمود. در صورت عدم دقت در حذف و از بین بردن علف های هرز در فاصله زمانی کوتاهی می تواند کل مزارع کشت را تحت تاثیر قرار دهد. لذا توجه به آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.

انواع علف های هرز مزارع زعفران

علف های هرز از نظر نوع برگ، دوره زندگی، نوع ساقه، تعداد لپه و محیط زیست به دسته هایی تقسیم می شود. در زیر به طور اختصار هر دسته توضیح داده می شود.

الف – علف های هرز از نظر نوع برگ

علف های هرز را از لحاظ نوع برگ به دو دسته کشیده برگ و پهن برگ تقسیم می کنند. کشیده برگ ها معمولا دارای رگبرگ های موازی و طولی و پهن برگ ها دارای رگبرگ های منشعب می باشند. در مزارع زعفران از دسته کشیده برگ ها «بید گیاه» (فرز) و از دسته پهن برگ ها «تلخه» را می توان نام برد.

ب – علف های هرز از نظر دوره زندگی

علف های هرز زعفران را از این لحاظ به سه دسته یک ساله ، دوساله، و چندساله، تقسیم می کنند. دوره زندگی علف های هرز یک ساله از جوانه زدن تا تولید دانه، حداکثر در طول یک سال می باشد. این گیاهان هرگاه در پاییز و یا اوایل زمستان جوانه زنند و در بهار و یا اوایل تابستان ایجاد دانه کنند، به علف های هرز یک ساله زمستانی، و هرگاه در بهار جوانه زنند و در تابستان به رشد کامل برسند، به علف های هرز یک ساله تابستانی، موسوم می باشند. از علف های هرز یک ساله زمستانی می توان خردل و از علف های هرز یک ساله تابستانی خار خسک را نام برد.

دوران زندگی علف های هرز دو ساله از جوانه زدن تا تولید بذر، دو سال می باشد. از علف های هرز این دسته می توان خاکشیر تلخ و گل ماهور را نام برد.

علف های هرز چند ساله، هر ساله تولید بذر می کنند، اما با داشتن ذخایری از مواد غذایی در ریشه، ریزوم، استولن، پیاز، و یا بنه، زمستان گذرانی و یا تابستان گذرانی می کنند و دوباره به هنگام مساعد شدن هوا می رویند. به این دسته از علف های هرز، علف های هرز چند ساله علفی اطلاق می کنند. از علف های هرز چند ساله علفی کشیده برگ، میتوان از پنجه مرغی، و از گیاهان هرز چند ساله پهن برگ از خار شتر نام برد.

ج – علف های هرز از نظر نوع ساقه

علف های هرز زعفران را از نظر نوع ساقه می توان به سه دسته علفی، نیمه خشبی و چوبی تقسیم کرد. اکثریت علف های هرز زمستانه ی زعفران، از نوع علفی می باشند، لیکن در فصل تابستان، در مزارعی که کمتر مورد وجین قرار می گیرند، علف های هرز نیمه خشبی مانند خار شتر نیز به تعداد زیاد مشاهده می شوند. در صورت عدم رسیدگی به مزارع زیر کشت زعفران علفهای هرز نیمه خشبی و خشبی در طول زمان افزایش خواهند یافت.

د – علف های هرز از نظر تعداد لپه

به طوری که می دانید رویان کلیه گیاهان گلدار یا دارای یک لپه می باشند و یا دارای دو لپه. از این رو گیاهان دسته اول را تک لپه ای، و گیاهان دسته دوم را دو لپه ای می نامند. از دسته تک لپه ای ها یولاف وحشی، لاشوک و از دسته دو لپه ای ها می توان بجند (شاهی وحشی) و سلمه را نام برد.

ه – علف های هرز از نظر محیط زیست

علف های هرز زعفران را از این نظر به علف های هرز خشکی زی – آب زی، علف های هرز مزارع و نقاط متروک، علف های هرز شوری پسند و شوری گریز و… تقسیم می کنند. در مورد زراعت زعفران، چون از اواسط و یا اواخر اردیبهشت ماه، بوته زعفران خزان می کند و در واقع در حدود ۵ – ۴ ماه زمین در فصل رشد سایر نباتات متروک می ماند، در ایام تابستان علف های خشکی زی و علف های هرز اراضی مزروعی و متروک تواما مشاهده می شوند. در ایام زمستان نیز نباتات یک یا چند ساله زمستانی در مزرعه زعفران دیده می شوند.

بطور کلی با توجه به مقاومت بالای علف های هرز به شرایط نامساعد محیطی آنها قادر هستند در زمین های با رطوبت کم، باتلاقی، شوره زار و حتی خشک رویش نمایند. هر کدام از خانواده علف های هرز در شرایط خاصی از رشد خوبی برخوردار هستند. برخی از آنها شرایط خشکی و برخی دیگر رطوبت بالا و بعضی از آنها زمین های با شوری بالا یا خصوصیاتی از این قبیل را می پسندند.

علف های هرز علاوه بر کاهش مواد غذایی مورد نیاز زعفران و همچنین رطوبت، نور و دما می توانند میزبان تعداد زیادی از بیماری ها، نماتدها و حشرات باشند که این شرایط تهدید جدید به مزارع به حساب می آید.

تکثیر علف های هرز مزارع زعفران

علف های هرز اغلب از طریق بذر زیادی که تولید می کنند، ازدیاد حاصل می نمایند. به عنوان مثال یک گیاه درمنه می تواند بیش از یک میلیون و یک گیاه تاج خروس قائم بیش از 500.000 بذر تولید کند. برخی از علف های هرز صرف نظر از تولید جنسی، قادرند از طریق قطعات رویشی از قبیل ساقه های خزنده روی زمین (استولن)، ساقه های خزنده زیر زمین (ریزوم) و نیز از طریق پیازچه، غدد ساقه، غدد ریشه و بنه ازدیاد حاصل نمایند.

ساقه های خزنده دارای گره هایی هستند که در محل هر گره، جوانه های رویشی دیده می شود. به همین جهت پس از مدت کمی قطعه زمین نسبتا وسیعی از این گیاهان پوشیده می شود. نمونه هایی از علف های هرز که از طریق اندام های رویشی متفاوت ازدیاد حاصل می کنند به شرح زیر می باشند:

بید گیاه (فرز) از طریق ریزم Agropyrumrepens

گند سیر از طریق غدد پیازی AlliumSPP

پنجه مرغی از طریق استولن Cynodondactylon

علف هفت بند از طریق بذر Polygonumaviculare

غربیلک از طریق تماس ساقه با خاک Lamium amplexicaule

انتشار بذر علف های هرز زعفران

بذر علف های هرز از طریق باد، آب، حیوانات و انسان از نقطه ای به نقطه دیگر انتشار می یابد.

الف – باد

شکل خاص برخی از بذور و میوه ها، موجب انتقال آن ها به وسیله باد می گردد. بذور بالدار، مودار، چتر مانند، پر مانند و سبک به آسانی با باد حمل و نقل می گردند. نمونه بارز این بذور، بذر گیاه قاصد می باشد، که به علت شکل خاص خود، ده ها کیلومتر می تواند با باد سفر کند.

ب – آب

آب نیز در جابجایی بذور نقش مهمی دارد، خصوصا آب رودخانه ها که از ذوب برف و یخ حاصل می شود. این آب در مسیر عبور از تپه ها و اراضی کوهستانی، بذور علف های هرز را با خود به مناطق دور دست حمل می کند.

ج – حیوانات

حیوانات نه تنها از طریق بدن خود موجب جابجایی بذر علف های هرز می گردند، بلکه با خوردن بذور و عدم آسیب رساندن به قوه رویشی آن ها، از طریق دفع، در جابجایی بذور نقش زیادی دارند. در مدفوع پرندگان نیز بذور زیادی که هضم نشده و قوه نامیه دارند مشاهده می شوند. ضمنا پرندگان که به میوه های آبدار و خوش رنگ علاقه مند هستند، پس از خوردن، ممکن است دانه به نوک گیاه آن ها بچسبد و پرنده با تمیز کردن نوک خود در محل دیگر، تخم گیاهی را بکارد (به عنوان مثال دانه انگلی دارواش).

د – انسان

از طریق حمل بذور آلوده به تخم انواع علف های هرز، حمل علوفه مخلوط با علف های هرز، انتقال کودهای حیوانی خام (نپوسیده)، رها کردن علف های هرز اطراف جوی ها و مزارع، بهم زدن مرتب سطح خاک، عدم نظافت ماشین آلات کشاورزی (بویژه ماشین های برداشت مانند کمباین و دستگاه های بوجاری) و آبیاری های غلط توام با فاضلاب، موجبات انتقال و انتشار تخم علف های هرز را فراهم می سازد. حمل خاک و ماسه و مصالح ساختمانی نیز از یک نقطه به منطقه دیگر در ایجاد چنین آلودگی هایی مؤثر است.

روش های مبارزه با علف های هرز مزارع زعفران

شیوه های زیادی برای مبارزه با علف های هرز وجود دارد. لیکن معمولا ترکیب دو یا چند طریقه اطمینان بخش تر است. با علف های هرز به طرق مکانیکی، زراعتی، و شیمیایی می توان مبارزه کرد. لیکن در مورد زراعت زعفران طریقه مکانیکی به ویژه وجین کاملا متداول است و طریقه شیمیایی با توجه به الگوی رشد محصول، آسان و اقتصادی بودن و خواب تابستانی زعفران عملی می باشد. این روش در حال حاضر مهمترین و رایج ترین روش مبارزه است.

در زیر از بین طرق مختلف به توضیح پیرامون مبارزه مکانیکی (وجین) و مبارزه شیمیایی اکتفا می گردد.

الف – وجين

وجین یعنی خارج کردن علف های هرز از مزارع کشت شده است تا گیاه مزبور بتواند با عملکرد بهتری به رشد خود ادامه دهد. در مزارع زعفران معمولا اولین وجین پس از آبیاری دوم و در حالت گاورو شدن بستر کشت انجام می گیرد تا ریشه های علف هرز به راحتی از زمین خارج شده و در مقابل آسیبی به زعفران وارد نشود.

وجین زعفران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا بوته این گیاه، ضعیف، کوتاه، و ظریف می باشد و چنانچه محل کشت، از وجود علف های هرز پاک نشود، نه تنها بوته زعفران به سختی آسیب می بیند، بلکه پس از مدتی این علف ها تمام مزرعه را پوشانده، نابودی کامل آن ها به دشواری میسر می شود. از این رو کشاورزان هوشیار و علاقمند خراسان جنوبی در طی سال، چند بار مزارع زعفران خود را وجین می کنند.

در مقابل، برخی از افراد غیر مطلع و یا سهل انگار، ضمن بی توجهی به علف های هرز در زمان رشد گیاه، در فصل تابستان نیز، به آن ها امکان رشد و نمو و تولید بذر می دهند و به این ترتیب به زراعت خود لطمه زیادی وارد می سازند، در حالی که در ۵ ماه بهار و تابستان که پیاز زعفران دوره استراحت تابستانی خود را می گذراند، به خوبی می توان با استفاده از وسایل دستی و ماشینی، علف های هرز را از بین برد و زمین را برای رویش فعال و مجدد زعفران آماده ساخت.

لازم به ذکر است که از حمل ماشین آلات سنگین به داخل زمین باید خودداری گردد، چون این وسایل موجب کوبیدگی سطح خاک و آسیب رساندن به پیاز زعفران می شوند، تیلر برای کار در مزارع زعفران بسیار مناسب است. اولین وجین زعفران بعد از برداشت گل های زعفران (گل پاک)، دومین آن در صورت لزوم به فاصله در حدود یک ماه و قبل از کولش آب و وجین سوم به هنگام برداشت علوفه زعفران و سرانجام آخرین وجین در صورت نیاز در فصل تابستان انجام می شود.

ب – مبارزه شیمیایی

به هنگام خواب تابستانی یا هنگام رکود گیاه ، می توان از علف کش ها استفاده کرد که آسیبی به آن وارد نشود. بسته به نوع علف هرز مزارع از سموم شیمیایی مختلفی استفاده می شود.

برای انهدام پهن برگ های یک ساله از علف کش های D – 4 – 2، T – 5 – 4 – 2، یو 46 کمبی فلوئيد و يو ۴۶ دی فلوئید به میزان ۱/۵ – ۱ لیتر در هکتار استفاده می شود. برای انهدام پهن برگ ها و کشیده برگ ها از سموم تماسی «گراموکسن» و سم نفوذی «راند آپ» استفاده می شود. میزان مصرف گراموکسن ۴-۱/۵ لیتر در هکتار (بسته به تراکم علف های هرز) می باشد .

علف کش راندآپ را با غلظت ۱ درصد برای از بین بردن علف های یک ساله و با غلظت ۳-۲ درصد جهت کنترل علف های هرز چند ساله بکار می برند. از سموم کلروپروفام به میزان ۴ کیلوگرم در هکتار و یا از مخلوط ۲/2 کیلوگرم کلروپروفام و ۰/۹ کیلوگرم دیورن  در هکتار برای از بین بردن علف های هرز یک ساله استفاده می شود. در ضمن از علف کش سونالان قبل از رویش زعفران و به هنگام آبیاری و از سموم سنکور، گالانت، فوزالید، بازگران بعد از رویش زعفران استفاده می شود.

علف کشهای مصرفی در زعفران در حال حاضر بسیار معدود هستند و مصرف تک قطبی این علفکش ها علاوه بر افزایش طیف خاصی از علف های هرز و پیدایش علف های هرز مقاوم باعث افزایش مقدار سم مصرفی، ایجاد الودگی های زیست محیطی نیز و افزایش قیمت و کمیاب شدن آنها در زمان کاربرد می شود.

استفاده از روشهای غیر شیمیایی همراه با کاربرد علفکش های جدید و با نحوه عمل متفاوت در قالب طرح مدیریت تلفیقی علف های هرز در مزارع زعفران مهمترین عوامل در مدیریت راهبردی علفهای هرز در زراعت این محصول محسوب می شوند.

در زراعت زعفران مطالعات بسیاری در مورد علفکش ها با نحوه عمل متفاوت برای مبارزه با علفهای هرز برگ پهن و باریک برگ در سایر محصولات انجام شده است و کارایی آنها به اثبات رسیده است و بنابراین امکان استفاده از این علف کشها در مزارع زعفران می تواند بعنوان یکی از گزینه ها مورد بررسی قرار گیرد.

از مجموع بررسی های بعمل آمده علفکش های گالانت, فوزالید و سونالان جهت مبارزه با علف های هرز باریک برگ و علفکش های سنکور ، گرانستار و ۴٬۲-دی‌کلروفنوکسی‌استیک اسید (4,2-D) برای مبارزه با علفهای هرز برگ پهن مورد استفاده قرار گرفته اند.

در سایر تحقیقات نیز مشخص شده است که کاربرد علفکش های پیش رویشی نظیر ترفلان و سنکور برای مبارزه با علفهای هرز پهن برگ موثر است. حال آنکه در آزمایشات دیگر بدلیل وارد آمدن خسارت به زعفران استفاده از این علفکش ها توصیه نشده است و استفاده از علفکش های پس رویشی ترجیح داده شده است.

در یک بررسی سه ساله در مناطق زعفران کاری گناباد و مشهد مشخص گردید که علفکش های تری بنورون متیل ( 18.75گرم ماده موثره در هکتار) و متر بییوزین (۵۶۰ گرم ماده موثره در هکتار) بهترین شرایط برای کنترل علفهای هرز زعفران می باشند .

این دو علفکش بدلیل عدم تاثیر سود بر زعفران و نیز کارآیی موثر در مبارزه با علفهای هرز بوده اند. استفاده از گلایفوسیت به تنهایی یا مخلوط با توفوردی بی (-2,4) DB نیز در هنگام آماده سازی زمین زعفران توصیه شده است

علف های هرز مزارع زعفران در بیرجند

تعیین علف های هرز مزارع زعفران چیزی جز علف های هرز کشت های شتوی مانند گندم، جو و چاودار و نیز علف های هرز مزارع صیفی نیست. اما علف های هرز مزارع زعفران با این وجود از علف های هرز مزارع شتوی و صیفی بیشتر است، زیرا اولا گیاه زعفران گیاه ضعیف است و رشد چندانی ندارد و ثانيا به علت داشتن بنه، امکان استفاده از کولتیواتور در زمین های زعفران نیست.

ثالثا یک گیاه چند ساله است که چون گل دادن آن در آغاز است و نه در پایان، متاسفانه چه در دوران رشد زعفران و چه در فصول بهار و تابستان، توجه کافی مبنی بر حذف علف های هرز نمی شود و علف های هرز مجال کافی برای رویش و ریزش بذر خود در زمین زعفرانی پیدا می کنند. به هر صورت امکان پیدا کردن کلیه علف های هرز شهرستان امر دشواری است. از این روی به علف های هرز مزارع گل و فریز از بخش خوسف بیرجند که در امر کشت و کار زعفران تبحر کافی دارند و زعفران های این منطقه از لحاظ کیفی برتر از زعفران سایر نقاط بیرجند می باشد، کفایت می کند.

علف های هرز مزارع گناباد، قاین و بیرجند

طبق یک بررسی محققان که در سال ۱۳۶۹ در سه شهرستان گناباد، قاین و بیرجند انجام شده، تعداد ۱۸۴ گونه علف هرز (۱۱۳ گونه یک ساله و ۷۱ گونه چند ساله) تشخیص داده شد. علف های هرز مزارع تقریبا با هم یکسان اما با تراکم های مختلف بودند. در این بین ۲۰ گیاه غالب در منطقه وجود داشت.

علف های هرز هر منطقه براساس تراکم و منظره بهاره عبارت بودند از:

علف های هرز مزارع قاین: جوی وحشی، جاروی علفی، پوآی پیازی، ارمک، بومادران، پیاز صورتی، پیچک صحرایی، گندمک زنگوله ای، سیزاب پاخمیده.

علف های مزارع در گناباد: ارمک، جوی وحشی، گزنه، گوش موشی، پوآی پیازی، بومادران، سیزاب پاخمیده، خاکشیر، شب بوی صحرایی و خاکشیر ایرانی.

علف های هرز مزارع بیرجند: جاروی علفی، دم موشی، ارمک، جو وحشی، پوآی پیازی، خاکشیر ایرانی، گزنه سا، پیچک صحرایی، سیزاب پا خمیده، پیاز صورتی.

علف هایی که منظره تابستانی داشته و در هر منطقه عمومیت داشته اند، به ترتیب تراکم عبارت بودند از: ارمک، جو موشی، علف هفت بند، خار شتر، پیچک صحرایی، بومادران، کاهوی خاردار، تلخه گیجه، گل گندم و خاکشیر ایرانی.

علف های هرز مزارع زعفران در روستاهای گل و فریز از بخش خوسف بیرجند

اسم فارسی	اسم انگلیسی	اسم لاتین
گاو پنبه	Lanter Flower	Abutilon avicennae G.
تلخه	Russian knapweed	Acroptiolon repensc( L.) DC
بومادران	Yarrow = Milfoil	Achillea millefolium L.
بیدگیاه – فرز	Qunckyrass = Couchgrass	Agropyrum repens P. Beauv
خارشتر	Camel Thorne	Alhagi camelorum .Fishi
موسیر	Wild Garlic	Allium robellum M.B.
تره وحشی	Wild Leak	Allium rotundumL.
گندسیر – سیر وحشی	Wild Garlic	Allium vienale L.
تاج خروس	Redroot Pigweed	Amarantus retroflexus
بولاف وحشی	Wild Oats	Avena fatua L.
لاشوک	Downybrome = Cheat grass	Bromus tectorum
بجند – شاهی وحشی	Hoary Cress	Cardaria draba Desv.
سلمه – سلمک – سلمه تره	Lambsquarters = Fathen	Chenopodium album L.
پیچک صحرایی	Field Bindweed	Convolvulus arvensis
اسم فارسی	اس انگلیسی	اسم لاتین
پنجه مرغی	Bermuda Grass=Devilgrass	Cynodon dactylon Pers
اویار سلام زرد	Yellow Nutsedge	Cyperus esculentus L.
اویار سلام ارغوانی	Purple Nutsedge	Cyperus rotundus L.
خاکشیر	Flix Weed	Descurainia sophia Webb
منداب	Rocket Salad	Eruca sativa Miller
فرفیون	Sun Euphorbia	Euphorbia helioscopia L.
جو وحشی	Wild barley	Hordeum spontaneum
کاهوی خاردار	Prikly Lettuce	Hypecoum pendulum .
غربیلک – گزنه ی سفید	Henbit	Lamium amplexicaule L.
کلاغک	Clustered Grape Hyacinth	Muscari neglectum Guss
اسطخودوس	Cat Mint	Nepeta menthoids
شقایق	Wild Poppy	Papaver pavonium
بارهنگ	Hoary Plantain	Plantago media L.
پوا	Perennial Blugress	Poa bulbosca L.
بندوک خوابیده	Knotweed = Doorweed	Polygonum aviculare L.
بندوک قائم	Erect Knotweed	Polygonum erectum L.
ترشک	Sorret	Rumex acetosa L.
قلیانک (کوزه قلیانک)	Silene	Silene conoidea L.
شیر تیغی پایا	Perennial Sowthisthe	Sonchus arvensis
علف شور	Salt Wort	Salsola Kali L.
شیر تیغی	Sowthistle	Sonchus asper L. Hill.
گل قاصد	Dandelion	Taraxacum offcinale Weber
خاخسک	Puncture Vine	Tribulus terrestris L.
شنبلیله ی کوهستانی	Fenugreek	Triaonella montana
گل ماهور	Moth Mullen	Verbascum blattaria
گزنه ی دو پایه	Stinging Nettle	Urtica dioica L.

علف های هرز مزارع مشهد

تعدادی از محققان علف های هرز مزارع مشهد را شامل: بومادران، تلخه، خار شتر، کندسیر، جو موشی، اویارسلام، گل قاصد، گل ماهور و منداب دانسته اند.

علف هرز پنیرک در زابل

دو تن از محققان برای از بین بردن پنیرک Malva neglecta به هنگام ۵ -۳ برگه شدن این گیاه از چند علف کش مانند Ioxinil به میزان 3 لیتر در هکتار، بروموکسینیل و ام. سی پی،آ + Bromoxinil MCPA(EC) به قرار 1/5 لیتر در هکتار، اکسی فلوارفن ( % EC24) Oxyfluorten به قرار 1/5 لیتر در هکتار، دو – چهار – دی به علاوه ام، سی، پی آ (24D+ MCPA(SL67.5%1) به قرار ۲ لیتر در هکتار، متریبوزین (%WP70) Metribuzin به قرار ۰/۷۵ کیلوگرم در هکتار و کنترل (سم پاشی نشده).

تاثیر علف کش ها براساس شیوه های استاندارد EWRC به هنگام ۱۰، ۲۰ و ۳۰ روز بعد از پخش علف کش ها براساس وزن خشک علف های هرز بعد از ۳۰ و ۶۰ روز محاسبه شد. متریبوزین بدون آنکه به گیاه زعفران آسیبی برساند، پنیرک را به خوبی کنترل کرده بود. اکسی فلوارفن کنترل آن موقت بود و در ضمن موجب زرد شدن (کلروز) برگ های زعفران شد. مبارزه با دو – چهار – دی و ام، سی، بی، آ به زعفران در قاعده گیاه آسیب رساند و موجب کلروزآن شد و در عین حال موجب شده بود که طول بوته ها ده سانتی متر افزایش یابد.

علف کش های موثر در نابودی علف های هرز مزارع زعفران

نام علف کش	میزان مصرف در هکتار	زمان و نحوه مصرف	نوع علف هرز	نتیجه
فوزالید	2 لیتر	آذرماه POE	جو موشی و سایر باریک برگ ها	تأثیر بسیار خوب روی باریک برگ ها
گالانت	2 لیتر	آذرماه POE	جو موشی	تأثیر بسیار خوب برروی علف های هرز
گالانت	2 لیتر	اول فروردین POE	جو موشی	تأثیر خوب اما کند برروی علف های هرز
باز گران	2-2/5 لیتر	اسفند POE	پهن برگ ها	کنترل برخی علف های هرز
بازگران + فوزالید	4 لیتر   2 لیتر	اول فروردین POE   اول فروردین POE	پهن برگ ها باریک برگ ها	کنترل خاکشیر و جوموشی
گالانت   بازگران	2 لیتر   4 لیتر	اول فروردین POE   اول فروردین POE	پهن برگ ها   جو موشی	کنترل پهن برگ ها و جوموشی
سونالان	4 لیتر	Pre.E موقع آبیاری اول	کلیه علف های هرز جز بومادران وازمک	تاثیر خوب

PreE = Pre Emergence. قبل از سبز شدن

POST Emergence  =POE بعد از جوانه زدن

علف های هرز استهبان فارس

محققان دیگری علف های هرز مهم پهن برگ مزارع زعفران استهبان فارس را خردل وحشی، تربچه وحشی، پنجه کلاغی، پنیرک و علف هرز باریک برگ جو موشی دانسته و اظهار داشته اند که کثرت جوموشی به تنهایی بیش از تمام پهن برگ ها می باشد. آنها ۱۱ سم علف کش را در مقادیر مختلف مورد بررسی قرار داده و از بین آن ها سمومی را به شرح جدول شماره ۲ انتخاب کرده اند.

علف های هرز زیر حوزه سد کارده مشهد

یکی از محققان زیر حوزه سد کارده شهرستان مشهد ۶۱ گونه علف هرز در مزارع زعفران تشخیص داده که متعلق به ۲۶ خانواده هستند، اما ایشان تنها از دو گونه جو موشی Hordeum spontaneum و گاو چاق کن Scariola orientalis نام برده است.

اقدامات جلوگیری کننده در رشد علف های هرز مزارع زعفران

١ – استفاده از زمینی که یک سال تحت آیش بوده و نسبت به انهدام علف های هرز در زمستان، بهار و تابستان با شخم عمیق و دیسک اقدام شده باشد.

۲- استفاده از کودهای حیوانی کاملا پوسیده.

٣- تمیز نگه داشتن کانال های آب رسانی روستا.

۴- حذف علف های هرز در سال آیش و در سال کشت به هنگام ۸-۶ برگه شدن علف ها.

۵ – استفاده از وسایل حمل و نقل تمیز که تخم علف هرز در آن ها نریخته باشد.

۶- کنترل علف های هرز حاشیه مزارع. در واقع امر مبارزه با علف های هرز یک امر همگانی در روستا می باشد. زیرا کافی است در یک مزرعه در این رابطه سهل انگاری شود و تخم علف های هرز آن مزرعه در سایر مزارع پخش شود.

۷ – کشاورزان برخی از علف های هرز را به خاطر گوسفندان خود دوست دارند، لیکن باید به آن ها تفهیم کرد که خسارت آن چند برابر سود آن ها می باشد.

۸- با علف های هرز باید به صور مختلف مبارزه کرد: زراعی (تهیه زمین به نحو مطلوب)، مکانیکی (وجین دستی، پوشش زمین با مالچ به اندازه کافی) و شیمیایی با علف کش های انتخابی قبل از کشت و بعد از کشت، شاید کاشت توام زعفران با گیاهانی مانند جو به حذف علف های هرز کمک موثری نماید.