ویتامین B۶ یا پیریدوکسین

ویتامین ب۶ یا پیریدوکسین در مخمر آب جو، دانه آفتاب گردان، سبوس گندم، دانه غلات، ماهی، جگر و سایر گوشت ها، موز، گردو، بادام زمینی بوداده نشده، تن ماهی و سالمون وجود دارد. غلات صبحانه معمولا حاوی ویتامین B_۶ می باشند. گیاه خواران، زنانی که از داروهای ضد بارداری استفاده می کنند، افراد بالای ۵۵ سال و افرادی که الکلی هستند نیاز به ویتامین B_۶ دارند.

ویتامین B_۶ (کلریدرات پیریدوکسین Pyridoxine Hydrochloride، کلریدرات آدرمین adermine hydrochloride، بنادون Benadon، بسی لان Be cilan)، به فرمول C_۸H_۱۲CINO_۳ و به وزن ملکولی ۲۰۵.۶۴ است. سنتز آن به طرق مختلف، توسط Harris و Folkers ومحققین دیگر صورت گرفته است.

ویتامین B_۶ به صورت گرد و به رنگ سفید یا سفید مایل به زرد و یا به شکل پلاکت ها یا میله ای، با انکسار مضاعف، در مخلوط الكل و استن به دست می آید. طعم کمی تلخ و نمکی دارد. در گرمای ۲۰۵ – ۲۱۲ درجه تجزیه می شود و تصعید می گردد. هر گرم آن در ۴.۵ میلی لیتر آب و ۹۰ میلی لیتر الکل حل می شود. در استن به مقدار کم محلول است. در اترو کلروفرم حل نمی گردد. محلول یک درصد آن، دارای pH برابر ۳ است. با محلول های قلیایی و اکسید کننده، ناسازگاری دارد.

ویتامین B_۶ باید در ظروف در بسته و به صورت مملو، نگه داری گردد. در حالت خشک اگر نور به آن راه یابد ممکن است فاسد شود ولی محلول های آن، مخصوصا در مجاورت قلیاییات، به سرعت در نور تجزیه می گردند.

ویتامین B_۶، نقش مهم در متابولیسم مواد پروتئیک، سنتز اسیدهای چرب از پروتیدها، ساختن گلبول قرمز و تغذیه سلول های پوست به عهده دارد. فقر این ویتامین (Carence) در اطفال و افراد بالغ، باعث بروز تشنجات، کم خونی های همراه با کاهش هموگلبین در گلبول های قرمز، ضایعات پوستی مشابه ضایعات ناشی از فقر ریبوفلاوین یا اسید نیکوتی نیک می شود. نیاز فیزولوژیکی انسان به این ویتامین، روزانه در حدود ۲ میلی گرم است.

موارد درمانی ویتامین B_۶

کلریدرات پیریدوکسین، در کمبود گلبول های سفید چند هسته ای (Polynuclé aire)، درمان بیماری های عصبی – ماهیچه ای، بیماری های جلدی، اگزما Seborrhee (شدت فعالیت غدد چربی در پوست سر و صورت که باعث بروز جوش و دانه های غرور جوانی یا ریزش مو می شود)، تهوع، استفراغ های زمان حاملگی یا ناشی از رادیوتراپی موثر واقع می شود.

فقر ویتامین B_۶ مانند ویتامین PP، معمولا ایجاد بیماری پلاگر را تحریک می کند. مقادیر مصرفی آن طبق فارماکوپه فرانسه ۱۹۷۶ به شرح زیر است:

بزرگسالان: ۰.۲۵ گرم در یک دفعه و ۰.۲۵ تا ۰.۵۰ و حتی یک گرم در ۲۴ ساعت از راه خوردن – تزریق عضلانی محلول های آن، محتوی ۰.۰۵ تا ۰.۲۵ گرم در یک دفعه و ۰.۲۵ تا ۰.۵۰ گرم در ۲۴ ساعت.

کودکان خردسال تا ۳۰ ماهگی به مقدار ۰.۰۵ تا ۰.۱۰ گرم و از ۳۰ ماهگی تا ۱۵ سالگی به مقدار ۰.۱۰ گرم تا ۰.۵۰ گرم در ۲۴ ساعت از راه خوردن است.

ویتامین B_۶ به صورت محلول های تزریقی ۲ میلی لیتری محتوی ۲۵ میلی گرم در هر میلی لیتر و یا ۵ میلی لیتری محتوی ۲۵۰ میلی گرم از آن، به بازارهای دارویی عرضه می شود. قرص های آن که از راه خوردن به کار می رود، ۲۵۰ میلی گرمی است که نباید با املاح قلیایی مصرف شود.

در اغذیه دیگر نیز به مقدار جزئی وجود دارد.

نقش ویتامین B_۶ در مبارزه با سالمندی

ویتامین ب۶ پروتئین، چربی و کربوهیدرات را متابولیزه می کند، هورمون های آدرنالین و انسولین را تولید می کند و برای داشتن سیستم عصبی سالم لازم است. هم چنین در تولید هموگلوبین در سلول های قرمز خون و پادتن هایی که با عفونت مبارزه می کنند نقش دارد.

ویتامین ب۶ در تولید RNA و DNA لازم است و برای تولید اسید هیدروکلریک از ویتامین B_۶ استفاده می شود. هم چنین موجب تنظيم مایعات بدن می شود. مطالعات بسیاری نشان داده اند که ویتامین ب۶ موجب کاهش میزان آمینو اسید هموسیستئین بدن می شود. میزان بالای این آمینو اسید خطر حمله قلبی و سکته و نیز بیماری آلزایمر، پارکینسون و پوکی استخوان را بالا می برد.

ویتامین ب۶ یا پیریدوکسین هم چنین موجب بهبودی سندرم تونل کارپال و علائم PMS می شود. زمانی که به همراه منیزیم استفاده شود از ایجاد سنگ های کلیوی جلوگیری می کند. مطالعات نشان داده است که این ویتامین در تسکین علائم آسم مفید است ولی این موضوع هنوز اثبات نشده است.

علائم کمبود پیریدوکسین یا ویتامین B_۶

علائم کمبود پیریدوکسین یا همان ویتامین B_۶ این گونه است که کودکان و نوزادان ممکن است در جمجمه خود دچار پوسته های زرد رنگی شوند که به cradle cap معروف است. آمارگیری های دولت نشان می دهد که یک سوم بالغين دچار کمبود ویتامین B_۶ هستند.

عوارض جانبی، موارد احتیاط و موارد منع مصرف ویتامین ‌B_۶

هیچ عارضه ای در مورد ویتامین B_۶ گزارش نشده است. افرادی که از داروهای ضد صرع برای درمان تشنج استفاده می کنند و نیز از لودوپا برای درمان پارکینسون استفاده می کنند بهتر است قبل از استفاده از این ویتامین با پزشک خود مشورت کنند زیرا این دارو موجب کاهش اثرات داروهای ضد صرع می شود. ویتامین B_۶ قابل حل در آب است.