ویتامین B۳ (نیاسین، نیاسین آمید، نیکوتینیک اسید، نیکوتین آمید، اسید پانتوتنیک) در گوشت و ماهیچه، ماهی، مخمر آب جو، غلات کامل، خشکبار، حبوبات، نخود و لوبیای خشک، گوشت سفید بوقلمون یا جوجه، شیر و فراورده های لبنی یافت می شود. هم چنین ویتامین ب۳ می تواند توسط بدن از آمینواسید تریپتوفان ساخته شود.
اسید نیکوتی نیک (Acide nicotinique) عامل PP، عامل پیشگیری از پلاگر، نیاسین ، آکوتین وغیره. به فرمول C۶H۵NO۲ و به وزن ملکولی ۱۲۳.۱۱ است. به مقادیر بسیار کم در تمام سلول های زنده ولی به مقادیر نسبتا زیاد در خمیر مایه، جگر، شیر، غدد فوق کلیه، گوشت سفید، سبزی ها، غلات و ذرت یافت می شود.
از اکسیده کردن نیکوتین، تحت اثر اسید نتیریک غلیظ توسط McElvain در سال ۱۹۲۵ و از نیکوتینونیتریل (Nicotinonitril) توسط Woodward در سال ۱۹۴۴ تهیه گردید. سنتز کامل آن از پیریدین توسط McElvain و Goese و سپس محققین دیگر انجام گرفت.
نیاسین به حالت متبلور، به رنگ سفید مایل به کرم، فاقد بو یا تقریبا بدون بو و یا به شکل گرد متبلور با طعم اسیدی ضعیف به دست می آید. در الکل یا آب، به صورت بلوری های سوزنی شکل، متبلور می شود. در گرمای ۲۳۶.۶ درجه، ذوب می گردد. رطوبت هوا را جذب نمی کند به طوری که در مجاورت هوا پایدار است. هر گرم آن در ۶۰ میلی لیتر آب ولی به مقادیر زیاد در آب جوش و الكل جوشان، هم چنین در هیدرات های قلیایی و کربنات ها حل می شود. در اتر (به خلاف نیکوتینامید) غير محلول است.
فقدان اسید نیکوتی نیک، ایجاد پلاگر می کند. اسید نیکوتی نیک اثر گشاد کننده مجاری عروق دارد و از این نظر در بیماری های مختلف مربوط به خون و عروق، از آن استفاده می شود ولی اثر آن پایدار نیست.
مصرف مقادیر زیاد آن، غلظت پلاسما را کم می کند و باعث پایین آمدن غلظت لیپوپروتئین ها می شود از این نظر همراه با داروهای دیگر تنظیم کننده مواد لیپیدی، در بعضی موارد به کار می رود. به مقدار ۳ گرم نیز می توان آن را روزانه مصرف کرد و چون عوارض ثانوی از قبیل برافروختگی صورت، احساس گرما، سنگینی سر، گاهی خارش، خشکی پوست، کهیر، اسهال، استفراغ و ناراحتی های مختلف دیگر ممکن است ایجاد کند، استفاده از آن محدود گردیده است.
نقش ویتامین B۳ در مبارزه با سالمندی
ویتامین B۳ برای آزاد سازی انرژی بافت ها و سلول ها لازم و حیاتی است و به کوآنزیم NAD (نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید) و NADP (نیکوتین آمید آدنین دی نوکلئوتید فسفات) کمک می کند تا در آزاد سازی انرژی از غذا شرکت کنند. این ویتامین کمک می کند تا سیستم عصبی و گوارشی سالمی داشته باشیم و برای رشد طبیعی و پوست سالم لازم است. هم چنین موجب کاهش کلسترول بد و تری گلیسرید می شود و کلسترول خوب را بالا می برد.
ویتامین B۳ هم چنین در تولید نمک های صفراوی و تولید هورمون های جنسی نقش دارد. برخی مطالعات نشان داده اند که این ویتامین به تسکین علائم آرتریت کمک می کند. توجه داشته باشید که هنوز فرض این که این ویتامین از بیماری قلبی پیش گیری می کند اثبات نشده است.
علائم کمبود ویتامین B۳
کمبود ویتامین B۳ ممکن است موجب بیماری پلاگر شود (که علائمی شامل التهاب پوست، اسهال و فراموشی دارد)، سایر علائم کمبود این ماده شامل این موارد است:
- زبان قرمز روشن
- زبان و لثه ها زخم شده، دهان، گلو و حلق ملتهب
- زخم های شانکری
- مشکلات روانی
- تغییراتی در ادراک و حواس پنجگانه
- علائم اسکیزوفرنی (جنون)
- آرتریت روماتوئید
- ضعف عضلانی
- خستگی
- تحریک پذیری
- سر دردهای مکرر
- سوء هاضمه
- تهوع
- استفراغ
- بوی بد دهان (تنفس بدبو)
- بی خوابی و زخم های کوچک
میزان مورد مصرف روزانه نیاسین
۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم از نیاسین آمید که در B کمپلکس وجود دارد. برای کاهش کلسترول محققان نوع نیاسین (ویتامین B۳) را پیشنهاد می کنند که ۲۵۰ الی ۱۵۰۰ میلی گرم در روز است. RDA برای مران ۱۶ و برای زنان ۱۴ میلی گرم است. RDA اروپایی ۱۸ میلی گرم می باشد.
حداکثر میزان قابل مصرف مجاز ویتامین B۳
نیکوتین آمید ۴۵۰ میلی گرم (استفاده طولانی مدت)، ۱۵۰۰ میلی گرم (استفاده کوتاه مدت)، نیکوتینیک اسید ۱۵۰ میلی گرم (استفاده طولانی مدت)، ۵۰۰ میلی گرم (استفاده کوتاه مدت). توجه داشته باشید که دوز نیکوتینیک اسید اگر بیشتر از این میزان شود موجب قرمزی موقت پوست در برخی افراد خواهد شد.
افرادی که دچار مشکلات خون ریزی دهنده، دیابت شیرین، گلو کوم، نقرس، بیماری های کلیوی، فشار خون پایین، یا زخم های گوارشی هستند بایستی قبل از استفاده از B۳ با پزشک خود مشورت کنند زیرا امکان دارد که این ویتامین شرایط آن ها را بدتر کند.