آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱ 
ویتامین B۱۲ (سیانو کوبالامين Cyanocobalamin، آنتی پرنیسین Antipernicin، کوبامين Cobamin، سي کولامین Cycolamin، سیتامن Cytamen، سيتوبیون Cytobion، ردی زول Redisol …)، به فرمول C۳۶H۸۸CoN۱۴H۱۴P و به وزن ملکولی ۳۵۵.۴۲ است.
ویتامین B۱۲، یکی از ترکیبات کبالت داری است که توسط میکرو اورگانیسم های (موجودات ذره بینی micro-organismes) روده بزرگ ساخته می شود ولی از آن راه جذب نمی گردد. در آب و خاک نیز موجود است. در فاضلاب ها، کودها و گل و لای خشک شده مصب رودخانه ها به مقادیر زیاد یافت می شود. گیاهان بزرگ و درختان نمی توانند این ویتامین را از زمین گرفته به مقادیر کافی در خود اندوخته نمایند از این جهت دریافت های گیاهان، کم تراز بافت های حیوانات یافت می گردد.
ویتامین B۱۲ ، كوبالامین یا سیانوکوبالامين برای فعالیت طبیعی سلول ها لازم است هم چنین ویتامین B۱۲ برای همانندسازی DNA و تولید گلبول های سفید و قرمز و پلاکت های خونی و نیز تولید عناصر تاثیر گذار بر خلق مانند SAMe شامل S – آدنوزین -L متیونین لازم است. B۱۲ به همراه فولیک اسید و ویتامین B۶ برای کنترل میزان هوموسیستئین لازم است.
افزایش میزان این ماده موجب افزایش خطر بیماری قلبی، سکته و احتمالا آلزایمر و پوکی استخوان می شود. سیانوکوبالامين نوع صناعی ویتامین B۱۲ است که برای تصحیح میزان B۱۲ تجویز می شود. در گوشت و جگر گاو، تخم مرغ، پنیر، شیر، نان گندم و ماهی یافت می شود. B۱۲ در گیاهان یافت نمی شود مگر این که به صورت مصنوعی اضافه شود مانند غلات در صبحانه، که دارای این ویتامین هستند.
در سبزی های تازه، مخمرها، بعضی جلبک ها، جوانه گندم، مالت، برنج (کامل)، ماهی دریا، تخم مرغ، شیر، جگر حیوانات و ماده ای به نام nuoc – man یافت می شود. برای به دست آوردن این ویتامین از جگر خام، ۴ تن جگر برای تهیه یک گرم آن ضرورت دارد. استخراج آن از جگر و هم چنین از کشت Streptomyces griseus، توسط Riches و همکارانش و محققین دیگر صورت گرفته است. تعیین فرمول منبسط آن توسط Dorothy Hodgkin,. A. Todd و Glaxo) E. Smith) و سنتز کامل آن (Total synthesis) توسط Woodward انجام گرفته است.
ویتامین B۱۲ به صورت بلوری های جاذب رطوبت یا گرد آمرف (amorphe) یا متبلور بدون بو، بدون طعم و به رنگ قرمز تیره رنگ است. هر گرم آن در ۸۰ میلی لیتر آب حل می شود. محلول های آن واکنش خنثی دارند. حداکثر پایدار بودن آن در PH بین ۴.۵ و ۵ است. در الکل حل می شود ولی در استن و کلروفرم غیر محلول است.
ویتامین B۱۲ با اسید ها، قلیاییات، اکسیدان ها و احیا کننده ها ناسازگاری دارند و نگه داری آن باید در آمپول های کاملا مسدود و دور از نور و هوا صورت گیرد. در حدود ۳۰ درصد ویتامین B۱۲ در اثر پختن اغذیه از بین می رود.
سیانوکوبالامین جهت در مان کم خونی های مختلف مانند کم خونی ناشی از خون روی ها، کم خونی های تغذیه ای (anamies nutritionnelles) که به علت نقصان عناصر ضروری در بدن جهت ساختن گلبول های خون (اغذیه فاقد موارد آهن دار یا ویتامین های لازم و…) و یا کم خونی های دیگر نظیر anamies macrocytaires که با پیدایش گلبول های قرمز بزرگ تر از حد طبیعی همراه است مورد استفاده قرار می گیرد به علاوه در رفع اختلالات نمو (با مصرف مقادیر بسیار کم آن)، درد های عصبی، پلی نوریت (Polynevrite) معتادین به الکل یا مبتلایان به دیابت و در موارد درد های رماتیسمی و غیره مفید واقع می گردد.
اثر درمانی آن اگر از طریق تزریق به کار رود، ۵۰ مرتبه بیش تر از مصارف همان مقدار از راه خوردن است. مصرف مقادیر عادی آن در آغاز، ۰.۲۵تا یک میلی گرم از راه تزریق درون عضله است که یک روز درمیان به مدت یک تا دو هفته باید ادامه یابد بعدا هر هفته ۲۵۰ میکرو گرم تا اخذ نتیجه باید تزریق شود و پس از درمان نیز مقدار یک میلی گرم در ماه جهت نگه داری حالت بهبود یافته بیمار، به کار رود.
اگر عوارض عصبی در بین باشد، می توان در آغاز و یک روز درمیان، مقدار یک میلی گرم آن را تا اخذ نتیجه به کار برد و سپس برای حفظ بهبودی بیمار، یک میلی گرم در ماه تزریق کرد. سیانوکوبالامین را از راه خوردن نیز اگر از طریق تزریق میسر نباشد، می توان به کار برد ولی اثر کم تری ظاهر می کند. مقدار مصرف آن از راه خوردن، ۵۰ تا ۱۵۰ میکرو گرم یا بیش تر در روز است. در بعضی کم خونی ها (Pernicious anemia)، حداقل مقدار مصرف آن، ۳۰۰ میکرو گرم در روز می باشد.
نقش ویتامین B۱۲ در مبارزه با سالمندی
افزایش میزان خونی اسید آمینه هوموسیستئین موجب ایجاد بیماری عروقی می شود. Hankey و Eikelboom دریافتند که میزان بالای پلاسمایی هوموسیستئین در کم تر از ۵ درصد جمعیت دیده می شود ولی ۵۰درصد بیمارانی که دچار سکته قلبی شده اند یا مبتلا به بیماری آترواسلکروز هستند دیده می شود. امروزه کشف شده است که میزان بالای هوموسیستئین با استفاده از اسید فولیک، ویتامین B۶ و B۲ کاهش می یابد.
بسیاری از مطالعاتی که در مورد کاهش میزان هوموسیستئین است ۱۰۰۰ – ۴۰۰ میکرو گرم فولیک اسید روزانه، ۵۰ – ۱۰ میلی گرم ویتامین B۶ به صورت روزانه و ۳۰۰ – ۵۰ میکرو گرم ویتامین B۱۲ به صورت روزانه را پیشنهاد کرده اند. میزان بالای هوموسیستئین در بیماری های فراوانی دیده می شود از جمله حمله قلبی، لخته های خونی که موجب بسته شدن رگ می شود، پوکی استخوان، بیماری التهابی روده، (بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) بیماری آلزایمر، دیابت، مشکلات بارداری و هایپوتیروئیدیسم بنابراین ویتامین B۱۲ در برابر این بیماری ها مقاومت ایجاد می کند.
مکمل های B۱۲ عملکرد شناختی را در سالمندانی که دچار کمبود آن هستند بهتر می کند. در مطالعات اولیه مارتین و همکارانش تزریق عضلانی ۱۰۰۰ میکرو گرم B۱۲ به صورت روزانه به مدت یک هفته، سپس هفتگی، ماهانه، بعد هر شش ماه یک بار و هر ۱۲ ماه یک بار انجام شد. پیشرفت های بسیاری در عملکرد شناختی افراد دچار کمبود B۱۲ مشاهده شد.
بایستی گفت مشکلات شناختی در ارتباط با کمبود B۱۲ در افرادی که کم خونی مخصوص ویتامین B۱۲ را ندارند نیز دیده می شود. این موضوع در مطالعه ای توسط Lindenbaum تایید شد. از سالمندانی که دچار مشکلات شناختی در ارتباط با کمبود B۱۲ هستند، ۲۸ درصد کم خون بودند به همه افراد تزریقات عضلانی كوبالامین داده شد و عملکرد شناختی تا ۱۰۰ درصد بهبود یافت و نشان داد که B۱۲ می تواند از افزایش هوموسیستئین جلوگیری کند و کمبود آن موجب خستگی می شود.
در دهه ۱۹۷۰ مطالعه کوچکی توسط الیس نشان داد برخی افراد که دچار کمبود كوبالامین بودند بعد از تزریق این ویتامین افزایش انرژی پیدا کردند. اخیرا نیز این ویتامین در درمان سندرم خستگی مزمن (CFS) مطالعه شده است. در مطالعه اولیه Lapp و Cheney به ۵۰ درصد تا ۸۰ درصد بیماران CFS هر دو تا سه روز یک بار ویتامین B۱۲ به میزان ۵۰۰۰ – ۲۵۰۰ میکرو گرم تزریقی داده شد و در شرایط آن ها بهبودی چشمگیری دیده شد.
علائم کمبود ویتامین B۱۲
کمبود ویتامین B۱۲ ، كوبالامین یا سیانوکوبالامين موجب بیماری کم خونی پرنیسیوز می شود که شامل خستگی، زبان و حلق ملتهب، زبان صاف و براق، بی حسی و لرزش اندام ها، رنگ پریدگی، نبض ضعیف، سفتی و گیجی، تحریک پذیری، افسردگی، مشکلات ذهنی – روانی، فراموشی، شکاک بودن، سندرم خستگی مزمن، اسهال، اشتهای ضعیف و عدم رشد در کودکان است. متخصصان تخمین می زنند که یک نفر از هر ۵ فرد بالغ دچار کمبود ویتامین ب۱۲ است.
در سالمندان افرادی که دچار مشکلات گوارشی هستند (مانند التهاب معده و یا بخشی از معده که با جراحی برداشته شده باشد) آن هایی که مشکلات خود ایمنی دارند (شامل دیابت نوع یک یا وابسته به انسولین، دیابت شیرین و بیماری تیروئید) و افرادی که تحت درمان طولانی مدت با بازدارنده های ترشح اسید معده اند یا از داروهای بیگو آنیدی استفاده می کنند همه بایستی از مکمل های B۱۲ استفاده نمایند. از آن جایی که B۱۲ در غذاهای گیاهی یافت نمی شود مگر این که به صورت مصنوعی به آن ها اضافه شده باشد، گیاه خواران در معرض کمبود این ویتامین قرار می گیرند و بایستی از این مکمل ها استفاده کنند.
میزان درمانی روزانه ویتامین B۱۲
۱۰۰۰ – ۵۰۰ میکرو گرم با ترکیب ویتامین B کمپلکس، نوع زیر زبانی نیز بسیار خوب جذب می شود. ۲.۴ میکرو گرم مقدار RDA است. برای زنان باردار مقدار ۲.۶ RDA و برای زنان شیرده ۲.۸ میکرو گرم می باشد. RDA اروپایی یک میکرو گرم می باشد.
آکادمی ملی علوم آمریکا پیشنهاد می کند افراد بالای ۵۰ سال بیشترین مصرف سیانوکوبالامين یا B۱۲ صناعی را از غذاهایی که این ویتامین به آن ها اضافه شده است تامین نمایند. حداکثر میزان قابل استفاده ۳۰۰۰ میکرو گرم (طولانی مدت و کوتاه مدت) و بدون عوارض جانبی است اما هیچ میزانی بالاتر از این که قابل تحمل باشد منتشر نشده است.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف ویتامین ب۱۲
ویتامین B۱۲ خوراکی هیچ عارضه ای ندارد اما حساسیت هایی به نوع تزریقی ایجاد شده است که نادر بوده اند. بیماران با مشکل چشمی نادر که بیماری Leber نام دارد بایستی قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایند.
هیدروکسوکوبالامین (Hydroxocobalamine)
هیدروکسوکوبالامین Hydroxocobalamine (ویتامین B۱۲ a، نئوسیتامن Neo-cytamen، هیدروکسوکوبه مین hydroxocobemine)، به فرمول C۶۲H۸۹CoN۱۳O۱۵P و به وزن مولکولی ۱۳۴۶.۴۱ است. شبیه ویتامین B۱۲ می باشد با این تفاوت که یک عامل اکسیدریل(OH)، جانشین گروه CN در سانوکوبالامین (ویتامین B۱۲) شده است.
هیدروکسوکوبالامین هم زمان با سیانوکوبالامین به دست آمد و آن را فرم حقیقی و طبیعی ویتامین B۱۲ ذکر نموده اند. از امتیازات این ماده آن است که به سهولت جذب می شود و وارد شدن آن در خون وضع گسترده تر دارد. دفع آن از راه ادرار ضعیف تر و کند تر است. تهیه آن توسط Kaczka در سال ۱۹۵۶ صورت گرفته است. هیدروکسوکوبالامین به صورت بلوری های سوزنی ارتورومبیک، به رنگ قرمز تیره متبلور می شود. در آب نسبتا حل می شود ولی در استن، اتر و اتردوپترول غیر محلول است.
از نظر درمانی، جهت رفع کم خونی های مختلف مانند کم خونی های همراه با کاهش هموگلوبین در گلبول های قرمز (Anemie hypochrome)، کم خونی نوع A.de Biermer و کم خونی های ناشی از خون روی استفاده می شود به علاوه در بیماری های عصبی، بروز حالات روحی و عصبی در معتادین به مشروبات الکلی، پلی نوریت (Polynevrite)، دردهای عصبی و غیره نتایج درمانی ظاهر می کند. در کمبود های غذایی، تاخیر در رشد و نمو، دوران نقاهت، ورم کبد (منشا ویروسی یا ناشی از مسمومیت)، ضعف ناشی از پیری و غیره مفید واقع می گردد.
به صورت آمپول های ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ گاما و حتی بیشتر در بازار های دارویی وجود دارد. مصرف معمولی آن در کم خونی ها (Pernicious anemia)، ۰.۲۵ تا یک میلی گرم، یک روز درمیان در داخل عضله به مدت یک هفته است، بعدا به مقدار ۰.۲۵ میلی گرم در هر ۷ روز تا اخذ نتیجه و رسیدن خون به حالت و حد طبیعی و سپس یک میلی گرم در هر ۲ تا ۳ ماه، جهت حفظ حالت بهبود یافته بیمار به کار می رود.
