آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۰ 
اگر به دنبال تبدیل کندوهای بومی به کندوی جدید هستید مطالب زیر را با دقت بخوانید.
همان طور که در تاریخچه پرورش زنبور عسل اشاره گردید در اغلب روستاهای ایران از قدیم الایام زنبورعسل را در کندوهای بومی نگهداری کرده اند. این کندوها متناسب با سلیقه و امکانات روستاهای مختلف به اشکال متفاوت و از مواد مختلف ساخته شده اند. مهم ترین انواع این کندوها عبارتند از کندوهای تنه درختی، گلی، سفالی، سبدی، چلیکی (یا تخته ای) و کدویی.
در کندوهای فوق الذکر زنبور عسل به طور طبیعی اقدام به ساختن شان کرده و آنها را از قسمت بالا به سقف کندو متصل می کند. تعداد شانها متناسب با جمعیت کلنی و اندازه کندو متفاوت است. نوزادان در قسمت جلو و نزدیک به سوراخ پرواز پرورش داده میشوند و عسل در قسمت عقب کندو ذخیره میگردد.
پرورش زنبور عسل در کندوهای بومی و نگهداری این گونه کندوها اشکالات اساسی دارد که مهم ترین آنها عبارتند از :
١- عدم اطلاع از داخل کندو به دلیل ثابت بودن شانها.
۲- عدم آگاهی از تشکیلات داخل آن
3- عدم امکان تعویض ملکه.
۴- عدم تهویه کافی
۵- تراکم رطوبت و امکان رشد انواع بیماریها و آفات.
۶- عدم امکان تغذیه مناسب، خصوصا دادن داروهای لازم برای پیشگیری از بیماریها و همچنین معالجه آنها.
۷- محدود بودن فضا جهت افزایش جمعیت و ذخیره سازی عسل.
۸- وجود مشکلات مختلف در جریان حمل و نقل.
۹- عدم امکان استخراج عسل بدون آسیب رسانیدن به زنبورها و شانها.
۱۰- راندمان با بازده کم و غیراقتصادی بودن آنها.
با توجه به اشکالات فوق الذکر و با عنایت به این که در کندوهای جدید تقریبا تمامی این مشکلات قابل رفع هستند باید تبدیل کندوهای بومی به کندوهای جدید هر چه سریع تر عملی شود.
تبدیل کندوهای بومی به کندوی جدید
برای انتقال کلنی زنبورعسل از کندوهای بومی به کندوهای جدید روشهای مختلفی وجود دارد که هر یک دارای محاسن و معایبی می باشند.
در ذیل روش ساده ای برای تبدیل کندوهای بومی به جدید شرح داده میشود.
زمان مناسب تبدیل کندوهای بومی به کندوهای جدید معمولا در هنگام بهار خصوصا موقعی که شهد گلها در جریان بوده و زنبورها سرگرم فعالیتهای داخل و خارج کندو هستند میباشد. انجام عملیات تبدیل در این هنگام نه تنها فرصت کافی برای رشد کلنی و ترمیم شانها را به وجود می آورد بلکه امکان غارتگری و ایجاد مزاحمت توسط سایر کلنی ها را به حداقل می رساند.
در یک روز آفتابی مناسب که متوسط درجه حرارت هوا حدود ۲۵ درجه سانتیگراد و فاقد باد، ابر و باران باشد باید عملیات تبدیل را انجام داد. برای این کار میز کار مناسبی را نزدیک به محلی که قرار است کندوی جدید مستقر گردد قرار داده و وسایل لازم را نیز آماده می کنیم.
این وسایل عمدتا شامل کندوی جدید با چند قاب حاوی شان بافته شده می باشد که باید آن را نزدیک به محل کندوی بومی قرار داد. ضمنا تعدادی قاب چوبی را که در دو طرف آن به صورت زیگزاک سیم کشی شده است نیز روی میز کار قرار داده و سایر وسایل مورد نیاز از قبیل یک ظرف متوسط برای آب داغ، یک سطل درب دار، کارد تیغ بلند، سیم چین، چکش، اهرم، دودی و سرکش را نیز نزدیک به میز کار قرار میدهیم.
پس از آماده شدن وسایل و میز کار، کندوی بومی مورد نظر را برداشته و روی میز کار قرار میدهیم و در طرفین آن تعدادی آجر یا بلوک های سیمانی یا چوبی قرار داده به طوری که کندو کاملا در روی میز مستقر شده و از چرخیدن آن به پهلو جلوگیری به عمل آید.
کندوی جدید را به جای کندوی بومی قرار میدهیم و سوراخ پرواز آن را کاملا باز کرده و درب فوقانی آن را نیز به صورت متقاطع قرار میدهیم که زنبورها بتوانند به راحتی وارد آن شوند. دودی را به کار انداخته و روی میز کار قرار میدهیم. سپس به وسیله اهرم درب پشت کندوی بومی را باز کرده و به وسیله دود، زنبورها را به طرف جلو هدایت می کنیم.
کارد تیغه بلند را در آب داغ فرو برده و شان مستقر در عقب کندو را از سقف و پهلوی آن بریده و به آرامی بیرون می آوریم. این شان را در صورتی که حاوی عسل یا نوزاد باشد باید به همان ترتیبی که در کندو قرار داشته در داخل قاب چوبی سیم کشی شده قرار داده و سیم ها را به طور زیگزاگ روی شان کشیده و آن را در داخل قاب محکم کرد. در صورتی که شانها کوچک باشند می توان بیش از یک شان را در داخل یک قاب قرار داد.
ولی در صورتی که شانهای بریده شده فاقد عسل یا نوزادان باشد باید آن را در سطل درب دار انداخته تا بعدا به انبار منتقل گردد.
لازم به تاکید است که جهت استقرار شانها در قاب باید دقیقا در همان جهتی باشد که در حالت طبیعی در کندو قرار داشته اند. قاب آماده شده و زنبورهای روی آن را سریعا در داخل کندوی جدید منتقل می کنیم.
خارج کردن شانها از کندوی قدیمی و استقرار آن در داخل قاب و کندوی جدید را باید ادامه داد تا تمامی شانهای کندوی بومی به داخل کندوی جدید منتقل گردند. دقت کنید که شانهای حاوی نوزادان در وسط کندوی جدید و شانهای حاوی عسل در کنار کندو مستقر شوند.
در این عملیات معمولا عده زیادی از زنبورها در جلوی سوراخ پرواز کندوی بومی تجمع کرده و لازم است آنها را به داخل کندوی جدید منتقل کرد. برای این کار کندوی بومی را از روی میز برداشته و در صورتی که تمیز و عاری از گل و آشغال باشد آن را در بالای کندوی جدید و روی سر شانها تکانده تا زنبورها به داخل کندوی جدید ریخته شوند.
ولی اگر کندوی بومی حاوی مقداری گل و مواد خارجی است باید کندوی بومی را در جلوی کندوی جدید و روی زمین تکاند. در این صورت زنبورها خود به خود از طریق سوراخ پرواز وارد کندوی جدید می شوند. ضمنا زنبورهایی که در اطراف نیز پرواز می کنند پس از چند دقیقه وارد آن کنده شده و آرامش نسبی برقرار خواهد شد.
در جریان عملیات تبدیل باید نهایت دقت به عمل آید که از کشته شدن زنبورها خصوصا ملكه جلوگیری به عمل آید. پس از خاتمه عملیات باید شانهای داخل کندوی جدید را تنظیم و در بین قاب های سیم کشی شده شان های بافته شده را قرار داد تا به تدریج ملکه در آنها تخم گذاری کند.
سپس درب کندو را بسته و سوراخ پرواز را تنگ می کنیم تا از غارتگری جلوگیری به عمل آید. تمام وسایل موجود در محوطه خصوصأ کندوی خالی بومی و شانهای اضافی بریده شده را باید از محوطه خارج کرد و قطرات عسل ریخته شده در روی میز و اطراف محل کار را نیز باید با آب شسته تا موجب تحریک عمل غارتگری نگردد.
برای تبدیل کندوهای سفالی که درب قابل جدا کردن در قسمت عقب وجود ندارد، باید با دقت قسمت عقب کندو را شکسته و نسبت به انتقال شان های آن مثل آنچه که در فوق شرح داده شد اقدام کرد.
پس از تبدیل تبدیل کندوهای بومی به کندوهای جدید باید به نکات زیر توجه کرد:
1- تمیز کردن کف کندو و منظم کردن قابها: معمولا در جریان تبدیل مقداری گل و آشغال در کف کندوی جدید ریخته میشوند که باید آنها را خارج کرد. ضمنا باید قاب ها را به ترتیبی قرار داد که نوزادان در وسط و عسل در کنار کندو قرار گیرد.
2- جستجو برای یافتن ملکه و حصول اطمینان از وجود آن: در صورتی که ملکه در کندو وجود نداشته باشد باید ملکه ای را به آن معرفی کرد و یا قابی که حاوی سلول ملکه است در آن قرار داده شود. در غیر این صورت اگر کند و دارای نوزادان جوان باشد خود به خود ملکه پرورش خواهد داد.
3- بررسی مقدار عسل موجود در کندو: در صورتی که شانهای حاوی عسل به مقدار کافی در کندو موجود نباشد باید نسبت به دادن شربت یک به یک و یا گذاشتن شان در کندو اقدام کرد.
در روزهای بعد باید کندوی جدید را مورد توجه قرار داد و خصوصا
از غارتگری روی آن جلوگیری به عمل آورد. باید هفته ای یک مرتبه کندوی مورد نظر را بازدید و قاب های سیم کشی شده که نوزادان آنها متولد شده اند را از کندو خارج کرده و به جای آنها قاب های شان بافته شده و یا در صورت لزوم، برگه موم آج شده قرار داد.
در صورتی که جمعیت کندوی جدید کم باشد می توان از کندوهای دیگر که قوی هستند یک یا چند قاب حاوی شفیره یا نوزادان را در کندوی جدید قرار داد تا به تدریج جمعیت آن بالا رفته و بتواند به صورت یک کلنی پایدار و قوی باقی بماند.
