آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
نام فارسی: کدو ماری
نام علمی: .Trichosanthes cucumerina L
کدو ماری گیاهی علفی، یک ساله، یک پایه، پیچک دار و دارای ساقه ای به طول ۳.۵ – ۴.۵ متر از تیره کدو است. برگ هایی با ظاهر پنجه ای، کلیوی، به طول و عرض تقریبا برابر و مرکب از ۵ تا ۷ لوب با کناره ناهموار دارد.
از مشخصات کدو ماری این است که گل های نر آن، وضع مجتمع به صورت خوشه دارد. گاهی جدا از مجموعه گل ها، یک گل منفرد نیز بر روی محور همان گل آذین ظاهر می شود. گل های ماده آن، حالت منفرد و به ندرت ۲ تایی بر روی یک دمگل مشترک دارند. جام گل هر دو نوع گل، به رنگ سفید است و طول متوسط آن ها به ۱۰ میلی متر می رسد.
میوه اش بیضوی – دوکی، به طول هر ۲ تا ۷۵ سانتی متر و منتهی به یک زائده باریک و دراز و پیچ و خم دار است. رنگ میوه ها در آغاز، خاکستری و دارای خطوط طولی سفید رنگ می باشد ولی تدریجا پس از رسیدن، به رنگ سرخ در می آید. دانه های بیضوی متعدد و پوشیده از یک پولپ قرمز رنگ در داخل میوه جای دارد.
این گیاه در نواحی مختلف هند، سیلان، مالایا، و شمال استرالیا پراکندگی دارد. ولی در ایران نمی روید. قسمت مورد استفاده گیاه، ریشه، میوه نارس، برگ و شیره آن حتی کلیه قسمت های گاد است.
خواص درمانی کدو ماری
از کلیه قسمت های گیاه کدو ماری جهت درمان برونشیت و به عنوان مقوی استفاده می شود. ریشه اش اثر مسهلی قوی دارد. برگ های آن در ناراحتی های هضمی منشا صفرا مفید واقع گردیده و از آن در مواردی که زبان، تلخ و باردار است استفاده می شود. میوه اش طعم تلخ و اثر ملین، تب بر، مقوی معده و تسکین دهنده تشنگی دارد. در درمان خارش، باد سرخ، جذام و غیره مفید واقع می گردد.
میوه نارس گیاه، اشتها آور است و به صورت دم کرده، مورد مصرف قرار می گیرد. از جوشانده آن پس از افزودن شکر استفاده به عمل می آید. برگ های تازه گیاه قی آور است.
از گونه های مفید دیگر این گیاهان به ذکر انواع زیر که هیچ یک از آن ها در ایران نمی رویند مبادرت می شود:
- .T. palmata Roxb.، T. pubera Blume، گیاهی پیچک دار، بالا رونده و به ارتفاع متجاوز از ۸۰ سانتی متر است. در چین، ژاپن، استرالیا و سیلان می روید. میوه اش جهت معالجه آسم و درد گوش به کار می رود. دارای اثر بادشکن و مسهلی است و از آن، برای رفع التهاب، احساس ضعف در دست و پا، صرع و رماتیسم استفاده می شود. دانه اش قی آور است.
- .T. cordata Roxb، در هیمالیا، برمه و بنگال می روید. ریشه اش به عنوان مقوی مصرف می شود. از گرد ریشه خشک شده آن به مقدار ۰.۸۰ گرم جهت رفع بزرگ شدن طحال، کبد و احشا استفاده می گردد. مخلوط ریشه تازه آن در روغن، بر روی زخم ها و اولسرهای جذامی اثر داده می شود.
- .T. dioica Roxb، ساقه نازک، بالا رونده و گل هایی بر دو نوع نر و ماده بر روی ۲ پایه دارد. در نواحی شمالی هند و بنگال می روید. از گیاه کامل در رفع برونشیت و از برگ آن به عنوان تب بر، ضد کرم، مقوی باء و از میوه اش به عنوان مقوی معده، مقوی قلب، اشتها آور و ضد کرم استفاده می شود.
- .T. nervifolia L، در سیلان و نیجریه می روید. قسمت هوایی گیاه اثر مقوی، تب بر و ریشه اش اثر مسهلی دارد.
- .T. Anguina L، در چین و هند می روید و به علاوه پرورش می یابد. میوه اش مقوی، ریشه و دانه اش ضد کرم و ضد اسهال است. نام عربی این گیاه قرع الحنش (Qarel hhanash) است.
از بین انواع دارویی کم ارزش، یا انواع خوراکی و زینتی این تیره که بعضی از آن ها نیز کم و بیش پرورش می یابند، گیاهان زیر به اختصار شرح داده می شوند:
- .Lagenaria vulgaris Ser، گیاهی علفی، بزرگ، یک ساله، پیچک دار و دارای ساقه خزنده و برگ های پنجه ای و منفرد بر روی ساقه است. میوه بزرگ، دراز – گلابی شکل و محتوی دانه های متعدد با ظاهر بیضوی دارد. میوه بعضی از واریته های آن به مصارف تغذیه می رسد. نام های عربی آن قرع دباء، قرع طويل و قرع ضروف است. میوه آن که به Calebasse یا Gourd موسوم می باشد، مصرف درمانی ندارد ولی امولسیون حاصل از دانه اش در گذشته به صورت تنقیه و به عنوان ملین مصرف داشته است. در بعضی نواحی اروپا می روید و یا پرورش می یابد.
- .Melothria maderaspatana Cogn، در سنگال و استرالیا می روید و به عنوان مدر و معرق مورد استفاده قرار می گیرد.
- .M. punctata Cogn، در افریقا می روید و از برگ های آن به عنوان مسهل استفاده به عمل می آید.
- .M. Rumphiana Schef، در کشنشین می روید و میوه اش اثر مسهلی دارد.
