درمان بیماری هیرشپرونگ
تعریف بیماری هیرشپرونگ (مگا کولون):
بیماری هیرشپرونگ (مگا کولون) یک ناهنجاری مادرزادی است بدین شکل که روده از بدو تولد عملکرد طبیعی ندارد. در این بیماری بدلیل عدم وجود بافت عصبی کامل در انتهای روده، این قسمت تحرک کافی ندارد، در نتیجه مدفوع در پشت قسمتی که اعصاب کامل ندارد، تجمع پیدا می کند و این قسمت بطور مزمن گشاد و بزرگ می شود. این بیماری بیشتر در پسرها دیده می شود.
علائم بالینی
بیماری هیرشپرونگ در سنین مختلف، علائم متفاوت دارد:
- از مهمترین علامت در بدو تولد عدم دفع مدفوع در ۲۴ تا ۴۸ ساعت ابتدای حیات است. بی اشتهایی، استفراغ همراه با لکه های صفراوی و اتساع شکم، جز علائم اولیه می باشد. گاهی هم علائم انسداد روده دیده می شود.
- در بچه های بزرگتر رشد کودک به کندی صورت گرفته و یبوست و اتساع شکم جز علائم اصلی است. ممکن است دوره هایی از اسهال و استفراغ نیز وجود داشته باشد که اسهال به شکل انفجاری و آبکی می باشد.
- در سنین بالاتر علائم به شکل مزمن در می آیند که عبارتند از یبوست، مدفوع نواری و شدیدا متعفن، اتساع شکم، کم خونی و حرکات روده فوقانی از جدار نازک شکم قابل رویت می گردد.
تشخیص آزمایشگاهی
- باريم انما: در صورت شک به این بیماری ابتدا عکس رنگی روده بزرگ از راه مقعد تهیه می شود که اتساع روده فوقانی و باریک بودن روده تحتانی در آن قابل مشاهده است. در عکس تاخیری(پس از 24 ساعت) مشاهده باریم در روده ها نشان دهنده بیماری است. در کودکان سالم این حالت به وجود نمی آید.
- مانومتری: میزان شل شدن عضله مقعد به هنگام پر شدن انتهای روده (رکتوم) با آن اندازه گیری می شود.
- بیوپسی: قطعی ترین راه تشخیص است.
درمان هیرشپرونگ در پزشکی جدید
درمان بیماری هیرشپرونگ، جراحی است. در این عمل قسمت بدون عصب به همراه روده متسع برداشته می شود و روده سالم به مقعد پیوند می خورد. جراحی معمولا یک الی سه مرحله دارد. در برخی از بیماران ابتدا یک کلستومی موقت (بازکردن روده فوقانی به جدار شکم و ایجاد دهانه برای تخلیه مدفوع) گذاشته می شود.
انجام این کار باعث می شود به روده استراحتی داده شود تا به عملکرد طبیعی خود برگردد. این روش به بچه کمک می کند تا قبل از انجام عمل جراحی پیچیده تر، افزایش وزن داشته باشد. سپس در تصحيح نهایی تیم جراحی اطفال قسمت بدون عملکرد روده را بر می دارند و قسمت سالم را به نزدیکی مقعد پیوند می زنند. پس از این مرحله کلستومی بسته می شود.
در روش های جدید این عمل سه مرحله ای در نوزادان، در یک مرحله انجام می گیرد. لازم به ذکر است که اخیرا روش های جدیدی برای درمان هیرشپرونگ بدون باز کردن شکم انجام می شود که در این روش، روده بدون عصب و روده متسع از طریق مقعد خارج گشته و روده سالم به مقعد پیوند زده میشود.
مراقبت های بعد از عمل
بیمار بعد از عمل در مدت کوتاهی به هوش می آید و تقریبا تا 3 روز با سرم تغذیه می شود. برای پیشگیری از عفونت ها، آنتی بیوتیک تجویز می گردد. پس از 3 روز غذاهای آبکی برای بیمار شروع شده در صورت تحمل از غذاهای تر و سپس غذاهای سفت استفاده می شود.
عوارض درمان هیرشپرونگ در پزشکی جدید
- یکی از مهمترین عوارض آن آنتروکولیت (التهاب روده) است. که حتی بعد از عمل هم ممکن است رخ دهد. از مهمترین علائم این عارضه استفراغ، اسهال بدبو، نفخ شکم و تب می باشد. در صورت بروز چنین عارضه ای باید بیمار فورا به بیمارستان محل عمل منتقل شود و تحت درمان های دارویی و در صورت لزوم جراحی قرار گیرد.
- تنگی محل پیوند در بالای مقعد: این عارضه بعد از برداشتن روده معیوب و پیوند زدن روده سالم به مقعد اتفاق می افتد که علائمی مثل سختی اجابت مزاج با احساس درد، موقع دفع بوجود می آید. پزشک این عارضه را از طریق دیلاتاسیون (گشاد نمودن محل تنگی) درمان می نماید.
- از عوارض نادر این بیماری بی اختیاری دفع مدفوع است که این عارضه با تدابیری قابل پیشگیری و درمان است. یکی از عوارض دراز مدت این بیماری در پسر بچه ها ضعف قدرت جنسی در سنین بلوغ است.
درمان هیرشپرونگ درطب گیاهی
الف: درمان بیماری که دارای علامت اسهال است:
داروهای تقویت عصب داده می شود:
- گل بهار نارنج
- گل بومادران
داروی اصلی: غوره و آبغوره طبیعی (داروی ضعیف)، رب غوره (داروی قوی)
داروی کمکی:
- سیب با تفاله آن (با پیوره آن)
- پودر هسته انار
- سنجد (چند عدد)
- نصف قاشق چایخوری کندر با شکر مخلوط شود و میل گردد.
ب: درمان بیماری که دارای علامت يبوست است:
داروهای تقویت عصب داده می شود:
- چای کوهی
- گل راعی
- گل ساعتی
- آناناس
توجه: برای درمان یبوست به نسخه های قبلی در مورد یبوست مراجعه شود.