آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۹ 
قلع نشانه شیمیایی قلع، Sn و وزن اتمی آن ۱۱۸.۷ است. در طبیعت به صورت سنگ قلع، معدن آن و تیالیت وجود دارد. تراکم آن در قشر زمین ۶ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم است. از دهه ۱۹۶۰ و هنگامی که مشخص شد آن دسته از موش های صحرایی که با رژیم غذایی بدون قلع پرورش یافته اند، دچار عقب ماندگی شدند، این ماده معدنی برای برخی حیوانات، ماده معدنی کمیاب و ضروری محسوب شد.
از آن هنگام معلوم شد که اضافه کردن یک میلی گرم سولفات این ماده معدنی به هر کیلو گرم غذای آن ها باعث برگشت رشد طبیعی می شود. نقش قلع در حیوانات بر اساس این باور عبارت است از:
- تحریک رونویسی RNA از DNA که شاخص های ژنتیکی را تعیین می کنند.
- ساخت پروتئین ها از طریق RNA.
- رشد که احتمالا در نتیجه عملکردهای فوق است.
در انسان نقشی برای این ماده معدنی کشف نشده است. منابع غذایی آن ناشناخته است، زیرا اندازه گیری آن مشکل است. البته غذاهای کنسرو شده به دلیل آلودگی از طریق ظروف نگه دارنده مقادیر زیادی نسبت به غذاهای تازه یا منجمد دارند، البته این میزان اکنون به دلیل این که روی قلع پوشش دیگری قرار می گیرد، کاهش یافته است.
غذای مورد استفاده انسان در روز می تواند بین ۵.۳ – ۱۷ میلی گرم از این ماده معدنی به بدن برساند. البته هنگامی که غذاها از نوع کنسرو شده باشد، این میزان بیشتر است. میزان مورد پذیرش ورود آن به بدن در حدود ۶ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن است. بنابراین مواد غذایی تازه، از این نظر مطمئن تر هستند. حد مجاز این ماده معدنی در غذاهای کنسرو شده ۲۵ میلی گرم به ازای هر ۱۰۰ گرم غذاست.
قلع از عناصر اصلی است که به مقدار جزئی در بدن وجود دارد به طوریکه انسانی به وزن ۷۰ کیلوگرم، دارای معادل ۱۷ میلی گرم از آن است . کمبود یا نقصان آزمایشی آن در موش صحرایی، موجبات تاخیر رشد جانور را باعث می شود. و قلع و اکسید آن، قابلیت انحلال بسیار کم دارند از این جهت به اشکال از راه معده و روده جذب می شوند.
زیاد بودن این عنصر در بدن، از طریق مصرف کنسروهای مختلف که در قوطی هایی با پوشش قلع جای دارند گزارش شده است که ایجاد تحریکات معدی نموده است لذا از مصرف اغذیه ای که در این گونه قوطی ها یعنی قوطی هایی که به علت مصرف مقداری از محتویات آن، دهانه قوطی نیمه بسته می ماند بهتر است خودداری شود.
مصرف بیش از حد غذاهای کنسرو شده سبب نزدیکی به مقدار سمی می شود. میزان ۳۰۰ میلی گرم قلع در ۱۰۰ گرم غذا باعث بروز اثرات سمی در حیوانات آزمایشگاهی می شود. ورود بیش از حد قلع به بدن در حیوانات باعث کم خونی و کاهش رشد می شود، کم خونی را می توان با تجويز آهن و مس بر طرف کرد. جذب این ماده معدنی و نمک های آن از دستگاه گوارش بسیار کم است و قسمت اعظم آن از راه مدفوع دفع می شود.
اثرات سمی حاد آن در انسان شامل قولنج، اتساع شکم (نفخ شکم) و یبوست است و اثرات مزمن آن شامل تهوع، قولنج، سر درد، ضعف، تب، درد عضلانی، درد مفصلی، احساس صدا در گوش است. استنشاق طولانی مدت آن ممکن است پنوموکونیوز (نوعی بیماری ریوی) ایجاد کند. حداکثر غلظت مجاز آن در اتمسفر ۲ میلی گرم در هر متر مکعب در مورد نمونه قلع غیر آلی و ۱۰۰ میکرو گرم در هر متر مکعب در مورد قلع آلی است. کاربرد پزشکی آن و اکسید قلع به شکل قرص در درمان جوش، تاول و آکنه و آلودگی به کرم های نواری است.
این ماده معدنی در مقادیر زیاد، اثرات سمی متابولیک دارد و مقادیر زیاد آن بر سوخت و ساز مواد معدنی دیگر تاثیر می گذارد. به عنوان مثال، در این شرایط مقدار کلسیم در کبد و استخوان کاهش می یابد، از غلظت فسفاتاز قلیایی و اسیدی کاسته می شود و جذب سلنيوم و روی کاهش می یابد که با دفع مقادیر زیاد آن ها در مدفوع مشخص می شود.
در انسان ۲۵ – ۱۰۰ میلی گرم قلع، اثری بر میزان عنصر روی دریافتی با دوز ۱۲.۵ میلی گرم ندارد. قلع اضافی بر خون سازی اثرات سو دارد، در تولید هموگلوبین اختلال ایجاد می کند و تخریب آن را افزایش می دهد. قلع اثر مستقیمی بر مواد معدنی (آهن و مس) تشکیل دهنده خون ندارد.
