آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۲ 
فواید افطار با خرما
بارزترین خاصیت خرما در ماه مبارک رمضان است. در ماه مبارک رمضان، دادن نقل و شیرینی بین دو نماز به مؤمنان برای باز کردن روزه کم و بیش مرسوم بوده و هست، اما این نقل و شیرینی و زولبیا و … زیان هایی دارد، زیرا بنا بر گفته نبی گرامی اسلام فقط شایسته است که افطار با شیر یا آب گرم و در درجه اول با خرما باشد.
اینکه پیامبر اکرم صلی اللَّهِ علیه وَ آلِهِ آن قدر بر مصرف خرما تأکید فرموده اند به چند علت است اول اینکه افطار با خرما از پرخوری جلوگیری می کند و این به آن جهت اهمیت دارد که روزه داران هنگام افطار سعی می کنند تا انرژی از دست رفته بدن خود را تأمین کنند و با روش ناصحیح و پرخوری، باعث ایجاد ناراحتی های گوارشی می شوند در صورتی که استفاده از خرما بدون اینکه نیازی به پرخوری باشد، تمام انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می کند. همان گونه که خداوند متعال می فرماید: كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا .
خاصیت خرما برای افطار
به طور کلی انتخاب خرما یا کشمش برای افطار به این علت است که قند هگزوز (دکستروز، گلوکز و فروکتوز) و به ویژه نوعی قند به نام (فروکتوز) دارند و جذب آن ها به جز فروکتوز سریع است، و همین امر سبب کاهش اشتها می شود، و از پرخوری و با عجله خوردن بیشتر که ایجاد آمباراگاستریت می شود، جلوگیری می کند.
بیان علل علمی گشودن روزه با خرما
چرا نباید به عنوان افطار؛ با نقل و شیرینی و زولبیا شروع کرد؟ در حقیقت در انتخاب افطار، شایستگی کدام یک از خوردنی ها بیشتر است؟
سفید کردن قند و شكر و شیرینی ها با مواد شیمیایی در صنایع غذایی معمول است و زیان خوردن این گونه شیرینی ها که خود آلوده بوده و به خون، سمیت تدریجی می دهد به وضوح روشن است و شرح و بسطي لازم ندارد. با این حال اگر در درست کردن نقل وشیرینی، مواد شیمیایی به کار برده نشود باز زیان های حاصل از خوردن آن به خصوص هنگام افطار به شرح زیر است:
قبل از آنکه نظریه انقلابی دکتر ژان يودکین اعلام شود در مورد شیرینی و قند تحقیقاتی انجام گرفته بود که جالب توجه است. پیش از نظریه دکتر ژان یودکین کارشناس بزرگ تغذیه در انگلستان به طور اختصار چنین می دانستیم: که قند و شکر در تمام خانه های مردم جهان مصرف می شود، هیچ طبیبی بیمار خود را از خوردن شکر و قند جز در شرایط بیماری منع نمی کند. خوردن قند و شکر که جزء هیدرات های کربن است و این کربوهیدرات ها از جمله مواد غذایی لازم برای بدن هستند، حتی توصیه می شده است. (که البته قند و شکر سفید شده، زیان های فراوان دارد).
نشاسته در نان و سیب زمینی و سبزیجات وجود دارد، جزء هیدرات های کربن بوده و پس از خوردن ابتدا به دکسترین و سپس به گلوکز تبدیل شده، به مصرف بدن می رسد.
قند و شکری که از شیره چغندر درست می شود، مانند قند طبیعی که در میوه ها یافت می شود نیست؛ زیرا فرمان ها (مخمرها) و مواد معدنی مفید آن در فرایندهای مختلف کارخانه از بین می رود. قند واقعی (فروکتوز) در میوه ها است زیرا به همراه آن ها مواد دیگری که برای جذب قند میوه لازم است وجود دارد.
قند و شکر معمولی مواد لازم به همراه ندارد و اگر به کودک داده شود از مواد معدنی ذخیره شده بدن کودک برداشت می کند، به عنوان مثال از کلسیم بدن کودک استفاده می کند و به همین جهت است که دندان کودکانی که زیاد شیرینی می خورند زود خراب می شود.
دیدگاه دانشمندان در مورد خاصیت خرما
دکتر کارتن می گوید: طبیعت، قند و شکر طبیعی را در میوه ها در اختیار بشر گذاشته، زیرا بشر به آن نیاز دارد و مصرف قند و شکر معمولی کاری بر خلاف طبیعت است.
دکتر کوچاتف می گوید: چون قند برای بدن، مادۂ ناشناسی است در نتیجه، بدن برای دفاع آماده می شود و از این رو (لکوسیتوز) پدید می آید، یعنی گلبول های سفید که عوامل دفاعی هستند، با مصرف این ماده ناشناس افزایش می یابد.
دکتر ژرژمنکس می گوید: نامنظم بودن عملکرد اعصاب به واسطه اختلال در متابولیسم قند می تواند عدم تعادل در سلول ها را به وجود آورد. جمعی از دانشمندان به یک عده از افراد که نسبت به قند صنعتی (قند سفید) حساسیت داشتند و با خوردن ۱۵۰ گرم قند، در ادرار آن ها قند پیدا می شد، ۱۵۰ گرم قند طبیعی به صورت میوه و عسل دادند و مشاهده کردند که پس از چندی قند ادرار آن ها به طور کلی برطرف شده است. دانشمندان نرسیدن خون به اعضا و از جمله قلب را به علت تنگ شدن عروق مربوط می دانستند که با نرسیدن خون، فساد و اضمحلال عضوی پیش می آمد.
پژوهشگران مشاهده کردند که جدار شریان ها سفت و سخت شده و کلسترول در جدار آن ها رسوب کرده و سبب تنگی و در نتیجه، نرسیدن خون به عضو شده است.
کلسترول یک نوع چربی است و در کشورهایی که چربی بیشتری مصرف می شود به علت بیماری های قلب و عروق، آمار تلفات بیشتر است، لذا تردیدی باقی نماند که چربی ها سبب می شوند، کلسترول در جدار رگ ها رسوب کرده و باعث تنگی عروق می شوند.
سال ها پیش از این، دکتر یودکین (در ژوئیه ۱۹۶۴) در مجله لان ست؛ نشریه رسمی پزشکی انگلیس چنین نوشت: طرفداران رژیم کم چربی در حقیقت با کاستن چربی و کلسترول به طور عملی مواد قندی و نشاسته ای افراد را کاهش داده اند، به عنوان مثال زمانی که از خوردن مواد غذایی چرب مانند کیک و بستنی و … جلوگیری می کنند، در واقع خود را با خوردن شیرینی، مصونیت بخشیده اند. به علاوه همزمان با پیشرفت و توسعه هر کشور، ساکنان آن در خوردن تنقلات که انباشته از هر دو مواد (قندی و چربی) است افراط می کنند. اهالی شهر روسه تو در پنسیلوانیا با وجود مصرف چربی زیاد و مصرف قند و شکر کم، بیماری قلب و عروق در میان آن ها کمتر دیده می شود.
مهم تر از همه، آمار تلفات بیماری های قلب و عروق است که نسبت آن به کل جمعیت یک کشور، با افزایش میزان مصرف قند و شکر در آن کشور نسبت مستقیم دارد و همان گونه که در گذشته کلسترول و چربی را عامل ایجاد بیماری های قلب و عروق می دانستند، امروزه قند و شکر را عامل آن می دانند.
در سال ۱۹۶۴ کشف جدیدی در عالم پزشکی رخ داد که به واسطه اهمیت آن جایزه نوبل به کاشف مربوطه داده شد. به موجب این تحقیق، مشخص شد کبد انسان از اسید استیک، کلسترول می سازد و به طور مستقیم آن را تحویل خون می دهد. اسید استیک تقریبا در تمام خوراکی ها، کم و بیش وجود دارد.
دکتر یودکین از این کشف نتیجه گرفت که انسان هر چه کمتر غذا بخورد بالطبع میزان کلسترول خونش کمتر می شود و این قند و شکر تصفیه شده است که بیش از همه در جدار رگ ها رسوب می کند.
اگر به عنوان افطاری، نقل و شیرینی وارد معده خالی شود افراد را به سوی بیماری های قلب و عروق سوق می دهد. بنابراین نباید هیچ کدام از تنقلاتی را که قند و شکر دارند برای افطار انتخاب نمایید، به همین علت امام صادق علیه السَّلَامُ فرموده: «الْمُؤْمِنُونَ حليوون» مؤمن شیرین پسند است.
با توجه به اینکه در آن زمان قند و شکر مصنوعی وجود نداشت و از قند و میوه ها به ویژه خرما و کشمش استفاده می شد، و چون اسلام با پرخوری، سخت مخالف است، دیگر جای هیچ ایراد و اشکالی باقی نمی ماند. حتی گفته نخواهد شد که از قند میوه ها کلسترول به قدر کافی ساخته می شود، زیرا کم خوری و اعتدال خوری بر پایه تغذيه اسلامی اجازة رسوب کلسترول را نخواهد داد.
روایات مربوط به خاصیت خرما
با ذکر چند روایت نشان خواهیم داد که در اسلام فرمول کلی این است که افطار با شیرینی طبیعی به عمل آید و نبی گرامی اسلام به ترتیب؛ خرما، کشمش و… را انتخاب می فرمودند و در روایات متعددی اصرار در انتخاب خرما به عنوان بهترین گزینه افطار دیده می شود:
«عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی اللَّهِ علیه وَ آلِهِ انْهَ كَانَ اذا قَدِمَ اليه الطَّعَامُ وَ فِيهِ التَّمْرُ بَدْءُ بِالتَّمْرِ وَ كَانَ يُفْطِرُ علی التَّمْرِ فی زَمَنِ التَّمْرِ وَ علی الرُّطَبِ فی زَمَنِ الرُّطَبِ»
«وَ قَالَ صلی اللَّهِ علیه وَ آلِهِ أَفْضَلُ مَا يبدء الصَّائِمُ بِهِ الزَّبِيبُ أَوِ التَّمْرُ أَوْ شَيْءُ حُلْوُ»
«قَالَ صلی اللَّهِ علیه وَ آلِهِ مَنْ وَجَدَ التَّمْرَ فَلْيُفْطِرْ وَ مَنْ لَمْ يَجِدْ فَلْيُفْطِرْ عَلَى المائده»
مطالب زیر از سه روایت بالا به دست می آید:
ا. در هر صورت افطار به شیرینی توصیه شده است.
۲. نبی گرامی علاوه بر اینکه خرما را در ابتدای افطار انتخاب می کردند هر وقت به طعام دیگری می نشستند ابتدا به خوردن خرما اکتفا می کردند چرا که خاصیت خرما بسیار بیشتر از دیگر شیرینی هاست.
٣. اگر شیرینی وجود نداشت، افطار به مائده (غذای سفره) جایز است.
۴. نام بردن دو میوه (خرما و مويز) و اثر تقريبا يكنواخت هر دو بر بدن به ما اجازه می دهد تا نسبت به هر یک از آن ها به چشم تساوی بنگریم، اما به هر صورت خرما را ترجیح دهیم، زیرا در قرآن مجید بارها از خاصیت خرما یاد شده و چنانچه ملاحظه کردید، نبی گرامی، آن را برای افطار بهترین گزینه و بر سایر شیرینی ها ترجیح می دادند.
با اینکه انتخاب شیرینی برای افطار قصد و مقصود اولیه اسلامی تصور می شود، اما مزایا و خاصیت خرما برای افطار آن را در ردیف اول قرار داده است. آزمایش های مختلفی درباره تاثیر قند خرما انجام داده اند. در یک آزمایش به موش هایی که فقط با قند تغذیه می کردند و در نتیجه به بیماری های فقدان ویتامین (آویتامینوز) و عوارض آن مبتلا شده بودند، خرما داده شد و در نتیجه عوارض آن به کلی رفع شد.
خاصیت خرما
پیداست که خرما، سرشار از املاح معدنی و ویتامین های گوناگون است. در قرآن حکیم، قند خرما و کشمش، رزق حسن و سُکر نامیده شده و علاوه بر رزق حلال و طیب، رزق حسنی هم به طور خصوصی در قرآن است که از آن ها تعریف شده است. «وَ مِنْ ثَمَراتِ النخیل وَ الاعناب تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سکرا وَ رِزْقاً حُسْناً» (سوره نحل/ آیه ۶۷)
شاید موجب تعجب باشد با وجود آنکه انتخاب میوه تازه، سفارش شده است، اما برای افطار و حتی در مواردی مثل صبحانه، خوردن مویز نیز توصیه شده است و همان طور که گفته شد نظر اصلی به قند و شیرینی طبیعی موجود در خرما و انگور است و با وجود آنکه خرما همیشه تازه است و مواد معدنی و مغذی برای جذب را بهتر به همراه دارد و انگور، بر عکس سایر میوه ها هرچه بماند اسید الکل های موجود در آن به قند تبدیل شده و شیرین تر می شود، لذا توصیه درباره خوردن این دو (خرما و انگور) سرشار از اعجاز است.
با چنین توصیفی از قند مویز و خرما که مزیت قندی آن ها را بر سایر قند موجود در میوه ها مسلم می دارد؛ ما را به این نکته متوجه می کند که خاصیت خرما و انگور بی شمار است و گزینش آن را برای افطار شایسته و ارجح می کند و یکی از مزیت های آن داشتن قند زیاد از همان روزهای اول تا مرحله های بعدی است که تقریبا همیشه پر و یکسان است.
می دانیم که محیط مایعات بدن ما قلیایی است (نسبت مواد قلیایی بدن به اسید هشتاد به بیست است) و اگر اسیدی هم وارد بدن شود، اضافی آن به وسیله املاح قلیایی که در بعضی غذاها وجود دارد خنثی می شود. (این املاح قلیایی، پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم است.)
تنها عضوی که می تواند اسید را تحمل کند معده است و سایر اعضا، طاقت تحمل اسیدها را ندارند و لذا برای خنثی کردن آن، فعالیت بدن آغاز می شود، از این رو باید بکوشیم که در انتخاب غذا دقت کنیم تا غذاهایی را که ایجاد اسید می کنند، به طور متعادل مصرف کنیم. در این صورت مواد قلیایی بدن به تناسب مصرف می شود. در نتیجه، انتخاب خرما یا مویز، خام خوری پیش از غذاست و تا حدودی این پدیده را جبران می کند و مهم ترین خاصیت خرما و مویز می باشد.
برای مطالعه بخش های اول این مقاله به مقالات اشاره در ذیل مراجعه نمایید.
