تعویض ملکه در بهار و پاییز

تعویض ملکه زنبور عسل در بهار و پاییز: تعویض ملکه در ۲ موقع از سال در زنبورداری ها بیشتر از سایر مواقع صورت می گیرد:

الف – بهار

ب- پاییز

هر یک از این دو، فواید و ضررهای مخصوص خودشان را دارند ولی ۳ قاعده مهم وجود دارد که زنبوردار باید آنها را دانسته باشد تا در تعویض ملکه هایش موفق تر گردد.

۱- جمعیتها، ملکه های تازه را در زمان وفور گل های عسل خیز و گرده گل در طبیعت به راحتی اما هنگام کمبودشان به سختی قبول می کنند.

۲- زنبورهای مسن و قادر به پرواز، ملکه جدید را به زحمت قبول می کنند، چون به بوی ملکه قبلی عادت کرده اند. زنبورهای جوان تازه تولد یافته معمولا آن را به سادگی و بدون دردسر می پذیرند، چون هنوز با بوی ملکه ای خو نگرفته و بدان عادت نکرده اند.

3- اگر از نیمه دوم اسفند ماه به بعد به جمعیت، ملکه داده شود آن را آسان تر قبول می کنند.

 تعویض ملکه در بهار و پاییز

تعویض ملکه در بهار

ملکه های پیر (مسن تر از ۲ سال) و ضعیف یا ناقص را میتوان در فروردین یا حتی در نیمه دوم اسفند ماه عوض کرد. در تعویض بهاره پس از برداشتن ملکه پیر از جمعیتش می توان ملکه تازه را با همان قفسی که دریافت شده، ولی بدون زنبورهایی که در داخل قفسه و با ملکه هستند، پس از برداشتن چوب پنبه ای که روی کف سوراخی که خمیر شیرین داخلش گذاشته شده زیر سقف کندو بین دو قاب به طریقی که توری قفسه به سمت کف کندو باشد گذاشت تا زنبورها خمیر شیرین را خورده و ملکه را پس از یکی دو روز از قفسه آزاد کرده به داخل جمعیت راه دهند بعد از ۴ روز می توان جمعیت را کنترل کرده، دید که آیا ملکه تازه را قبول کرده اند یا خیر همان طور که قبلا خوانده اید تخم گذاری ملکه نشان قبول شدنش می باشد.

خوبی تعویض ملکه در بهار این است که همان طوری که گفته شد جمعیتها آن را خیلی راحت تر می پذیرند تا در پاییز یا هر فصل دیگر و تعداد تلفات ملكه ها در بهار خیلی کمتر از پاییز است.

تعویض ملکه در پاییز

بهترین وقت برای تعویض ملکه زنبورعسل مرداد و شهریور، یعنی پس از آغاز سال تازه طبق تقویم زنبورها و جمعیتها می باشد.

ملکه جفت گیری شده ای که در این موقع سال به کندو داده میشود فرصت تمرین تخم گذاری را در پاییز داشته و از اوایل بهار سال بعد می تواند با تمام قدرت و به تعداد خیلی زیاد تخم گذاری کند و جمعیت را به قدرت فوق العاده ای برساند، حال آن که ملکه ای که در بهار تعویض شد ناچار است در عین شدت گل و شکوفه مدتی را به تمرین تخم گذاری بگذارند و در نتیجه یک فصل عسل را بدون بار آوردن کافی از دست بدهد.

راه تعویض ملکه در بهار و پاییز با هم فرق دارند. در پاییز باید اول ملکه کندو را برداشت و به اصطلاح جمعیت را یتیم کرد. ۵ روز بعد پستانکهایی را که زنبورها روی شانها زده اند خراب و با دقت زیاد لاروهای داخل پستانک ها را بیرون آورده و دور انداخت.

۲۴ ساعت بعد قاب کوچکی به طول ۱۵ و عرض ۱۰ سانتی متر که یک سمت آن از تور سیمی پوشیده شده به کمک ۴ میخی که در ۴ گوشه قاب زده و سرمیخ ها را با گاز انبر بریده اند را در نقطه ای از شان که تنها سلولهای سر بسته کارگران دارد فرو برد.

هنگام فرو بردن میخها ملکه جفت گیری کرده را با دست در زیر قاب فوق گذاشته، آن گاه فوری فشار به قاب داد تا میخها خوب فرو رفته و قاب در آن جا ثابت گردد. زیر قاب باید تنها ملكه باشد. هیچ زنبوری نباید همراه ملکه به زیر قاب رخنه کرده باشد.

وضع قاب، که ما آن را قفسه پاییزی مینامیم، در روی لاروهای سر بسته باید طوری باشد که نه ملکه راه به خارج داشته باشد و نه زنبورها امکان داشته باشند که به زیر قفسه بروند. از راه سوراخهای توری زنبورها می توانند غذای لازم را به ملکه برسانند.

پس از یکی دو روز لاروهای سر بسته موجود در شان و زیر قفسه کم کم تبدیل به زنبور کامل گشته و به تدریج از سلول هایشان خارج و متولد می شوند. همین زنبورهای جوان که هنوز عادت به بوی ملکه ای نکرده اند اطراف ملکه را گرفته و کار تغذیه وی را به عهده می گیرند. به این طریق ملکه داخل جمعیت قبول میشود.

پس از مدت کوتاهی (دو سه روز) زنبورهایی که از خارج از قفسه هستند مومها را از زیر قفسه سوراخ کرده و خودشان را به اطراف ملکه می رسانند. ولی چون وی چند روزی است که داخل کندو زنده مانده و حتی اولین تخم ها را نیز گذاشته و به علاوه اطراف ملکه را زنبورهای محافظ جوان و قوی گرفته اند، دیگر نه قادرند و نه این که مایلند ملکه را بکشند. در نتیجه تمام جمعیت، ان ملکه را قبول کرده و ملکه نیز به تخم گذاریش ادامه میدهد.

قانون چهل روزی تعویض ملکه

هرگاه فرض شود که در منطقه ای در حدود اول اردیبهشت گل و شکوفه های فراوان برای استفاده زنبورها (مثلا گل های مرکبات در شمال ایران) باز خواهند شد و برای حداکثر بهره برداری از این گل ها، باید جمعیتها را از ۴۰ روز پیش به وسیله تغذیه مصنوعی با خمیر شیرین تحریک به قوی تر شدن کرد.

هر تخمی را که ملکه داخل سلولی بگذارد به ۲۰ روز زمان نیاز دارد تا تبدیل به یک زنبور کامل گردد، ۲۰ روز دیگر هم زنبور کامل داخل کندویش کار می کند تا قادر به پرواز شده و بار آوری از خارج کندو را شروع کند. با این حساب روزی را که ملکه تخم بگذارد ۴۰ روز بعدش تبدیل به یک زنبور کارگر بار آور خواهد شد.

پس برای بهره برداری از گل های مرکبات در شمال ایران باید جمعیت ها را از ۴۰ روز بیشتر یعنی از بیستم اسفند ماه تحریک به قوی شدن کرد ولی این تنها یک حساب است که قانونی را (قانون چهل روزی) نشان میدهد. بهتر این است که این کار را خیلی زودتر مثلا از اول اسفندماه شروع کرد تا جمعیت در اوایل اردیبهشت واقعا در نهایت قدرت بوده و بتواند از گل های درختان مرکبات شمال بیشترین شهد را به کندویش بیاورد.