خواص گیاه سویا (Soy bean)

معرفی گیاه سویا

سویا قرن‌هاست که، غذای مردم آسیا مخصوصا چین بوده است. چینی ها آن را همراه با برنج بعنوان غذای اصلی خود مصرف می‌کنند. ایالات متحده آمریکا بزرگترین تولید کننده سویا می‌باشد و تقریبا دو سوم محصول کل دنیا را تولید می‌کند. این گیاه در ایران بنام (لوبيا روغنی) ، (لوبیا چینی) سوژا و دانه سویا، معروف است. گیاهی است یکساله، دارای ساقه پرشاخه، برگ‌های آن بیضی و نوک تیز به رنگ سبز می‌باشد. میوه آن شبیه لوبیا است که، در هر غلاف آن سه تا پنج دانه جدا از یکدیگر وجود دارد. رنگ این دانه بر حسب انواع مختلف متفاوت است و به رنگ‌های زرد، سفید، سیاه، خاکستری و خال دار دیده می‌شود.

دانه‌سویا به بزرگی یک نخود، کمی مسطح و گرد است. دانه سیاه آن بیشتر در طب گیاهی مصرف دارد ولی، از دانه زرد رنگ آن بیشتر برای روغن‌گیری استفاده  می‌کنند. سویا، بعلت داشتن پروتئین و مواد مغذی در تغذیه انسان بکار می‌رود. این دانه گیاهی در حدود ۳۵۰۰ نوع مختلف دارد که، هر کدام آب و هوای مخصوصی را می‌خواهند. مقدار پروتئین سویا ۱/۵ برابر گوشت گاو    می‌باشد و منبعی غنی از پروتئین است. از بروز سرطان جلوگیری می‌کند و ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. سلامت استخوان‌ها را تضمین می‌کند. باعث حفظ سلامت روده بزرگ می‌شود.

ترکیبات گیاه

محققان روسی اولین کسانی بودند که، فواید سویا را دریافتند. این محققان دریافتند، کهاین دانه دارای پروتئین زیاد، اسیدهای آمینه ضروری برای بدن، کلسیم، آهن، فسفر، منیزیم، روی، ویتامینهای گروه B و فیبر می‌باشد. که، دارای فوایدی نظیر سلامت قلب و کاهش بیماری‌های قلبی، سلامت استخوان‌ها، جلوگیری از سرطان، کاهش عوارض یائسگی می‌باشد. همین امر باعث تحقیقات بیشتر راجع به این ماده مغذی گردید.

متخصصان سویا را به عنوان، یک ماده غذایی در کنار مواد مغذی موجود در رژیم غذایی محسوب کردند. آنها سویا را جانشین پروتیئن حیوانی، در رژیم غذایی کردند و متوجه شدند که این ماده غذایی موجب پایین آوردن کلسترول بد یا LDL و کاهش تری گلیسیرید خون و در نتیجه کاهش بیماری‌های قلبی می‌گردد. همانطور که گفته شد، سویا دارای فیبر می‌باشد. فیبر موجب کاهش وزن، کاهش کلسترول و تری گلیسیریدها و افزایش کارکرد روده بزرگ می‌شود و از سرطان روده بزرگ جلوگیری می‌کند. همچنین، جلوی یبوست را می گیرد. این نکته را نیز نباید فراموش کنیم که زیاد مصرف کردن (غلات) موجب اسهال، نفخ و درد شکم می‌شود. ویتامین B1، موجود در این دانه  جلوی خستگی و انواع بیماری های عصبی را می‌گیرد، افزایش دهنده انرژی است و برای زنان باردار و شیرده و همچنین برای ورزشکاران و میانسالان مفید می باشد.

ویتامین B2، که در سویا وجود دارد، از زخمهای لب و زبان و متورم شدن زبان و همچنین از مبتلا شدن به آب مروارید پیشگیری می‌کند. منیزیم موجود در سویا اثرات مفید بر استخوان و رگهای خونی، مخصوصا بر عضلات قلب دارد و از لخته شدن خون و انسداد رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند. استئوپروز (پوکی استخوان) یکی از بیماریهای شایع استخوان است که، در این بیماری استخوان‌ها کوچک و شکننده می شوند. ورزش کردن و استفاده از مکمل های کلسیم و ویتامین D و مصرف میوه جات و سبزیجات می‌تواند در جلوگیری از این بیماری نقش مهمی داشته باشد. اگر زیاد پروتیئن حیوانی مصرف کنید، کلسیم از استخوان‌هایتان برداشته شده و از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج می‌شود، ولی سویا و به طور کلی پروتئین های گیاهی نه تنها فاقد این اثر هستند، بلکه میزان ذخیره کلسیم را زیاد می کنند. از دیگر مواد موجود در سویا، ایزوفلاوونوئیدها هستند که، جلوی شکستن استخوان را می‌گیرند و مانند هورمون استروژن (هورمون زنانه) باعث ساخت استخوان و جلوگیری از تخریب استخوان می‌شوند. بطور کلی سویا از نظر ویتامینهای گروه B بسیار غنی است و دارای مقداری ویتامین های C , D , E , K و کمی کاروتن می‌باشد. همچنین دارای کلروفیل و آنتی بیوتیکی بنام کاناوالین نیز هست. دانشمندان موفق شده اند که از این نوع لوبیا یک نوع آنتی بیوتیک ارزان قیمت تهیه کنند که، مورومیکس نامیده می‌شود و باکتری‌های مضر روده را از بین می‌برد.

نحوه مصرف

مصرف خوراکی:

فراورده های سویا زیاد است و بسته به نوع سلیقه می توانید از آنها استفاده کنید مانند، شیر سویا، بلغور سویا، سویای بو داده، پروتیئن سویا، سس سویا، سویای تخمیر شده، جوانه سویا، روغن سویا و غیره.

توصیه ها:

لازم است بدانید: مهمترین مساله ای که سویا می تواند ایجاد کند، حساسیت است. زیرا بعضی‌ها به این مواد حساسیت دارند. بنابراین وقتی شیر سویا را برای اولین بار استفاده می‌کنند، مانند افرادی که به بادمجان با گوجه فرنگی حساسیت دارند، دچار کهیرهای پوستی و گرفتگی صدا می‌شوند.