آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
گیاهان تیره عرعر به صورت درخت و یا درختچه هستند. برگ هایی معمولا منفرد، ساده یا مرکب و شامل برگچه های منقسم و یا تغییر شکل یافته به صورت خار (انواعی از آن ها که در صحراهای خشک می رویند) دارند. گل های آن ها نر – ماده یا بر دو نوع نر و ماده، دو پایه یا پلی گام، منفرد و یا مجتمع به صورت خوشه است. هر گل آن ها شامل کاسه ای مرکب از ۳ تا ۸ کاسبرگ، به همان تعداد گلبرک و پرچم هایی به تعداد ۲ برابر گلبرگ هاست. میوه این گیاهان ناشكوفا، به صور مختلف سته، شفت یا سامار و محتوی دانه های آلبومن دار است.
در تیره عرعر ، ۳۰ جنس و ۲۰۰ گونه گیاه جای دارد که عموما به استثنای معدودی، در مناطق بین استوایی و گرم کره زمین می رویند. بعضی از آن ها، گیاهانی زینتی و زیبا هستند و پیوسته در نواحی مختلف پرورش می یابند. تعداد کمی از آن ها نیز خواص درمانی داشته، در پزشکی حائز اهمیت هستند. از نمونه های دارویی و مهم گیاهان تیره عرعر می توان به درخت عرعر اشاره کرد.
انواع مفید دیگر گیاهان تیره عرعر
از گیاهان مفید دیگر تیره به طوری که در کتب علمی دارویی منعکس است، به شرح مختصر چند نوع زیر که هیچ یک از آن ها نیز در ایران نمی رویند مبادرت می شود:
1- .Ailanthus excelsa Roxb
درختی است از تیره عرعر که در بعضی نواحی هند می روید و بومیان محل از پوست آن به عنوان نیرو دهنده دستگاه هضم استفاده می کنند. خواص درمانی آن را مربوط به وجود یک ماده تلخ به نام اسيد الانتیک (ac. ailantique) در اعضای گیاه نسبت می دهند که ایجاد اثر صفرابر می نماید. برای این کار معمولا جوشانده ۱۵ گرم پوست درخت در نیم لیتر آب را که پس از ۱۰ دقیقه جوشاندن، به این حجم رسیده باشد، به مقدار ۱۵ میلی لیتر و ۳ یا ۴ بار در شبانه روز مصرف می کنند.
2- E. latifolia Jack., Eurycona merguensis Planchon
گونه ای از گیاهان تیره عرعر که در بیرمانی و کشنشین می روید و به مصارف درمانی مشابه Quassia amara می رسد. دانه اش دارای نوعی ماده روغنی چسبنده و قابل استخراج، به رنگ زرد روشن می باشد و امولسیون آن با هیدروکسید سدیم، رنگ قرمز ایجاد می کند. از اعضای این گیاه در بعضی نواحی محل رویش، به عنوان تب بر و مصارف دیگر استفاده درمانی به عمل می آید.
3- .Picramnia pentandra Sw
در کوبا به عنوان تب بر مورد استفاده قرار می گیرد. بومیان محل رویش گیاه، برای آن اثر درمانی مشابه کنکینا و یا قوی تر از آن قائل می باشند.
4- .Hannoa undulata Guill. & Per
درخت کوچکی از تیره عرعر ، با پوست شکاف دار و به رنگ مایل به قهوه ای است که در نواحی خشک افریقای غربی از سنگال – سودان تا کامرون می روید. چوب و پوست آن که طعمی تلخ دارند، توسط بومیان محل رویش به عنوان مقوی، رفع اسهال و تب بر مورد استفاده قرار می گیرند.
گونه دیگری از آن به نام .Hannoa Klaincana Pierre است که درختی به ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ متر می باشد و در منطقه استوایی از گابن تا آنگولا می روید، اثر درمانی مشابه گیاه قبلی دارد.
5- .C. erecta Trup. Castela Nicholsoni Hook. f
درختچه ای است از تیره عرعر ، خاردار که در مناطق خشک و گرم امریکای شمالی می روید و از ساقه و برگ آن که طعمی تلخ دارند، استفاده درمانی به عمل می آید. مغز ساقه آن دارای دانه های نشاسته ای فراوان با ظاهر مشخص می باشد. در سال ۱۸۸۳، MM. Putegnat و همکارانش از آن یک ماده تلخ و قابل تبلور، استخراج نمودند و آن را آمارگوزین (amargosine) نام نهادند.
با بررسی های جدید که در سال ۱۹۱۸ توسط Sellard و Mac Iver بر روی آن انجام گرفت، وجود نوعی ماده گلوکزیدی در آن مشخص شد که Bosman آن را به حالت متبلور درآورده و به نام کاسته لين (casteline) نام نهاد. از هیدرولیز این ماده، کاسته لاژنین (castelagenine) و گلوکز حاصل می شود. ضمنا ماده دیگری نیز به نام کاسته لامارين (castelamarine) به دست آمد که آن را، همان آمارگوزین دانسته اند. کاسته لین یا کاسته لوزيد (cateloside)، تنها ماده موثر این گیاه به نظر می رسد و سمیت آن ۲۰ تا ۲۵ برابر ک متر از کلریدرات امتین می باشد.
کاسته لامارین به فرمول C۹H۱۴O۳ و به وزن ملکولی ۱۷۰.۲۰ می باشد، توسط Bosman استخراج شده است. ماده ایست تلخ که به صورت بلوری های سوزنی شکل به دست می آید. در آب خیلی گرم و الكل حل می شود. از نظر درمانی دارای اثر ضد آمیبی است. در اعضای مختلف این گیاه و بعضی دیگر، ماده ای به نام آمارولید (amarolide) نیز یافت می شود.
6- .S. ferruginea A. St. Hill
از بین گیاهان تیره عرعر و از گونه ای به نام .S. Valdivia Ag که در کلمبیا می روید، ماده ای موسوم به والدی وین (valdivine) استخراج می گردد که بسیار سمی است. به طوری که مقدار ۲ تا ۴ میلی گرم آن باعث مرگ یک خرگوش ۲ کیلوگرمی می شود. گرد بادام آن (لپه ها) قی آور است.
نوع دیگر آن، .S. ferruginea A. St. Hill است که در باهیا می روید و اثر تب بر دارد.
7- .Samadera madagascariensis A. Juss
چوب .Samadera madagascariensis A. Juss که از گیاهان تیره عرعر است و در رئونيون، ماداگاسکار می روید و در کشنشین نیز یافت می گردد، دارای مصارفی شبیه کاسیاست.
S. indica Gaertn درختی است که در مالزی می روید و پوست آن به مصارف درمانی می رسد. در قسمت های مختلف گیاه، ماده بسیار تلخ و قابل تبلوری به نام سامادرین (samaderine) یافت می شود. این ماده در آب محلول است. بررسی های فیزیولوژیکی که توسط R. Muller بر روی دانه، پوست و چوب این گیاه به عمل آمد نشان داد که اعضای گیاه می تواند برای حیوانات خون سرد، سمیت داشته ایجاد فلج عمومی و توقف حركات تنفسی نماید. اثر درمانی آن در انسان، شبیه کاسیاست.
8- .Quassia gabonensis Pierre, Odyendea gabonensis Engl
درختی از تیره عرعر ، به ارتفاع ۲۵ تا ۳۰ متر است و در نواحی استوایی افریقا می روید. دانه روغنی آن طعمی تلخ دارد و از آن، نوعی روغن استخراج می گردد که در بازارهای اروپا تحت نام Beurre d’ Odyendie یا B. d ‘ Ozok عرضه می شود. این ماده روغنی، طعمی تلخ دارد و زود تند می شود (حتی پس از تصفیه). در ساختن صابون به کار می رود. تفاله اش به مصرف تغذیه حیوانات می رسد.
9- Irvingia Oliveri Pierre
این گیاه از تیره عرعر است و در کشنشین می روید و از دانه اش نوعی ماده چرب به نام Beurre de Cay – Cay استخراج می گردد. این ماده چرب، از گونه های دیگر گیاه مذکور مانند I. malayana Oliver و I. Harmandiana Pierre نیز که هر سه آن ها در یک ناحیه پراکندگی دارند، تهیه می شود.
دانه این گیاهان دارای ۱۲ تا ۱۳ درصد از مواد چرب با طعم ملایم است به طوری که مواد چرب حاصل از آن ها، پس از تصفیه شدن می تواند به مصارف تغذیه برسد. ماده مذکور دارای ۵ درصد اولئین، ۳۰ تا ۳۵ درصد لورين (Laurine) و ۶۰ تا ۶۵ درصد میریستین (myristine) است.
هیچ یک از گیاهان مذکور در ایران نمی رویند.
