حساسیت به زهر زنبور و احتمال بروز شوک

متاسفانه همه بیماران نمی توانند از زنبور درمانی بهره مند شوند. یک درصد مردم حساسیت به زهر زنبور عسل دارند و مستعد واکنش شدید همچون جوش، خارش سرتاسر بدن، کهیر و بالا رفتن دمای بدن هستند. گاه ممکن است عوارض جدی تر از این باشد مانند شوک آنافیلاکسی که با افت فشار خون و اختلالات قلبی و تنفسی مشخص می گردد. کمبود کمک های اولیه ممکن است پیامدهای مرگبار داشته باشد.

از همین رو است که هرگونه درمانی باید زیر نظر پزشک آموزش دیده انجام گیرد که از قبل موارد عدم کاربرد زنبور درمانی را برای بیمار مشخص کرده باشد. کیت کمکهای اولیه در تمام درمانگاه های مشاوره ای برای موارد واکنش های آلرژیک و شوک آنافیلاکتیک شدیدا مورد نیاز است.

نشانه های هشداردهنده حساسیت به زهر زنبور عسل عبارتند از: نامنظم بودن لبه پایول در نقطه گزش، افزایش قطر پایول به بیش از ۲ سانتی متر، تورم آشکار، خارش و بثورات در بیرون از ناحیه گزش، احساس طعم نشاسته در گلو، سرفه های ناگهانی، اشک ریختن، ورم ملتحمه، هیپرمی صلبیه چشم، سردرد، سرگیجه و بالا رفتن دمای بدن.

چنانچه هر یک از این نشانه ها دیده شود، باید زنبور درمانی را متوقف و آن را با دوره ۱۰ روزه آنتی هیستامین جایگزین ساخت. زنبور درمانی را میتوان پس از وقفه ای ۱۰ روزه تکرار کرد. با این وجود این کار را باید با دقت تمام انجام داد و اگر هر یک از علائم آلرژی از نو بروز کرد، می بایست بیدرنگ درمان را متوقف ساخت.

در صورت بروز واکنش آلرژیک و حساسیت به زهر زنبور عسل ، کمک های اولیه مشتمل بر بیرون کشیدن نیش از بدن، مالیدن الکل اتیلیک ۷۰٪ بر روی نقطه گزش، قرار دادن پانسمان سرد بر روی پوست و مصرف آنتی هیستامین است. پادزهر عمومی زهر زنبور عسل (ضدسم) الكل اتیلیک است، بنابراین ۳۰ تا ۵۰ گرم می تواند نشانه های مسمومیت از زهر زنبور عسل را برطرف سازد.

در موارد اختلالات سیستم تنفسی، افت فشار خون و نابهنجاری های قلبی، باید آمبولانس خبر کرد تا جلوی امکان بروز شوک آنافیلاکتیک گرفته شود.

حساسیت به زهر زنبور عسل و انواع واکنش انسان

انسانها در مقابل زهر زنبورعسل عکس العمل های متفاوتی از خود نشان میدهند که بستگی به درجه حساسیت افراد مختلف در مقابل این نوع زهر دارد.

۱- حساسیت موضعی

شامل درد، سوزش و متورم شدن محل نيش خورده. اکثر افراد چنین عکس العملی از خود نشان می دهند.

۲- خارش عمومی بدن

شامل خارش در قسمت های مختلف بدن مثل خارش بینی، گوش، لبها، پوست بدن و غیره.

٣- عکس العمل منطقه ای بدن

در این حالت قسمت وسیعی از اطراف محل نیش خورده، احساس درد و سوزش کرده و متورم می گردد. مثلا زنبور به انگشت دست نیش زده ولی تمام دست عکس العمل فوق الذکر را از خود نشان میدهد.

۴- بیهوشی یا بی حسی قسمتی از بدن با تمامی بدن

در این حالت بدن حساسیت شدیدتری نسبت به زهر زنبور عسل نشان داده و ماهیچه ها به حالت فلج در می آیند.

۵- حساسیت شدید یا بحرانی

حسلسیت شدید یا بحرانی نوع دیگری از حساسیت به زهر زنبور عسل است. در این حالت که زهر روی سلسله اعصاب اثر می گذارد، عکس العمل بسیار شدید بوده و شخص با اختلالات فیزیولوژیکی حاد مثل تنگی نفس شدید، اختلالات قلبی یا انقباضات وریدی و غیره روبرو می گردد و گاهی ممکن است در مدت نیم ساعت باعث مرگ شود.

لازم به ذکر است که این گونه عکس العمل بسیار نادر می باشد ولی در صورت مشاهده باید بلافاصله شخص بیمار را به مرکز پزشکی منتقل کرد و با قراردادن کیسه یخ روی بدن و تزریق آدرنالین و آنتی هیستامین نسبت به نجات جان وی اقدام کرد.

قابل توجه است که بعضی از افراد فقط یک یا چند نوع عکس العمل های یاد شده را از خود نشان می دهند و عده ای دیگر همه –آنها را خیلی سریع منعکس می کنند. به هر حال عکس العمل های مذکور به جز حساسیت شدید یا بحرانی خطرناک نبوده و علائم یا عوارض آن پس از چند ساعت تا چند روز کاملا از بین خواهند رفت.