پیر گیاه (Senecio vulgaris)

کاربر 21

4 شهریور 1400

566 بازدید

نام فارسی: پیر گیاه

نام علمی: .Senecio vulgaris L

نام فرانسه: Petit Sénecou، S. des oiseaux، S. connun، Senccorvulgaire

نام انگلیسی: Grinning swallow، Common groundsel، Sinison، Groundsel

نام آلمانی: Gemeines Greiskraut، Gemeines Kreuzkraut، Kreuzpflanze

نام ایتالیایی: Erba uccellina، Erba calderina، Cardoncello، Senecio

نام عربی: مریرہ، شیخ الربيع، بابونج الطيور

پیر گیاه گیاهی است علفی از تیره کاسنی، یک ساله یا دو ساله، به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر و دارای ساقه راست و منشعب که به طور خود رو در مزارع، زمین های بایر، گودال ها، دامنه های مرطوب و کم ارتفاع کوهستان ها، دیوارهای کهنه و غیره می روید. پراکندگی آن نیز بیشتر در نواحی معتدله است.

از اختصاصات آن این است که برگ هایی منقسم به لوب های تقریبا مساوی و دندانه دار، و کاپیتول هایی عاری از گل های زبانه ای، محصور در انولوکری مرکب از یک ردیف براکته دارد. در قسمت انتهایی هر براکته آن، یک لکه تیره رنگ دیده می شود. قسمت مورد استفاده این گیاه، کلیه اندام های آن است.

ترکیبات شیمیایی پیر گیاه

در اعضای پیر گیاه مخصوصا در ریشه آن، دو الكالوئيد، یکی به نام سنه سیونین (sene cionine)، و دیگری سنه سين (sene cine)، همراه با یک ماده رزینی یافت می شود.

سنه سیونین، الكالوئیدی به فرمول C_۱۸H_۲۵NO_۵ و به وزن ملکولی ۳۳۵.۳۹ است. در انواع مختلف Senecio مخصوصا در .S. vulgaris L وجود دارد و استخراج شده است. تعیین فرمول منبسط آن توسط Adams و Govindachari انجام گرفته است. سنه سیونین، به صورت ورقه های ریز و کوچک متبلور می شود. طعم تلخ دارد. در گرمای ۲۳۶ درجه ذوب می گردد. در آب غیر محلول ولی در کلروفرم حل می شود. به مقدار بسیار کم در الكل و اتر محلول است. ریشه آن دارای اینولین و خاکستر حاصل از آن، دارای املاح مختلف پتاسیم، کلسیم، سدیم، منیزیم و غیره است.

خواص درمانی پیر گیاه

تمام قسمت های گیاه پیر گیاه اثر قاعده آور قوی، بند آورنده خون و کمی ملین دارد. با مصرف فراورده های آن، چون از طرفی وقوع قاعدگی و نظم آن برقرار می شود و از طرفی دیگر دردهای قبل و بعد از قاعدگی برطرف می گردد، از این جهت در موارد اشکال وقوع قاعدگی و یا قطع این حالت در زنان و دختران جوان، می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

بررسی های C. B. Inverni در سال ۱۹۳۳ نشان داد که با مصرف مقدار کم فراورده های این گیاه، فشار خون بالا می رود و انقباضات ماهیچه قلب ضعیف می گردد، در حالی که اگر به مقادیر زیادتر به کار رود، چون موجبات انقباض را در عروق فراهم می سازد، از این جهت اثر بند آورنده خون ظاهر می کند.

A. Dinand در سال ۱۹۲۱، مصرف پیر گیاه را در رفع اخلاط خونی، خون روی ها، خون آمدن از بینی و اسهال خونی موثر تشخیص داده، برای درمان بیماری های مذکور نیز، شربت حاصل از پختن شیره گیاه را با قند، توصیه کرده است. شیره تازه گیاه در رفع قولنج ها (Coliques)، اختلالات قاعدگی، صرع، سنگ کلیه، زردی و غیره نیز مفید تشخیص داده شده است.

طبق بررسی هایی که به عمل آمده، مشخص شده است که اعضای مختلف این گیاه، اثر ضد رماتیسم نقرس و صرع دارد. قطعات تازه گیاه را می توان در سالاد مصرف کرد و یا دم کرده ۱۵ تا ۴۰ در هزار از آن تهیه نموده در بیماری های مذکور به مقدار ۲ فنجان در روز به کار برد.

در استعمال خارج اثر رفع التهاب دارد و ضماد حاصل از پختن گیاه در آب یا شیر، در رفع جمع شدن شیر در پستان، بواسیرهای دردناک، نقرس و کورک موثر است.

صور دارویی پیر گیاه

جوشانده ۲۵ گرم گیاه و ۱۰ گرم جعفری در یک لیتر آب (مدت جوشاندن ۳ دقیقه) به مقدار ۲ – ۳ فنجان در روز در فاصله هر دو غذا – شیره تازه گیاه به مقدار یک قاشق غذا خوری، ۲ یا ۳ مرتبه در روز – عصاره روان به مقدار ۲۰ قطره در هر دفعه و ۶۰ تا ۱۰۰ قطره در ۲۴ ساعت – تنطور الكلى به مقدار ۲ تا ۸ گرم در روز – جوشانده ۱۰۰ گرم گیاه در یک لیتر آب (برای استعمال خارج).