اسکیزوفرنی و درمان آن در طب سنتی

در این مقاله دو بخشی قصد داریم شما را با انواع بیماری های روانی از قبیل شیزوفرنی، اسکیزوفرنی ، جنون، سایکوز و درمانهایی که ائمه (ع) برای آنها در نظر گرفته اند آشنا کنیم.

معرفی بیماری اسکیزوفرنی

روان گسیختگی در خود فرو رفتن و از واقعیات قطع تماس پیدا کردن و از تکه تکه شدن فرایند داخلی تعقل ناشی میشود.مبتلایان از در کنار هم قرار دادن واقعیات با دشواری مواجه اند.

علایم

شنیدن صداهای مبهم؛ تمایل به خودکشی؛ اوهام بویایی یا چشایی؛ تصور تعقیب شدن؛ تصور اینکه کسی در غذای او سم ریخته؛ شکاکیت؛ احساس نا آرامی؛ انزوا طلبی؛ چروکیدگی و کوچک شدن مغز در عکسبرداری سی تی اسکن؛ کم حرفی

علل

-عدم کارایی غده فوق کلیه بعلت تجمع مس

-کاهش قند خون

– عدم گلوتن کمبود آنزیم NAD

– ارثی

– محروم بودن مادران حامله از نور خورشید

– توکسوپلاسموزيس

روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی

به انگلیسی Schizophrenia یک اختلال روانی است که مشخصه آن از افتادگی فرایندهای فکری و پاسخگویی عاطفی ضعیف می باشد. این بیماری معمولا خود را به صورت توهم شنیداری، توهم های جنون آمیز یا عجیب و غریب یا تکلم و تفکر آشفته نشان می دهد، و با اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی قابل توجهی همراه است. شروع علائم معمولا در دوران نوجوانی رخ می دهد، با یک شیوع در طول زندگی جهانی در حدود ۰٫۳-۰۷ ٪ تشخیص بر اساس مشاهده رفتار و تجارب گزارش شده بیمار است. به نظر می رسد ژنتیک، محیط اولیه، نوروبیولوژی، و فرایندهای روانی و اجتماعی از عوامل مهم مؤثر باشند؛ به نظر می رسد برخی از مواد مخدر تفریحی و داروها باعث ایجاد یا بدتر شدن علایم می شوند.

فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است دچار توهم هایی شود (که اغلب به صورت شنیدن صداها گزارش شده است) خیالات (اغلب عجیب و غریب یا سرکوب گرانه در طبیعت و آشفتگی فکری و کلامی می باشند. مورد دوم ممکن است از دست دادن قطار اندیشه، تا جملات با اتصال نامنظم در معنی، تا تناقص به عنوان آشفته گویی در موارد حاد متغیر باشد. گوشه گیری اجتماعی و بهداشت، و از دست دادن انگیزه و قضاوت تمام موارد عادی موجود در اسکیزوفرنی می باشند اغلب الگوی قابل می باشند اغلب الگوی قابل مشاهده ای از مشکل عاطفی وجود دارد، برای مثال عدم پاسخگویی به محركات.

اختلال در شناخت اجتماعی با اسکیزوفرنی مرتبط است، همچنین علائم پارانویا؛ انزوای اجتماعی به طور معمول اتفاق می افتد. همچنین معمولا مشکلات در کار و حافظه بلند مدت، توجه، عملکرد اجرایی، و سرعت پردازش رخ می دهد. در یک زیر گروه غیر معمول، فرد ممکن است تا حد زیادی ساکت باشد، در وضعیت های حرکتی عجیب و غریب، یا در جلوه های بی موردی از اضطراب قرار بگیرد، که همه اینها نشانه هایی از جنون جوانی می باشند.

ترکیبی از ژنتیک و عوامل زیست محیطی در پیشرفت اسکیزوفرنی ایفای نقش می کنند. افراد با سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی که از جنون گذرا یا خود محدودگری رنج می برند به احتمال ۲۰-۴۰٪ بیماریشان یک سال بعد مشخص می شود.

روان پریشی یا سایکوز

به انگلیسی(Psychosis): به معنای وضعیت روانی غیرطبیعی است و اصطلاحی است که در روان پزشکی برای حالتی روانی به کار میرود که اغلب به صورت «از دست دادن تماس با واقعیت» توصیف می شود. سایکوز به انواع جدی اختلالات روانی اطلاق می شود که در طول آنها بیمار ممکن است دچار توهم و هذیان شود. گاه افراد سایکوتیک اختلال شخصیت نیز دارند. جنون یا سایکوز نوعی قطع ارتباط با واقعیت است، که بطور مشخص شامل هذیان (عقاید نادرست درباره وقایع یا اشخاص و توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود خارجی ندارند) می باشد.

واژه سایکوز از ترکیب دو کلمه یونانی “psyche” به معنای روان و “osis-” به معنای وضعیت غیرطبیعی تشکیل شده است. و به معنی وضعیت روانی غیرطبیعی است که حالت های مختلفی را دربر می گیرد ولی اصلی ترین ویژگی آنها نوعی قطع ارتباط با واقعیت است.

علل

عوامل ارثی – ژنتیکی، فشارهای خیلی شدید روانی، جسمی و محیطی که به دلیل آمادگی از قبل در عوامل ژنتیکی، باعث ظهور بیماری می شوند، الكل و داروهای خاص می توانند سبب جنون شوند، بیماری های دوقطبی (مانیا، افسردگی)، تومورهای مغزی، صرع، افسردگی سایکوتیک، اسکیزوفرنی، زوال عقل (مانند آلزایمر)، سکته مغزی پاتوفیزیولوژی علایم و نشانه ها

علایم اصلی که در جنون دیده می شود عبارتند از : هذیان – توهم- فقدان بینش اختلال قضاوت – درمان در پزشکی جدید

درمان بسته به علت جنون متفاوت است. بستری شدن در بیمارستان اغلب برای اطمینان از ایمنی بیمار لازم است. داروهایی که توهمات شنوایی (صداهای شنیده شده) و هذيانها را کاهش میدهند، و تفکر و رفتار را پایدار می کنند (داروهای ضد روان پریشی) کمک کننده هستند.

نسخه های درمان اسکیزوفرنی در طب سنتی

سيب – افزایش میوه وسبزی و کاهش غذای پخته

الْإِمَامِ الْكَاظِمِ (ع) الثقاح يُنْقَعُ مِنْ خِصَالٍ عِدَّةٍ مِنَ السَّمِّ وَالسِّحْرُ واللمم يَعْرِضُ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ وَالْبَلْغَمِ الْغَالِبِ وليس شَيْ‏ءٌ أَسْرَعَ مِنْهُ منقعه

امام کاظم(ع):سیب برای درمان چند چیز سودمند است:مسمومیت، سحر، جنونی که از زمینیان پیش آید، و بلغمی که چیزه شده باشد، هیچ چیز منفعتش سریعتر از این نیست.

شستن سر با لعاب خطمی – بهداشت و نظافت

الامام الصادق : غسل الرأس بالخطمي في كل جمعة؛ أمان من البرص، والجنون.

با شستن سر با خطمی در هر جمعه، مایه ایمنی از پیسی و دیوانگی است

حجامت سر – تخلیه اخلاط زاید سر

قَالَ الطَّارِقُ أَلْيَةِ الْحِجَامَةُ فِي الرَّأْسِ شَقَاءِ مِنْ سَبْعٍ مِنْ الجوي وَ الْجُذَامِ وَ الْبَرَصِ وَ الْتِمَاسٍ وَ وَجَعِ الضِّرْسِ وَ ظُلْمَةِ الْعَيْنِ وَ الدََّاعِ

پیامبر خدا : حجامت در سر، شفای از هفت چیز است، آن گاه که بر شخصی عارض می شود: دیوانگی، جذام، پیسی، چرک آلودگی، دندان درد، سر درد و تیرگی ای که شخص در چشم احساس می کند.

پیامبر(ص) می فرمایند:مَنِ احْتَجَمَ يَوْمَ الثَّلَاثَاءِ لِسَبْعَ عَشْرَةَ اَوْ تِسْعَ عَشْرَةَ اَوْ عِشْرِينَ مِنَ الشَّهْرِ كَانَتْ لَهُ شِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ مِنَ أَدْوَاءِ السَّنَةِ كُلِّهَا وَكَانَتْ لِمَا سَوِيٍّ ذَلِكَ شِفَاءً مِنْ رَجَعَ الرَّأْسِ وَالْأَضْرَاسُ وَالْجُنُونُ وَالْجُذَامُ وَالْبَرَصُ

کسی که روز سه شنبه حجامت کند که مصادف با روز هفدهم، نوزدهم یا بیست و یکم ماه باشد، این درمان کل بیماری ها تا یک سال است، اگر در روزهای دیگر حجامت کند، درمان سردرد و دندان درد و جنون و جذام و پیسی است.

امام صادق (ع)روایت کرده اند: رَسُولُ اللَّهِ وَالِ وَأَشَارَ بِيَدِهِ إِلَيْهِ رَأْسَهُ عليکم بِالْمُغِيثَةِ فَإِنَّهَا تَنْفَعُ مِنَ الْجُنُونِ وَالْجُذَامُ وَالْبَرَصُ وَالْأُكْلَةُ وَوَجَعِ الْأَضْرَاسِ

پیامبر و به سرشان اشاره کردند و فرمودند بر شما باد حجامت سر، برای جنون و جذام و برص و خوره و دندان درد مفید است.

نمک

پیامبر و می فرمایند:يَا عَلَى افْتَتَحَ بِالْمِلْحِ وَاخْتِمْ بِهِ فَإِنَّهُ مَنِ افْتَتَحَ بِالْمِلْحِ وَخَتَمَ بِهِ عُوفِيَ مِنِ اثْنَتَيْنِ وَسَبْعِينَ نَوْعاً مِنْ أَنْوَاعِ الْبَلَاءِ مِنْهَا الْجُنُونُ وَالْجُذَامُ وَالْبَرَصُ

ای علی غذا را با نمک شروع کن و پایان بده، زیرا کسی که با نمک شروع دهد و پایان دهد معاف می شود از هفتادودو نوع بلا از جمله از این بلاها جنون(اسکیزوفرنی) و جذام و پیسی است.

پیامبر (ص) می فرمایند:إِنَّ اللَّهَ عزوجل أُوحِيَ إِلَى موسي بْنَ عِمْرَانَ أَنِ ابْدَأْ بِالْمِلْحِ وَاخْتِمْ بِالْمِلْحِ فَإِنَّ فِي الْمِلْحِ دَوَاءً مِنْ سَبْعِينَ دَاءً أَهْوَنُهَا الْجُنُونُ وَالْجَزَّارُ وَالْبَرَصُ….

خداوند به موسی بن عمران به وحی فرمود غذا خوردن را با نمک و و با نمک هم ختم کن، زیرا در نمک درمان هفتاد بیماری است که کمتر. و جنون و جذام و پیسی است.

نمک باعث پاکسازی و عفونت کشی مسیر غذا می شود و همچنین شور بودن نمک مانند ترش بودن سرکه، ترشیجات بزاق معده را افزایش میدهد. و همچنین باعث گرمی مسیر گوارش و تقویت هاضمه می شود. و نیز آثار و بقایای وعده غذایی قبل را علاوه بر عفونت کشی، با افزایش ترشحات از معده و دهان خارج می کند.

پیامبر (ص) می فرمایند: عَلَيْكَ بِالْمِلْحِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ سَبْعِينَ دَاءً أَدْنَاهَا الْجُذَامُ وَالْبَرَصُ وَالْجُنُونُ

بر شما باد خوردن نمک، زیرا درمان هفتاد بیماری است که کمترین آن جذام و برص و جنون است.

پیامبر (ص) می فرمایند:ثَلَاثُ لُقُمَاتٍ بِالْمِلْحِ قَبْلَ الطَّعَامِ تَصْرِفُ عَنِ ابْنِ أَدَمٍ اثْنَيْنِ وَسَبْعِينَ نَوْعًا مِنَ الْبَلَاءِ مِنْهُ الْجُنُونُ وَالْجُذَامُ وَالْبَرَصُ

سه لقمه با نمک قبل از غذا هفتاد و دو نوع بلا را از بنی آدم برطرف می کند

امام صادق (ع) می فرمایند: «عَلَيْكُمْ بِالْأَبْيَضَيْنِ اَلْخُبْزِ وَ اَلرِّقَّةُ يَعْنِي اَلْمِلْحَ… وَ انَّ فِي الرِّقَّةِ أَمَاناً مِنَ اَلْجُذَامِ وَ اَلْبَرَصِ وَاَلْجُنُونُ.»

بر شما باد این دو سفید، نان و نمک، زیرا در نمک ایمنی از جذام و پیسی وجنون است.

مولف: در حدیث دیگری از خوردن نان سفید نهی شده است. و پیامبران(ص) فرمود: من هرگز نان سفید نخورده ام و نمی خورم و نخواهم خورد. (مضمون حدیث). نان سیاه یا نان سبوس دار حدود ده برابر خون ساز و حدود ده برابر استخوان ساز است. پس شاید مراد از نان سفید این باشد که حتی نان سبوس دار، در مقایسه با خوراکیها سفید محسوب می شود. یا همان نان سفید سبوس دار مراد امام است.

سنای مکی

پیامبر(ص) می فرمایند:لَوْ عَلِمَ النَّاسُ مَا فِي السَّنَا لقابلوا كُلِّ مِثْقَالٍ مِنْهُ بمثقالين مِنْ ذَهَبٍ أَمَّا إِنَّهُ أَمَانٌ مِنَ الْبَهَقِ وَالْبَرَصِ وَالْجُذَامُ وَالْجُنُونُ وَالْفَالِجِ وَاللَّقْوَةَ وَيُؤْخَذُ مَعَ الزَّبِيبِ الْأَحْمَرِ الَّذِي لَا نَوَى لَهُ وَيُجْعَلُ مَعَهُ هَلِيلَجٌ کابلي وَأَصْفَرُ وَأَسْوَدَ أَجْزَاءً سَوَاءً يُؤْخَذُ عَلَى الرِّيقِ مِقْدَارَ ثَلَاثَةِ دَرَاهِمَ وَاذَا أَوَيْتَ إِلَى فِرَاشِكَ مِثْلَهُ وَهُوَ سَيِّدُ الْأَدْوِيَةِ

«اگر مردم بدانند که در سنا چه خاصیتی وجود دارد، در مقابل هر مثقال سنا دو مثقال طلا میدادند، زیرا این پیشگیری است از بهق (سفیدی پوست) و پیسی و جزام و جنون (اسکیزو فرنی) و فلج و لقوه (انحراف صورت)، آن را (سنا) بگیرید و با مویز قرمز که هسته ندارد و هلیله کابلی و هلیله زرد و هلیله سیاه به اندازه مساوی، در ناشتا به اندازه سه درهم (ده گرم) و موقع خواب به همان اندازه مصرف شود و این سید داروها است.

مؤلف: همانگونه که در روایت واضح است، پیامبر همراه سنا مویز نیز تجویز نموده اند. ولی استاد تبریزیان سنا را خالی تجویز کردند، با توجه به عوارض زیاده روی در مصرف سنا، باید به همان شکلی که معصوم(ع) تجویز نموده اند مصرف نماییم.

دوم اشکال: استاد تبریزیان در بیان علت، ترکیب، مفردات روايات آورده اند. که چون معصوم (ع) در جایی که مفردات دارو تأثیر ندارد ترکیب ها را بیان نموده است. (داروی عقل) یعنی هر جا که مفردات دارو به تنهایی تأثیر دارند، معصوم (ع) ترکیب را بیان نکرده است. پس هرجا که مفرد بیان شده است می توان ترکیب کرد. در حالی که مثلا در این حدیث، برخلاف سیره خودشان که ترکیب مفردات است، ترکیب را رها کرده و مفردات ترکیب را تجویز کرده است. که تناقضی آشکار با بیانات خود استاد است.

اشکال: این دارو مسهل است و سنا دارد، برای درمان جنون گاهی چند سال یا لااقل چند ماه باید دارو مصرف شود. اگر در طول این مدت سنا مصرف شود، بسیار مضر است، و حتی احتمال کولیت روده وجود دارد البته علاوه بر کولیت حتی احتمال زخم معده و روده و… وجود دارد. یکی از دوستان طلبه که اسهال خفيف داشت به سنگ صفرا نیز مبتلا شده بود، استاد تبریزیان داروی جامع با سنا برایشان تجویز کردند اما بعد از چند دوره سنگ صفرا درمان نشد و استاد تبریزیان فرمودند شما به طب اهل بیت اعتقاد نداری باید آنقدر داروی جامع با سنا مصرف کنی تا بهبود یابی. متاسفانه ایشان در اثر مصرف زیاد داروی جامع با سنا به کولیت روده مبتلا شدند. در بسیاری از موارد این تجویز خطرناک است و عارضه دارد زیرا بعد از یک دوره معین مصرف دارو اگر تأثیر نداشت باید دارو قطع و عوض شود. البته داروی جامع با سنا اگرهمراه با سرکه انگبین و استفراغ عمدی و اصلاح مزاج و مصرف صفرابرها باشد درمان می کند.

لبلاب (پیچک) و اسکیزوفرنی

در روایتی از عمرو بن ابراهیم آمده: شَكَوْتُ إِلَى الرِّضَا ع مِرَّةً كُنْتُ أَجِدُ مِمَّا يَأْخُذُنِي مِنْهَا شَبِيهُ الْجُنُونِ وَصُدَاعٍ غَالِبٍ فَقَالَ عَلَيْكَ بِهَذِهِ الْبَقْلَةِ الَّتِي تَلْتَفُّ فَدَقَّهَا فَضَعْهَا عَلَى رَأْسِكَ وَمَرَّ أَهْلَكَ فَلْيَضَعُوهَا عَلَى رُؤُوسِ صِبْيَانِهِمْ فَإِنَّهَا نَافِعَةٌ لَهُمْ يَأْذَنَ اللَّهِ فَفَعَلْتُ فَسَكَنَ عَنَى الْوَجَعِ وَتِلْكَ الْبَقْلَةَ هِيَ اللَّبْلَابُ

« به امام رضا (ع) شکایت کردم از مره ای (غلبه سودا و صفرا البته بیشتر سودا مراد است) که با آن مواجه بودم و دچار حالتی شبیه جنون و غش کردن میشدم امام فرمودند از این گیاهی که می پیچد بگیر و آن را بکوب و روی سر قرار بده و به خانواده هم دستور بده که این را روی سر بچه های خود بگذارند، این برای آنها مفید است به اذن خداوند، من هم این کار را کردم و بیماری ام تسکین یافت و آن گیاه لبلاب است.

خوردن آب سرد بعد از غذا – تعدیل صفرا وسودای زاید

سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ أَبِي طَيْفُورٍ الْمُتَطَبِّبِ قَالَ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الْمَاضِي ع فَنَهَيْتُهُ عَنْ شُرْبِ الْمَاءِ فَقَالَ وَمَا بَأْسَ بالما وَ هُوَ يُدِيرُ الْعَامِّ فِي الْمَعِدَةِ وَ يُسَكِّنُ الْغَضَبَ وَ يَزِيدُ فِي اللُّبِّ وَ يُطْفِئُ الْمِرَارَ

وارد بر امام کاظم(ع) شدم و ایشان را نهی کردم از خوردن آب. امام فرمودند: آب چه مشکلی دارد؟ آب غذا را در معده می گرداند و عصبانیت را فرو می نشاند و عقل و درک را زیاد می کند و مره ها را خاموش می کند.

مؤلف: خشکی و مره صفراوی و سوداوی زاید باعث عصبانیت و بی عقلی و کارهای دیوانه وار و دیرباروری و دیرپذیری می شود. و هر چه فرد به جمود نزدیک تر شود، حق پذیری کاهش و سفاهت و عناد و لجبازی افزایش می یابد.

جنون (موسوی)

شناسایی خلط غالب و دفع آن و مصرف داروهای ضد جنون و زالو درمانی پشت گوش، دست و پاهاست. نیاز به تکرار آن بسته به وضعیت بیمار و تشخیص پزشک دارد. انداختن زالو در محل گودی پشت گردن در فواصل بین زالوی پشت گوش و دست به تعداد تجویز شده توسط پزشک بر اساس توان بیمار ضروری است. با خونگیری از این قسمت خاطرات هیجان آور و مخرب از حافظه بیمار حذف می شود جای آن را خواهد آرامش گرفت. بنابراین خونگیری در این نقطه برای مبتلایان و به آلزایمر مضر است.

هر روز دو قاشق چای خوری دانه های گیاه بالنگو را در یک لیوان آب جوش بجوشانید. هنگامی که ولرم شد با عسل و اویشن مخلوط کرده میل نمایید.

روزی یک قاشق چایخوری پودر برگ سنا بهمراه دوغ شیرین مصرف کنید. سایکوز (تبریزیان)

داروی تقویت عصب (پودر بابونه)، مفرح – داروی عقل مصرف شود

کرفس و اسکیزوفرنی

پیامبر (ص) می فرمایند: عَلَيْكُمْ بِالْكَرَفْسِ فَإِنَّهُ طَعَامُ إِلْيَاسَ واليسع وَيُوشَعَ وَرُوِيَ أَنَّهُ يُورِثُ الْحِفْظَ وَيُذْكِي الْقَلْبِ وَيَنْفِي الْجُنُونُ وَالْجُذَامُ وَالْبَرَصُ

بر شما باد کرفس، همانا این غذا الياس (ع) و يسع (ع) و یوشع (ع) بود. و روایت شده از پیامبر و سبب تقویت حافظه می شود و قلب را تیز می کند و جنون و جزام و پیسی را برطرف می کند. »

مولف: چون رسول خدا همه را به خوردن کرفس دستور داده اند و کرفس غذای انبيا بوده است. پس در حدی که مصرف طبیعی غذایی محسوب شود جزو درمان های مشترک است. البته نباید زیاده روی شود. و با رعایت اصول مزاج و تغذيه مصرف شود.

ضد وسواس / مالیخولیا/دیوانگی (ضیایی)

هر روز نصف قاشق چایخوری نارمشق مخلوط با عسل گردد و میل شود تمام گیاه گلپر ضد هیستری و ضد صرع است کاهو بدون سس برای بیماران عصبی مسکن اعصاب خواب اور و آرام بخش است و حتی تشویش و نگرانی استرس و دلهره اضطراب را از بین میبرد کاهو اثر ضد تشنج دارد و در درمان مالیخولیا مفید است.

اسکیزوفرنی (خدادادی)

مصرف روزی ۴ لیوان شیر بادام. خوردن روزی ۷-۵ قاشق جوانه گندم – پرهیز از غذاهای ممنوعه. حد بالای بیماری های روحی روانی است و علائم بیماران

حضور ذهن ندارند و دچار مهمل گویی می شوند و حرف های بی ربط و پرت و پلا میزنند. هوش و حواس خود را از دست میدهند و احساس خود بزرگ بینی می کنند و تعادل روحی و روانی ندارند. علت عدم تعادل الکترولیتی در سلول ها و استفاده زیاد از غذاهایی که طبع سرد دارند و همچنین مصرف غذاهای ممنوعه و داشتن يبوست مزاج است.

برای درمان باید از خوردن غذاهای ممنوعه و مضر پرهیز کرد.شیر بادام با عسل و چند قطره لیموترش به مرور نوشیده شود که موجب تنظيم سیستم الکترولیتی است. پرهیز از غذای سردی بخش و اسیدی. مصرف آب کافی نه کم و نه زیاد و نرمش روزانه سبک. برطرف کردن یبوست.

جنون عارضی و اسکیزوفرنی (ضیایی)

• گل راعی
• هوفاریقون
• صبحها یک قاشق چایخوری پودر آن با عسل
• وسط روز و عصرانه چای کوهی
• اول غروب یک قاشق مرباخوری گل بهار نارنج با عسل آویشن نعنا
• صبحانه، شیر تازه گاو کم چرب یک لیوان به همراه یک قاشق پلو خوری عسل آویشن شیرازی
• ناهار: خاویار – میگو – نان – هفت برگ کاسنی
• شام: سوپ – آبغوره – روغن زیتون-نان و هفت برگ کاسنی
• بعد شام: آب سیب طبیعی رسیده تازه شیرین همراه عسل
• شب قبل از خواب: یک قاشق مرباخوری سیاهدانه با عسل بجوید و بخورید. ملاج و شقیقه ها را با روغن سیاهدانه ماساژ دهید