تاثیرگذاری زعفران بر تنفس

دستگاه تنفس شامل بینی، حلق، حنجره، نای، نایژه و نایژک است که وظیفه انتقال گازها بین اتمسفر و ششها را بر عهده دارد. اثرات مهاری زعفران و عصاره سافرانال آن روی رسپتورهای موسکارینی زنجیره تنفسی خوکچه هندی اثبات شده است.

مطالعات حیوانی، پتانسیل استفاده از زعفران را در بیماری های تنفس و انسدادی ریوی نظیر آسم نشان می دهد. سافرانال می تواند به عنوان ضد سرفه و آنتاگونیست H1 عمل کند.

سافرانال در غلظت 0.2، 0.5، 0.75 میلی لیتر در کیلو گرم تعداد سرفه ها را در خوکچه هندی تحریک شده با آیروسل سیتریک اسید در مقایسه با گروه کنترل به طور مشخصی کاهش می دهد. اثرات تحریکی قوی عصاره زعفران روی بتا-۲- آدرنورسپتور و هیستامین H1 گزارش شده و این اثر به سافرانال آن مربوط است.

سافرانال در غلظت 1.25 و 2.5 میلی گرم به طور مشخصی EC50 ایزوپرینالین را در حلقه ریوی از پیش منقبض شده خوکچه هندی کاهش می دهد و در مقایسه با سالین، پاسخ قوی تری ایجاد می کند.

این اثر تحریکی قوی روی B2 آدرنورسپتورها به خاطر اثر مهاری احتمالی زعفران روی رسپتورهای هیستامینی H1 است. سافرانال در غلظت 0.63، 1.25 و 2.5 میکروگرم در میلی لیتر روی رسپتورهای هیستامین در بافت ریوی خوکچه هندی باعث افزایش مشخص در حداکثر پاسخ به هیستامین شده و EC50 بزرگتری حاصل می کند.

در واقع احتمالا سافرانال به عنوان آنتاگونیست رقابتی رسپتورهای هیستامینی H1 عمل می کند. اثر آرام بخشی عصاره های آبی اتانولی کلاله زعفران و سافرانال (محلول 0.15، 0.3، 0.45، 0.6 و 0.2 میلی گرم در میلی لیتر) در مقایسه با نرمال سالین و چهار غلظت تئوفیلین ( 0.15، 0.3، 0.4، 0.6 میلی مولار) با استفاده زنجیره تنفس از پیش منقبض شده خوکچه هندی ارزیابی گردیده است.

در گروه های مختلف تیمار، ارتباط معینی بین اثرات آرام بخشی و غلظتهای مختلف عصاره، سافرانال و تئوفیلین وجود دارد. نتایج اثرات زعفران روی زنجيره تراکئال خوکچه هندی نشان میدهد که این اثر با دوزهای بالای تئوفیلین قابل مقایسه است.

سافرانال کوچکترین قسمت مسوول اثرات آرام بخشی از عصاره زعفران است. همه غلظت های عصاره زعفران، تئوفیلین و سافرانال روی ماهیچه های صاف تنفس اثرات آرام بخشی دارند؛ به علاوه عصاره زعفران و سافرانال در مقایسه با اثرات سالین در گروه زنجیره تنفسی منقبض شده KCl اثرات آرام بخشی قابل توجهی نشان می دهند.

اثرات آرام بخشی عصاره زعفران، سافرانال و تئوفیلین وابسته به دوز می باشد و یک اثر مثبت بین افزایش غلظت و اثرات آرام بخشی عصاره زعفران و سافرانال برای تنفس وجود دارد.

اثرات آرام بخشی همه غلظت های سافرانال کمتر از عصاره زعفران است و اثرات احتمالی تحریک بتا آدرنرژیک – موسکارینیک اسید با ویژگیهای بلوکه کننده هیستامین H1 عصاره زعفران می تواند عامل اثر آرام بخشی زنجیره تنفس خوکچه هندی باشد.

ارتباط مثبت بین اثرات آرام بخشی عصاره زعفران و افزایش غلظت های مختلف آن از اثرات آنتاگونیستی رقابتی عصاره روی رسپتورهای هیستامینی H1 یا موسکارینیک و یا اثرات تحریکی روی بتا آدرنرژیک آدرنورسپتورها حمایت می کند؛ زیرا داروهای بتا آگونیست باز کننده های تنفسی بسیار قوی هستند.

با توجه به اثرات باز کنندگی بلوکه کننده های کانال های کلسیم (راه های ورود و خروج کلسیم به داخل سلول ها) نظير KC1 در مجاری تنفس، اثرات آرام بخشی عصاره زعفران و سافرانال در گروه منقبض شده با KCl، اثر بلوکه کنندگی کانال های کلسیم برای عصاره زعفران و سافرانال اثبات شده است.

یک توضیح دیگر برای این یافته ها، اثر باز کنندگی کانال پتاسیم است؛ بنابراین برخی مکانیسم های مسوول اثرات آرام بخشی عصاره زعفران، اثر مهاری روی کانال های کلسیم و اثرات باز کنندگی کانال های پتاسیم خواهد بود.

سافرانال فقط مسوول جزیی از فعالیت مشاهده شده است. آنالیز عصاره نشان میدهد که سافرانال فقط ۲۶٪ عصاره را تشکیل میدهد، در حالی که 41.3 ٪ عصاره را کروسین تشکیل میدهد؛ بنابراین لازم است اثرات آرام بخشی کروسین ارزیابی گردد. 

کروستین، انتشار اکسیژن ریوی (PO2) خون سرخرگی را در خرگوش بیهوش شده با اورتان دارای هیپوکسی ملایم، افزایش میدهد. با توجه به وجود التهاب در مسیر مجرای تنفس بیماران مبتلا به آسم، زعفران به عنوان یک ترکیب ضد التهاب می تواند در مبتلایان به آسم مورد استفاده قرار گیرد.