اثر ضد میکروبی زعفران

مطالعات متعددی در خصوص خواص درمانی زعفران صورت گرفته است و محققان خواص بی نظیری برای آن اعلان کرده اند. یکی از ویژگی های درمانی که در ادامه توضیح می دهیم اثر ضد میکروبی زعفران است.

اثر ضد میکروبی زعفران در درمان بیماری ها

از آن جایی که از زعفران در طب سنتی در درمان بیماری های مختلف عفونی استفاده شده، اثر ضد میکروبی زعفران نیز در مطالعات جدید مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

در مطالعه ای، اثر ضدمیکروبی و ترکیبات اصلی زعفران شامل کروسین و سافرانال از منابع متفاوت ایرانی، یونانی و اسپانیایی مورد تحقیق قرار گرفت. زعفران با نمونه های بالینی ۵ سرووار (Serotype) مختلف سالمونلا آلوده شد و اثر ضدمیکروبی زعفران با انکوباسیون در دمای اتاق بررسی گردید.

نتایج نشان داد که قابلیت حیات باکتری در مدت زمان نگهداری نمونه های زعفران در دمای اتاق از بین می رود و به جز در دو سویه DT104 از سرووار تیفی موریوم در همه نمونه ها و سرووار Hadar در نمونه ایرانی، هیچ باکتری بعد از ۱۶ روز قابل تشخیص نیست.

این دو سویه نیز بعد از ۳۲ روز نگهداری در دمای اتاق منفی می شوند. سویه آزمایشگاهی LT2 از سرووار تیفی موریوم در روز چهارم قابل تشخیص نبود. غلظت های مهار کننده و باکتری کشی سافرانال و کروسین زعفران، به ترتیب ۱۶-۸ و ۱۲۸-۶۴ میلی گرم در میلی لیتر بودند. بنابراین ترکیبات مزبور و احتمالا مشتقات شیمیایی آنها در فعالیت ضد باکتریایی زعفران دخالت دارند.

اثر ضد میکروبی زعفران به طور مشخصی خطر آلودگی غذا با سالمونلا را از طريق ادویه کاهش می دهد. پیرامون اثر ضدمیکروبی زعفران، اثرات باکتری کش سافرانال زعفران در غلظت های بین ۳۲-۸ میلی گرم در میلی لیتر روی میکروارگانیسم های اشرشیاکلی، استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا انتریکا سرووار infantis Hadar FT33، تیفی موریوم DT104 و تیفی موریوم سویه Virchow FT8 LT2 ثابت شده است.

فعالیت ضد میکروبی عصاره های مختلف کلاله و پرچم زعفران با استفاده از روش انتشار در آگار روی باکتری های گرم مثبت باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس اوریوس و کلستریدیوم پرفرینجز و باکتری های گرم منفی اشرشیاکلی، پسودوموناس آئروژینوزا و کلبسیلا پنومونیه بررسی گردیده است.

میزان MIC عصاره های مختلف زعفران در مقابل میکروب های فوق برابر ۷۵۰-۱۲۵ میکروگرم در میلی لیتر بود، و عصاره های اتانولی، متانولی و پترولیوم اتری پرچم زعفران به ترتیب ۳۰، ۷۵ و ۱۵٪ اثر مهاری بیشتری در مقایسه با آمپی سیلین روی کلبسیلا پنومونیه دارند که در نهایت اثر ضد میکروبی زعفران را نشان می دهد.

عصاره اتانولی پرچم زعفران 11.7% اثر مهاری بیشتری روی باسیلوس سرئوس در مقایسه با جنتامایسین با قطر ۱۷ میلی متر دارد. عصاره متانولی پرچم و کلاله به ترتیب میزان ماده خشک بالاتری حدود ۳٪ و ۱۱/۱ ٪ دارد و کمترین بازده مربوط به عصاره پترولیوم اتری زعفران است.

تب مالت (بروسلوزیس) به عنوان یک بیماری با منشا حیوانی با میزان شیوع بالا توسط چهار گونه بروسلا ایجاد می شود. بروسلا ملی تنیس (B. melitensis) مهمترین عامل بروسلوزیس در انسان و نشخوارکنندگان کوچک است.

فعالیت ضد بروسلایی عصاره های اتانولی و متانولی گیاهان مریم گلی (Salvia sclarea)، لعل کوهستان (Oliveria decumbens)، چویل (Ferulago angulata)، پنج انگشت (Vitex pseudoonegando)، گلپوره (Teucrium polium)، اسفرزه (Plantago ovate)، سه پستان (Cordia myxa) و زعفران در مقابل بروسلا ملی تنیس با استفاده از تکنیک انتشار در آگار ارزیابی گردیده است.

سویه مورد مطالعه به تتراسایکلین، نافسیلین، اکساسیلین، متی سیلین و کولی ستین مقاوم بود. از میان عصاره های مختلف، لعل کوهستان، زعفران و مریم گلی دارای فعالیت ضد بروسلایی خوبی بودند. عصاره متانولی زعفران فعالیت ضد بروسلایی مناسبی نشان می دهد که این دلیل خوبی برای اثابت اثر ضد میکروبی زعفران است.

عصاره اتیل استاتی کلاله زعفران در مقابل باکتری های میکروکوکوس لوتئوس (Micrococcus luteus)، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس (Staphylococcus epidermidis)، استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)، اشرشیاکلی و قارچ کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans)، آسپرژیلوس نایجر (Aspergillus niger) و گونه های کلادوسپوریوم (Cladosporium sp) ،اثر ضد میکروبی زعفران را اثبات می کند.

اثرات ضد میکروبی سافرانال و کروسین زعفران در مقابل آگروباکتریوم تومی فسینس (Agrobacterium tumifaciens) نشان داد که میزان MIC به ترتیب ۱ و ۱۰ میلی گرم در میلی لیتر می باشد.