طب سنتی هندی(طب آیورودا) و جایگاه زعفران در آن

در متن های طب سنتی هندی (Ayurveda) که یکی از قدیمی ترین اسناد مربوط به زعفران می باشد و مطالب آن به حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد، گیاه زعفران به عنوان یکی از مهمترین اجزای بسیاری از نسخه های دارویی ذکر شده است. در این کتاب زعفران به اسامی کوم کوم (Kumcum)، کسار (Kesar) و یا با نام های کشمیری آورده شده است.

ویژگی های دارویی زعفران در طب سنتی هندی

مطابق با طب سنتی هندی، زعفران، مزه تلخی دارد و حرارت بدن را افزایش می دهد و بلغم، صفرا و سودا را متوازن می کند. زعفران در طب سنتی هندی به کاهش پیگمان های قهوه ای روی پوست، حلقه های تیره پایین چشم، جوش و آکنه کمک می کند و شفافیت و زیبایی پوست را افزایش می دهد. زعفران یک بخش فعال در تهیه فرآورده های طب آیورودا برای بیماری های سیستم عصبی مرکزی است.

طبق آموزه های طب سنتی هندی، زعفران همچنین در درمان آرتریت روماتویید بسیار موثر است. کلاله های قرمز زیبای زعفران به جوان سازی بدن کمک می کند. سیستم ایمنی را تقویت نموده و میزان انرژی بدن را افزایش میدهد. در متون سانسکریت از زعفران به عنوان تصفیه کننده خون نام برده شده است.

1- شربت مغز

زعفران به عنوان یک بخشش الهی برای مغز و نیز تمام سیستم اعصاب است. هرگاه مقدار جزیی زعفران مثلا ۱۰۰ میلی گرم زعفران ساییده که قبلا در مقداری آب جوش خیس خورده و رنگ آن بیرون آمده باشد، به یک لیوان شیر اضافه گردد و به هنگام خواب میل شود، از هیجان و اضطراب می کاهد.

۲- ادرار آور

زعفران موجب برقراری جریان مطلوب ادرار می شود و در درمان احتباس ادرار کاربرد دارد. بنابراین ناراحتی های مجاری ادراری را کاهش می دهد. به این منظور بهتر است، زعفران یک روز در آب خیسانیده و روز بعد با عسل میل شود.

3- تقویت میل جنسی

زعفران مقوی قوه جنسی است. از این خاصیت در طب آیورودا استفاده می شود تا شرایطی نظیر اختلال نعوظ ( erectile dysfunction)، انزال زودرس (premature ejaculation) و تعداد کم اسپرم و حرکت کم اسپور را درمان کنند.

4- خواص دارویی زعفران در معالجه ی رحم

طبق طب سنتی هندی مصرف زعفران موجب انقباض عادی رحم می شود. زعفران برای بانوانی که ایست خونریزی و یا خونریزی با درد و یا عفونت رحم و یا درد زایمان دارند به کار می رود و نیز برای تمیز کردن رحم بعد از تولد نوزاد کمک می کند.

همچنین زعفران در سیستم تولید مثلی زنان، خونروی قاعدگی را تسهیل می کند و به عنوان آنتی اسپاسم عمل کرده و در موارد دیسمنوره (Dysmenorrhea)، آمنوره آی اوليه (Primary amenorrhea) و تسهیل زایمان کاربرد دارد.

5- اشتها آور و آرامش بخش

مصرف زعفران با رنگ بسیار زیبا و عطر مطلوب خود در غذاها موجب افزایش اشتها می شود. زعفران دارای مقادیر زیادی از ویتامین های دسته ب (B) مانند تیامین و ریبوفلاوین و نیز مواد معدنی می باشد که برای سالم نگه داشتن قلب و ایجاد آرامش بسیار سود بخش است و سوء هاضمه، اسهال، تهوع و اسیدیته معده را کاهش میدهد.

6- مقابله با سرماخوردگی و تنگی نفس

مصرف مرتب زعفران برای جلوگیری از سرماخوردگی و تنگی نفس بسیار موثر می باشد.

7- خواص دارویی زعفران در رفع سردرد

در مقابله با سردرد، چسباندن خمیری از زعفران بر روی پیشانی بسیار مفید است.

8- بخشایشی برای پوست بدن

در زمان های قدیم، زعفران را ماده ارزشمندی برای سلامتی و شادابی پوست می دانستند. نه تنها به پوست بدن یک رنگ درخشنده ی قرمزی می بخشد، بلکه لکه های پوست را مرتفع می سازد، زخم ها را التیام می بخشد و در عین حال در تصفیه خون موثر می باشد.

9- خواص دارویی زعفران و آرایش

از نظر طب سنتی هندی، چنین باور است که زعفران رنگ چهره را بهتر می سازد. از این جهت زعفران در کرم های زیبایی مصرف می شود. گفته ی قدیمی ها حاکی از آن است که هرگاه زن حامله زعفران مصرف کند رنگ چهره بچه اش زیباتر می شود.

مطابق طب سنتی هندی از چوب صندل و زعفران، خمیری تهیه می شود که با کمی آب رقیق شده و روی صورت مالیده می شود. این ترکیب، میزان آکنه پوست، جوش، حلقه های سیاه پایین چشم و پیگمانهای قهوه ای صورت را کاهش می دهد و موجب شادابی و زیبایی رخسار می گردد.

خمیر زعفران هنگامی که روی زخم استفاده شود، فرآیند ترمیم آن را تسهیل می کند. هنگامی که خمیر حاصل از چوب صندل و زعفران روی پیشانی قرار گیرد، درجه حرارت بدن را کاهش می دهد و سردرد را بهبود می بخشد. ریختن مخلوطی از زعفران کاملا آسیاب شده همراه با گلاب در چشم، قدرت بینایی را افزایش میدهد.

10- مصرف موضعی زعفران

زعفران یکی از عناصر دهان شویه است. زعفران بویژه برای کودکان که دندان در می آورند، مصرف می شود تا ناراحتی های کودک را بهبود بخشد.

11- طب سنتی هندی و جوان سازی اندام های تناسلی

چند عدد هسته بادام (۵ – ۴ عدد) را در روغن سرخ کرده، سپس آن را با زعفران آسیاب نموده و با افزودن شیر از آن خمیری تهیه کرده، سپس مجددا یک لیوان شیر به آن می افزایند.

نوشیدن این مخلوط در هنگام شب، اندام های تولید مثل مردانه و زنانه را تقویت و جوان می کند و برای افراد مبتلا به اختلال نعوظ، انزال زودرس، تعداد کم و حرکت کند اسپرم، مفید است.

بر اساس طب سنتی هندی زنان فقط در سه ماه آخر بارداری می توانند زعفران مصرف کنند. حدود ۶-۵ کلاله، زعفران (۵۰-۲۵ میلی گرم) آسیاب شده را با شیر مخلوط کرده و در شب مصرف می کنند.

برخی از دستور العمل های طب سنتی هندی مرتبط با خواص درمانی زعفران