لغت نامه دهخدا در مورد گیاه ام وجع الكبد چنین توضیح می دهد: « گیاهی است خرد که گوسفندان خوردن آن دوست دارند. گل آن خاکی رنگ است که در کاسه ای مستدير به مان رنگ جای دارد و گلبرگ هایی بسیار کوچک خاکی رنگ دارد و در اوجاع (دردهای) کبد به کار می رود. (از مفردات ابن بیطار و المرصع). افنيقطس است و مولف جامع بغدادی غیر آن دانسته است».
نام فارسی : سنگ شکن
تیره: Caryophyllaceae
نام انگلیسی :Turk ‘ s herb – Rupturewort
نام علمی :Herniaria glabra L
مشخصات ام وجع الکبد
گیاهی است از خانوادهی Paronychiaceae، چند ساله و خیلی کوچک در حدود یک وجب. برگهای آن ریز، متقابل و خیلی پرشاخه است. گلهای آن کوچک و در انتهای شاخهی گلدهنده و در برخی موارد در کنار محور شاخهی گلدهنده به رنگ سفید ظاهر میشود. این گیاه در دامنههای کم ارتفاع کوهستانها به صورت گسترده روی زمین میرویند. در اروپا و آسیا و آفريقا به طور خودرو انتشار دارد. در ایران در دامنههای البرز، لوشان، هرزویل، شهرستانک، درهی تالار دماوند، دیلمان و در آذربایجان غربی و در غرب همدان در دامنههای الوند دیده میشود.
ام وجع الكبد گیاهی چند ساله، خیلی کوچک، خزنده، به رنگ سبز، بدون کرک و ارتفاع آن حدود ۱ تا ۳ سانتی متر است.
این گیاه دارای توانایی گسترش و پوشش بسیار زیادی است لذا از آن به عنوان فرش سبز (به جای چمن) در محوطه سازی برای مکان های عمومی و خصوصی نام برده شده است. یک گیاه آن به راحتی گسترش می یابد و به دلیل داشتن ریشه ی دارای شیرآبه بسیار، نسبت به خشکی مقاوم است.
برگهای آن ریز، متقابل و بسیار پرشاخه است. گلهای آن به قدری کوچک و سفید رنگ است که بسیاری از مردم متوجه آن نمی شوند. در زمستان شاخ و برگ آن باقی می ماند و به رنگ قرمز درمی آید.
گلها فاقد گلبرگ و فاقد عطر و طعم است و در مرداد ماه ظاهر می شوند.
این گیاه جایگزین مناسبی است برای چمن که در شکاف بین سنگ فرشها، پله و… و نیز به عنوان پوششی گیاهی برای خاک در باغ ها مناسب است.
زیستگاه این گیاه زمین های خشک ماسه ای، دامنه های کوه شنی، کنار جاده ها، سدهای راه آهن و زمین های بایر. در اروپا، آسیا و آفریقا به شکل خودرو است.
محل رشد گیاه ام وجع الکبد
در ایران در دامنه های البرز، لوشان، شهرستان دماوند و آذربایجان غربی وجود دارد. گیاهی است که گوسفندان خوردن آن را دوست دارند.
قسمتهای مورد استفاده
تمام قسمتهای گیاه مورد استفاده است.
ترکیبات شیمیایی
اترمتیلیک، اومبلی فرون، هرنارین، چند درصد اسانس روغنی فرار، نوعی آلكالوئيد به نام پارونی کین.
نحوه کاشت و تکثیر
از طریق بذر آن و انتقال آن به گل خانه.
خواص درمانی ام وجع الكبد
خواص دارویی گیاه ام وجع الكبد به طور خلاصه عبارتند از: مقوی، مدر، قابض، درمان بیماریهای مقاربتی، درمان بیماریهای نزلهای مثانه، مهار کننده سنگ کلیه، دفع کننده اوره زیاد خون، درمان کننده ترشحات سفید مهبل، شستشو دهنده زخم ها، درمان فتق و ضماد آن برای درمان زخم. این گیاه مقوی، مدر و قابض است.
دم کرده و صاف شده ی این گیاه را صبح، ظهر و شب ۱ تا ۲ فنجان بنوشید (۵۰ گرم در ۱ لیتر آب). برای درمان برخی از بیماریهای خاص و بیماریهای مقاربتی استفاده شده است. برطرف کننده بیماریهای نزلهای مثانه.
مهار کننده سنگ کلیه و التیام بخش ناراحتی های کلیه و قلب است. ۵۰ گرم از این گیاه را در آب جوشاندهی برگهای گیاه انگور خرس بخیسانید (به مدت ۱۵ دقیقه) سپس آب آن را صاف کنید و بنوشید.
دفع کننده اوره زیاد خون است. ترشحات سفید مهبل را در خانمها برطرف می کند. سموم بدن را دفع می کند و در نتیجه بیماریهای پوستی را بهبود می بخشد. دفع کننده آلبومین و اوره است و در نتیجه ضعف چشم ناشی از آن را برطرف می کند. به عنوان تسکین دهنده روده و رفع تحریک پذیری استفاده میشود.
عصارهی آبی آن تمیز کننده و نرم کننده دستها است. جوشاندهی این گیاه برای شستشوی زخم بسیار مفید است. ضماد آن برای تسریع در بهبود زخم استفاده میشود. این گیاه به درمان فتق شهرت دارد.
نحوهی درمان با ام وجع الکبد
۱.پنجاه گرم از آن را در یک لیتر آب جوش پانزده دقیقه دم کنید و آب صاف کردهی آن را هر صبح و ظهر و شب یک تا دو فنجان بنوشید. قابض و مدر است، ناراحتی نزلهای مثانه را برطرف میکند، آب آوردگی نسوج بدن، کمی ترشح ادرار، آلبومینوری و زیاد بودن اورهی خون را رفع مینماید.
برای تسکین دردهای مربوط به سنگ کلیه و رفع ناراحتیهای کلیه و مثانه نافع است، زردی و همچنین ترشحات سفید مهبل در زنان را برطرف میکند، برای رفع بیماریهای پوست که منشا آنها وجود سموم در خون باشد و ضعف دید چشم که منشا آن وجود آلبومین و اوره در ادرار باشد نافع است، رسوبات ادرار که ممکن است تبدیل به سنگ شود را همراه با ادرار خارج میسازد و سنگ کلیه را خرد و دفع میکند.
۲.پنجاه گرم از آن را در آب جوشاندهی برگهای گیاه انگور خرس به مدت پانزده دقیقه بخیسانید، بعد آب آن را صاف کرده بنوشید، یا مقداری از عصارهی تازهی گیاه را بگیرید و با یک گرم عصارهی برگ گیاه انگور خرس مخلوط کنید و بخورید. در مورد رفع نارسایی دفع ادرار در بیماریهای قلبی و کلیوی و عروقی بسیار مفید میباشد.
از عصارهی آبی آن برای تمیز کردن دستها و نرم کردن و لطیف کردن پوست استفاده میشود.
اگر از آب جوشاندهی آن برای شستشوی زخم استفاده شود، بسیار نافع است.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف
معمولا باید با مشورت پزشک صورت گیرد اما خطرات شناخته شده ای در مورد آن گزارش نشده است.