اتاق استخراج عسل

اتاق استخراج عسل

خصوصیات اتاق یا محل سرپوشیده ای که عملیات استخراج عسل در آن انجام میشود به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا در کشور ما که اساسا زنبورداران از طریق کوچ دادن و مهاجرت کلنیها تولید عسل می کنند و با توجه به نامناسب بودن جاده های ارتباطی، استخراج عسل معمولا در مجاور کلنیها و در محل کوچ کندوی زنبور عسل صورت می گیرد. برای این کار اکثر زنبورداران از چادر صحرایی خود به عنوان اتاق استخراج عسل استفاده می کنند.

گرچه با این روش سرعت کار کم و زحمات آن بیشتر است ولی با توجه به شرایط و امکانات موجود بهتر از انتقال شانهای عسل به محل دائمی زنبورستان جهت استخراج عسل است. در اکثر کشورهایی که دارای راههای ارتباطی بهتری می باشند اتاق استخراج عسل زنبورداران متناسب با سلیقه و امکانات آنها فرق می کند. عده ای از آنها دارای یک ساختمان مرکزی دائمی برای زنبورستان خود می باشند که در این ساختمان اتاق های مختلفی از جمله اتاق استخراج عسل در نظر گرفته شده است.

اندازه این اتاق نیز متناسب با وسعت کار زنبوردار می باشد ولی در هر حال به اندازه ای است که بتوان وسایلی از قبیل اکستراکتور، ظروف و وسایل درپوش برداری شان عسل و تانکهای صافی را مستقر کرده و عملیات استخراج عسل را به راحتی اجرا کرد.

اغلب در مجاور این اتاق گرمخانه ای وجود دارد که شانهای عسل را به مدت حدود یک روز در آن قرار داده و عسل را آماده استخراج می کنند، و در طرف دیگر آن اتاقی برای انبار کردن شانهای خالی شده وجود دارد. کف اتاق استخراج عسل سیمانی و قابل شستن و مجهز به چاهک فاضلاب میباشد و دیواره های اتاق نیز از کاشی و یا پوشش های قابل شستشو پوشیده شده است. پنجره ها توری دار و راههای عبور یک طرفه زنبورعسل در آنها تعبیه شده است. آب گرم و سرد، روشنائی کافی و احتمالا سیستم بخار برای اتاق استخراج عسل نیز در نظر گرفته شده است.

عده دیگری از زنبورداران مثل زنبورداران ایرانی ترجیح میدهند در محل کوچ، عسل خود را استخراج کنند ولی برای این کار از وسایل و امکانات بهتری استفاده می کنند.

مثلا بعضی از آنها تمام وسایل مورد نیاز جهت استخراج عسل از جمله دستگاه اکستراکتور، وسایل درپوش برداری عسل، تانک عسل، ظروف نگهداری موم و ظروف نگهداری عسل را در داخل اتوبوس با کامیون با تریلی های قدیمی تغییر داده شده به طور دائم یا موقت نصب کرده و در محل كوچ در داخل آنها اقدام به استخراج عسل می کنند. بدیهی است کیفیت بهتر راههای ارتباطی و قدرت مالی بیشتر این امکان را برای آنها فراهم کرده است.

ولی برای بعضی از نقاط مختلف کشور ما نیز امکان کاربرد چنین وسایلی وجود ندارد. اتاق متحرک عسل را میتوان در تمام مراحل کوچ که امکان عبور کامیون باشد همراه برده و از آن استفاده کرد. ضمنا با اعمال سلیقه ی بهتر می توان تغییرات مناسبی در اتاق متحرک استخراج عسل به وجود آورد و کیفیت کار را هر چه بیشتر بالا برد.

واضح است برای مناطقی که راه های مناسب نداشته باشد استخراج عسل در محل کوچ مزایای بیشتری نسبت به استخراج آن در محل دائمی زنبورستان دارد از جمله از شکسته شدن شانهای سنگین عسل در راه جلوگیری شده، شانهای تخلیه شده را جهت تمیز کردن عسل آنها میتوان به کندوها عودت داد، همچنین شانهای هر کندو را پس از استخراج عسل آن می توان عینا به همان کندو برگردانید و به این ترتیب از اشاعه احتمالی بیماریها که از طریق جابجایی شانها بین کلنیهای مختلف صورت می گیرد جلوگیری به عمل آورد.

به هر صورت نوع و خصوصیات اتاق استخراج عسل را می توان با توجه به امکانات و شرایط موجود تعیین و تا حد امکان بهبود بخشید و از آن بهره گرفت.

استقرار وسایل در اتاق استخراج عسل

وسایل اتاق استخراج عسل متناسب با وسعت عملیات استخراج عسل و امکانات زنبوردار متفاوت بوده و از وسایل ساده اولیه تا وسایل کاملا پیشرفته را شامل میشود. نحوه صحیح استقرار این وسایل در اتاق استخراج عسل، سرعت عمل و کیفیت بهتر کار را باعث میشود.

برای استخراج مقدار کم و یا متوسط عسل می توان وسایلی از قبیل دستگاه اکستراکتور، وسایل درپوش برداری عسل و تانک ذخیره عسل را به طور موقت در یک اتاق مستقر کرده از پایان استخراج عسل آنها را در انبار نگهداری کرد.

ولی برای تولید کنندگان عمده که سالانه مقدار زیادی عسل را استخراج می کنند لازم است این وسایل به طور دائمی در اتاق استخراج عسل مستقر شده و از آنها استفاده شود. در این مورد باید ترتیب قرار گرفتن وسایل به گونه ای باشد که متناسب با مراحل استخراج عسل وسایل مورد نیاز آن نیز پشت سر هم قرار گرفته و سهولت کار، نظافت و کیفیت خوب تولید را تضمین کند.

به ترتیب ابتدا وسایل، ظروف و میز مخصوص درپوش برداری از شانها، سپس ظروف و وسایل جدا کردن عسل از درپوشهای عسل، بعد ظروف مخصوص قرار دادن شانهای عسل درپوش برداشته شده و آماده برای گذاشتن در اکستراکتور، بعد دستگاه اکستراکتور مجاور آن قرار داده میشود. در مجاور اکستراکتور باید طبقات خالی برای نگه داشتن شانهای تخلیه شده در آنها قرار گیرد و در زیر آنها سینی برای چکه کردن عسل گذاشته شود.

به منظور سهولت بیشتر انتقال عسل از تانکهای ذخیره عسل به داخل تانکهای صافی معمولا تانکهای صافی را در طبقه ی زیر مستقر می کنند و یا تا حدودی اختلاف ارتفاع بین تانک عسل و تانک صافی ایجاد می کنند که عسل به واسطه ی وزن خود تدریجا به داخل دستگاه صافی منتقل گردد و از آنجا به ظروف بسته بندی هدایت شود.

نگهداری و انبار کردن شانهای عسل قبل و بعد از استخراج عسل از آن ها

 شانهای عسل را بعد از برداشتن از روی کندوها باید در اسرع وقت نسبت به استخراج عسل آنها اقدام کرد. در غیر این صورت ممکن است عسل در داخل آنها متبلور شود و یا رطوبت هوا را جذب شده، تخمیر شود و یا بالعکس رطوبت خود را به هوا منتقل کرده و بیش از حد سفت و غلیظ گردد.