نام علمی: .Pterocarpus Marsupium Roxb
نام فرانسه: Extrait de Kino, Gomme de Kino, Kino
نام انگلیسی: Gambir, Kino
نام آلمانی: Kinogummi, Kinoharz
نام عربی: صمغ سینی (Samgh si ny)
Pterocarpus Marsupium درخت بزرگی است از تیره پروانه واران که در هند، سیلان و هند و چین می روید. گل هایی به رنگ زرد یا سفید مایل به زرد و میوه ای به صورت نیام و عاری از کرک دارد. از تنه آن بر اثر ایجاد شکاف به نحوی که شکاف تا حد آوندهای چوبی رسیده باشد، شیره ای به رنگ قرمز مشخص خارج می گردد که آن را در طشتک های مخصوصی جمع آوری می کنند. این ماده در ابتدای خروج از درخت، حالت روان دارد ولی تدریج در مجاورت هوا می بندد.
برای خشک کردن کامل این ماده آن را در ظروف چوبی مسطح به نحوی می گسترانند که به صورت قشر نسبتا نازکی در سطح هر ظرف قرار گیرد. با قرار دادن این ظروف در گرمای خورشید، ماده مذکور به سهولت خشک گردیده به رنگ تیره در می آید. در این موقع آن را از روی قطعات چوب جدا می سازند و تحت نام کینوی مالابر (Kino de Malabre یاKinod’Amboine) وارد بازار تجارت نموده در معرض استفاده قرار می دهند.
در مدرس (Madras) و نواحی مختلف مالابر، ایجاد شکاف به روش های فنی و در فواصل معین به نحوی صورت می گیرد که به چوب درخت هیچ گونه صدمه ای وارد نباید زیرا چوب تنه آن، در صنعت نجاری و منبت کاری دارای ارزش زیاد می باشد و از آن، لوازم ارزنده تهیه می نمایند. کینو، از گیاهان دیگر این تیره و حتی تیره های متفاوت تهیه می شود منتها، کینوی مالابر مهم تر از همه آن هاست. گیاهان مهم مولد کینو به شرح زیر هستند:
Leguminosae | .Pterocarpus Marsupium Roxb | کینوی مالابر |
Leguminosae | .Pterocarpus erinaceus Lam | کینوی افریقا |
Leguminosae | .Pterocarpus Adansonii DC | کینوی افریقا |
Leguminosae | .Butea frondosa Roxb | کینوی بنگال |
Leguminosae | .Machaerium ferrugineum Pers | کینوی گویان |
Myrtaceae | .Eucalyptus rostrata Sch | کینوی استرالیا و بمبئی |
Myrtaceae | .Eucalyptus leucoxylon Mu | کینوی استرالیا و بمبئی |
Myrtaceae | .Eucalyptus viminalis Labill | کینوی استرالیا و بمبئی |
Polygonaccae | .Coccolobal civiferat Jacq | کینوی ژامانیک |
Rhizophoraccale | .Rhizophora Mangole L | کینوی کلمبيا |
کینوی مالابر به صورت قطعاتی بزرگ تر از یک نخود ولی دارای سطوح زاویه دار، به بازرها عرضه می شود. اگر قطعه ای از آن در دهان قرار گیرد، نرم شده به دندان ها می چسبد و بزاق را به رنگ قرمز در می آورد. و کینو، فاقد بو ولی دارای طعم قابض است.
کینو در آب سرد به مقدار ۸۰ تا ۹۰ درصد وزن خود حل می شود. باقی مانده ای که از آن در آب سرد باقی می ماند، در آب گرم قابل حل است ولی به مجرد سرد شدن آب، مجددا به حالت اول بر می گردد. الكل ۹۰ درجه آنرا به خوبی در خود حل می کند. از انواع مختلف کینو به عنوان یک ماده رنگی، جهت رنگ گردن بعضی اغذیه و همچنین در صنعت استفاده به عمل می آید
ترکیبات شیمیایی Pterocarpus Marsupium
۷۰ تا ۸۰ درصد کینوی تازه را، تاننی به نام اسید کینوتانیک (ac. Kinotannique) و قرمزکینو (Rouge de Kino) (ماده غير محلول) تشکیل می دهد.
اسید کینو تانیک بر اثر اکسیداسیون، به صورت ماده جدیدی در می آید که می توان آن را حد وسط اسید کینوتانیک و قرمزکینو دانست. با انجام این عمل به مجردی که شیره مذکور از درخت خارج شد و مجاورت با هوا پیدا نمود، رنگ آن به تدریج تغییر پیدا می کند به طوری که قهوه ای و سپس تیره می گردد.
چون عمل اکسیداسیون مذکور بر اثر فعالیت یک دیاستاز اکسید کننده انجام می گیرد لذا طبق نظرية Greenish باید شیره حاصل را به حرارت جوش رسانید تا دیاستاز مذكور از بین برود. اسید کینوتانیک بر اثر تقطیر خشک، ایجاد پیروکاتشین میکند.
خواص درمانی Pterocarpus Marsupium
کینو حاصل از Pterocarpus Marsupium، ماده ای است مقوی و قابض که بر اثر دارا بودن همین صفات در بیماری های مختلف به کار می رود. از کینو برای قرمز کردن رنگ نوشیدنی های طبی استفاده به عمل می آید.
ناسازگاری Pterocarpus Marsupium
اسیدهای معدنی، امتین، ژلاتین، املاح نقره، سرب و آهن. این گیاهان در ایران یافت نمی شود.