آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
نام فارسی: درخت گوجه وحشی ، خالودار (در گیلان)
نام علمی: .Prunus spinosa L
نام فرانسه: Epine noire، Cré quier، Epinette، Prunier sauvage، Prunellier
نام انگلیسی: Black thorn، Spiny plum، Sloc – trce
نام آلمانی: Schlehe، Schlehdorn
نام ایتالیایی: Spina fiorita، Atrigna، Prunello، Pruno salvatico، Prugnola
گوجه وحشی از تیره گل سرخ درختچه ای به ارتفاع ۲ تا ۳ متر و دارای شاخه های متعدد و خارهای فراوان است. در دامنه کوهستان ها، جنگل های کم درخت، حاشیه پرچین ها و اماکن نظیر آن می روید.
از اختصاصات آن این است که گل های سفید و فراوان آن، قبل از بهار، زمانی که هنوز برگ در گیاه به وجود نیامده ظاهر می شود و این خود نه تنها منظره زیبا به گیاه می بخشد بلکه تعداد پایه های آن را در یک دامنه کم درخت به وضع جالبی جلوه می دهد. برگ های آن بیضوی نوک تیز با دندانه ریز و منظم و منتهی به دمبرگ نسبتا دراز است. میوه اش مدور و به قطر تقریبی یک تا ۱.۵ سانتی متر می باشد.
از مشخصات این درختچه که بهترین وسیله تشخیص آن از سایر گونه هاست یکی آن است که شاخه های متعدد و کم ارتفاع آن، تیغ های نسبتا زیاد دارد و دیگر آن که میوه و گل آن از درخت گوجه معمولی کوچک تر است. عمر طبیعی آن، به طوری که در نواحی مختلف بررسی گردیده است ۴۰ سال و یا بیشتر از آن است.
گل های فراوان این درختچه با آن که نوش فراوان تولید می کند اما مورد توجه زنبور عسل قرار نمی گیرد زیرا زمان شکفتن آن (شکفتن قبل از بهار)، مناسب برای استفاده زنبور عسل نمی باشد. قسمت مورد استفاده آن، پوست، ساقه، برگ، گل و میوه گیاه است.
ترکیبات شیمیایی گوجه وحشی
پوست این درختچه از تیره گل سرخ دارای ۳ درصد تانن است ولی فاقد آمیگدالین یا لوروسرازين، حتی در برگ، جوانه و گل می باشد. در گل های آن کمی اسید سیانیدریک، کوئرستین و کمفرول (Campfeol) وجود دارد ولی هیچ نوع ساپونین در آن یافت نمی شود.
میوه آن دارای تانن، فلوبافن (phlobaphene)، قندهای مختلف، اسید مالیک، پکتین، شمع ، نوعی ماده رنگی قرمز به نام پرونی سیانین (Prunicyanine) و مغز درون هسته آن، دارای یک ماده چرب، آمیگدالین وامولسین است. از تقطیر آن، می توان اسید سیانیدریک به دست آورد.
خواص درمانی گوجه وحشی
پوست درختچه گوجه وحشی ، گل و میوه آن قابض است. ضمنا پوست شاخه های مخصوص پوست ریشه آن، اثر تب بر ملایم دارد. گل های آن مدر، ملین و تصفیه کننده خون است. از برگ آن نوعی تیزان تصفیه کننده خون و دم کرده ای شبیه چای تهیه می کنند. از بین اعضای مختلف این درختچه، گل و میوه آن بیش از قسمت های دیگر به مصارف درمانی می رسند. پوست ساقه و برگ آن، اثر ضد دیابت، رفع آسم و تسکین دهنده ناراحتی های آن دارند.
پزشکان قديم را عقیده بر این بود که پوست ساقه این درختچه در طبابت های خانوادگی همواره باید در دسترس باشد زیرا نه تنها ماده داروی بی زبانی است بلکه اعمال معده را نیز ضمن بروز اثر درمانی خود، تقویت می نماید.
با مقادیر کم گل های خشک شده گوجه وحشی می توان به سهولت جوشانده ای در منازل به مقدار یک فنجان در روز تهیه و مصرف نمود و این کار را نیز تا ۴ روز ادامه داد. مصرف جوشانده گل های آن در گرفتگی غیرارادی ماهیچه های معده، شکم روش، سرفه، آب آوردن انساج، سنگ کلیه، قولنج های کبدی، ترشحات مهبلی، پیداس دانه در پوست بدن اطفال و غیره توصیه شده است.
جوشانده ۲۵ در هزار میوه رسیده و با شیره آن در رفع دیسانتری، تحریکات مجاری ادرار و در استعمال خارج به صورت غرغره و حمام دهان جهت رفع درد گلو و ورم لثه به کار می رود و اگر این جوشانده از راه بینی به بالا کشیده شود، در رفع رعاف (خون آمدن از بینی) موثر واقع می گردد. از میوه رسیده آن نوعی ليکور دارویی با قرار دادن میوه پخته در عرق، و شیرین کردن آن با قند و معطر ساختن محلول با دارچین تهیه می نمایند.
صور دارویی گوجه وحشی
دم کرده یا جوشانده ۲۰ تا ۳۰ در هزار گل به مقدار ۲ تا ۳ فنجان به عنوان تصفیه کننده خون و به مقدار یک فنجان صبح ناشتا به عنوان ملین (به مدت چند روز متوالی). جوشانده ۳۰ تا ۵۰ در هزار پوست ریشه و یا میوه آن به عنوان قابض مصرف دارد. دم کرده مخلوط برگ و ریشه گیاه به مقدار یک قاشق سوپ خوری (۲دقیقه بجوشد و ۱۰ دقیقه دم کند) به مقدار ۲ فنجان در بین هر دو غذا نیز مصرف می شود.
از مخلوط گل های درخت گوجه وحشی ، شقایق، پنیرک، ریشه جنتیانا، ختمی، شیرین بیان، شین دان، میوه انیس و Oenanthe phellandrium (به مقدار کم)، به عنوان تصفیه کننده خون استفاده به عمل می آورند.
محل رویش گوجه وحشی
گوجه وحشی در جنگل های گیلان، نواحی مختلف البرز، عمارلو (راه بین چرم کش و بیورزن). مازندران: پل زنگوله. آذربایجان: کوه قره داغ، ارسباران، حسن بگلو. بندرگز می روید.
.Prunus institia L
درختچه ای است که در نواحی شمال غربی ایران، جنگل های ارسباران و دره حسن بگلو می روید . برگ های بیضی شکل به طول ۴ – ۸ سانتی متر و میوه مدور به رنگ سیاه دارد. در بعضی کتب علمی (فلور ایران – دکتر پارسا) نیز، سینونیم نوع دیگری به نام . P. spinosa L وارد شده است.
میوه واریته ای از این گیاه یعنی Var. Bukharensis ، که رنگ تیره دارد، به نام آلوبخارا (Bukhara plum)، درکتب دارویی هند معرفی شده است و درباره میوه این واریته با اشاره به آن چه که در مخزن الادویه آمده، اثر هضم کننده، اشتها آور و محرک ترشحات صفرا ذکر گردیده است.
ریشه اش اثر قابض دارد و انگم آن نیز به نام صمغ ایران (Persian gum) با مصارفی شبیه صمغ عربی به بازارهای هند عرضه می شود. طعم میوه مذکور، ترش، رنگ آن روشن تر از نوع اروپایی و دارای اسید مالیک، قند، مواد البومینوئیدی و پکتیکی است.
