آلبالو ، آلوبالو (Prunus cerasus)

نام فارسی: آلبالو ، آلوبالو

نام علمی:‌ Cerasus vulgaris, Prunus cerasus

نام فرانسه: Aramella، C. aigre، Cerisier commun، Griottier

نام انگلیسی: Wild cherry

نام آلمانی: Sauerkirschen، Kirschen

نام ایتالیایی: Ciliegio ageretto

نام عربی: کرز (Karaz)

نام‌های دیگر آلبالو: آلوبالو – آلی‌بالی – آلوی بوعلی – قراطيا – قراسيا – قراسیای ترش – کنر – کنره – جراسيا ۔ حب الملوک – ملو – ملحو – ملحم – محلب.

درختچه ای است از تیره گل سرخ به ارتفاع کم تر از گیاه قبلی که بر اثر تولید پاجوش های فراوان، به سهولت در منطقه ای انتشار پیدا می کند. از مشخصات آن این است که برگ های بیضوی نوک تیز، دندانه دار و میوه کروی، به بزرگی گیلاس، به رنگ قرمز روشن یا تیره (به ندرت سیاه یا مایل به زرد) با طعم ترش دارد.

آلبالو میوه ای که برای بیماران قلبی و روماتیسمی فوق العاده مفید است و زیبایی و طراوت خانم ها را تضمین می‎کند. کشت این میوه در کشورهایی که تولیدکننده آلبالو هستند روز به روز در حال توسعه است. ایتالیا و آمریکا جزو اولین کشورهای تولیدکننده این میوه هستند و بیش از ۲۰۰ هزار تن هر ساله میوه آلبالو دارند، بعد از ایتالیا در اروپا کشور آلمان است که محصول سالانه آن به ۱۵۰ هزار تن می رسد.

درخت آلبالو بومی ایران بوده است و از ایران به کشورهای دیگر رفته و کشت شده است. در حال حاضر در مناطق مختلف ایران درخت آلبالو و میوه آن وجود دارد و بعضی سال ها محصول فراوانی دارد که از آن به عنوان میوه استفاده میشود که یا آن را خشک می کنند و یا از آن شربت و مربا و یا آلبالو پلو و یا خورش آلبالو درست می کنند.

آلبالویی برای خوردن خوب است که رسیده و تازه باشد. علامت رسیدگی آن رنگ آن است که کاملاً قرمز و درخشان است. از آن آلبالویی که رنگ آن کاملاً قرمز نشده است و دارای گوشتی سفت است دوری کنید زیرا مصرف آن سوءهضم می آورد و کار روده ها را مختل می کند.

آلبالو وقتی تیره رنگ است و دارای لکه های قهوه‌ای است؛ کهنه شده و رو به فساد گذاشته است. گاهی میوه‌فروشان برای اینکه آلبالو را خوش منظره سازند به آن آب می زنند که این کار  میوه را زود خراب می کند و آماده می‎سازد که زودتر فاسد شود.

باید بدانیم آلبالو برای افراد مبتلا به بیماری های کلیه، بسیار مفید است، از بروز نقرس و روماتیسم پیشگیری می کند، ادرار آور است و از رسوب نمک در رگهای خونی جلوگیری می کند و به کار منظم قلب کمک می کند. مصرف آلبالو، چربی خون، قند خون و فشارهای اکسیداتیو را که از عوامل اصلی بروز بیماری دیابت است، کاهش می دهد.  طبع آلبالو سرد و خشک است.

به حالت وحشی در نواحی مختلف ایران مانند کردستان می روید. در کوه دشته و ارتفاعات کندور در دره کرج نیز نام برده شده است. پراکندگی آن امروزه در نواحی مختلف نیمکره شمالی عمومیت پیدا نموده است. منشا اصلی آن نواحی مختلف مشرق زمین ذکر شده است.

 ترکیبات شیمیایی آلبالو

ارزش غذایی آن زیاد نیست و صد گرم آلبالو فقط ۷۰ کالری دارد. آلبالو دارای ویتامین B ، A و C است. املاح معدنی آن عبارت است از آب، مواد ازته، مواد هیدروکربنه، مواد چرب، قند آرابینوز، کاروتن، اسید سیانیدریک، اسید آلی، آهن، کلسیم، فسفر، کلر، گوگرد، منیزیم، سدیم، پتاسیم، مس، روی، منگنز و کبالت. قند آلبالو از نوع سلولز است و برای اشخاصی که دیابت دارند جذب آن آسان است.

نحوه مصرف آلبالو

مصرف خوراکی:

میوه تازه برای تصفیه خون ۱۰ صبح و ۵ عصر حدود صد گرم میل شود. اگر یک ساعت قبل از غذا یک فنجان آلبالو میل شود اشتها آور است. برای درمان بیماری رماتیسم؛ هنگام صبحانه فقط آلبالو و گیلاس میل شود. برای درمان غلظت خون صبح و عصر میل شود.

جوشانده:

۳۰ گرم دم‌کرده آلبالو را در یک لیتر آب سرد، جوشانده شود. پس از سرد شدن جوشانده روزی ۴ لیوان میل شود. این دارو ادرار آور است.

شربت:

برای شستشو مجاری ادراری عصاره میوه آلبالو به همراه عسل، بصورت شربت میل شود. یعنی آب آن با عسل مخلوط شده سپس به آن آب اضافه شود و هر ۴ ساعت یک لیوان میل شود. همچنین برای دفع حرارت بدن و عطش شربت آلبالو را به همراه کمی لیموترش میل کنید.

توصیه ها:

وقتی آلبالو خوردید روی آن آب نخورید. در فاصله غذاهای اصلی می توانید آن را بخورید زیرا خیلی زود هضم می شود. یک مرتبه مقدار زیادی آلبالو نخورید بلکه به مقدار کم بخورید و در موقع خوردن هم خوب آن را بجوید.

کسانی که ورم روده دارند (چون آلبالو ترش است و سلولز دارد دیر هضم است) و همچنین کسانی که دارای معده یا روده های ضعیف هستند می توانند آلبالوی پخته را به صورت کمپوت یا مربا مصرف کنند، البته در این موارد آلبالو چون پخته می شود، قسمتی از مواد حیاتی خود را از دست میدهد ولی به آسانی هضم می شود.

کسانی که دیابت دارند می توانند به حد اعتدال آلبالو بخورند زیرا قند آلبالو از نوع سلولز است و این قند را بیماران دیابتیک می توانند جذب کنند. اشخاصی که چاق هستند نباید این میوه را به عنوان دسر یا غذای اضافی علاوه بر غذاهای مخصوص رژیم خود مصرف کنند ولی به عنوان یک غذای اصلی می توانند مصرف نمایند زیرا آلبالو دارای کالری کمی است و اشتهای کاذب را از بین می برد.

خواص درمانی آلبالو

1. آلبالو ، مدر و صفراآور و اشتها آور است، اعصاب را آرامش می‌بخشد، عطش را تسکین می‌دهد، مقوی معده ی گرم است، حدت حرارت خون و صفرا و آشفتگی و دل بهم خوردگی و قي  صفراوی و اسهال را تسکین می‌دهد.
2. شربت آن برای کاهش تب و برای مبتلایان به ناراحتی‌های کبدی و ورم‌های مزمن روده و معده و کلیه مفید است.
3. بیست روز صبح به جای صبحانه آن را بخورید و تا ظهر چیز دیگری نخورید. سوءهاضمه را درمان می‌کند.
4. از شیره میوه ترش مزه آن، نوعی نوشیدنی غير الكلى مطبوع تهیه می شود که به بیماران تب دار، مبتلایان به ناراحتی های کبدی و ورم مزمن دستگاه هضم (معده و روده)، التهاب و ورم کلیه و غیر داده می شود.
5. دمگل آن مانند دم گیلاس اثر مدر دارد و در بیماری های مختلف دستگاه دفع ادرار، آرتری تیسم مورد استفاده قرار می گیرد.
6. مغز هسته ی آلبالو را بکوبید و عصاره‌ی آن را بگیرید و با یک درصد وزن آن، رازیانه ی کوبیده مخلوط کنید و بخورید. قاعده آور است، برای التیام قرحه‌های مجرای بول و سوزش مجرای بول نافع است،  برای خرد کردن سنگ کلیه و مثانه مفید است.

صور دارویی آلبالو

جوشانده یک مشت دم آلبالو (یا دم گیلاس) را که در حدود ۳۵ گرم می شود در یک لیتر آب که مدت جوشاندن از ۱۰ دقیقه تجاوز ننماید تهیه کرده سپس به حال خود می گذارند تا دم بکشد. اگر دم آلبالو ، تازه نباشد یعنی خشک باشد باید آن را قبلا به مدت ۱۲ ساعت در آب خیساند و سپس جوشانده تهیه کرد. مقدار مصرف آن، نیم لیتر در شبانه روز است. ضمنا از آن علاوه بر جوشانده، عصاره نیز تهیه می کنند که ۲ – ۳ گرم در روز مصرف می شود.

پوسیون مدر:

محلول حاصل را در ۲ یا ۳ دفعه در روز می توان مصرف نمود.

نوشابه مفرح ومدر:

دم آلبالو (یا دم گیلاس) را به مدت ۱۰ دقیقه در یک لیتر آب می جوشانند و سپس مایع حاصل را بر روی ۲۵۰گرم آلبالوی تازه (یا نگهداری شده در یخچال) و یا بر روی قطعات سیب می ریزند و مدت ۲۰ دقیقه به حال خود می گذارند سپس با فشار صاف می کنند. آلبالو، میوه ای است خوش طعم که اثر تصفیه کننده خون، ضد سم، مسکن اعصاب، مدر و ملین دارد. در رفع چاقی، درمان تصلب شرایین، تامين عناصر معدنی بدن و نمو، درمان رماتسیم، نقرس، دفع سنگ کلیه و سنگ های صفراوی، یبوست و غیره. اثرات مفید ظاهر می کند.

در استعمال خارج، مشمع حاصل از له شده میوه هسته دار اگر بر روی پیشانی قرار گیرد، ناراحتی های میگرن را تسکین می دهد و اگر بر روی صورت، ناحیه گردن اثر داده شود، باعث بهبود و تقویت پوست می گردد. روغن مغز آلبالو در تسکین دردهای رماتیسمی، از بین بردن زگیل و رفع لک های صورت موثر واقع می گردد.

محل رویش آلبالو

لرستان، اشترانکوه، خرم آباد، اراک، کرمان (دره چوپر)، کردستان ، کوه دشت کرج و شیراز.

درختچه مذکور دارای واریته ها و دو رگه هایی با میوه شیرین نیز می باشد و چون میوه آن در بعضی واریته ها به درشتی گیلاس است، از این جهت آن را به تفاوت، درخت گیلاس یا گیلاس قرمز نیز می نامند. اثرات درمانی مغز هسته، میوه و دمگل آن نیز به طوری که قبلا ذکر شد مشابه درخت گیلاس می باشد.

میوه آلبالوی تلخ

نام‌های دیگر: محلب – حب المحلب – دهن بسته – پیوند مریم.

درختی است به بلندی حدود ده متر، شبیه به درخت بطم و پراکنده، پوست تنه ی آن تیره ولی شاخه‌های جوان آن ابتدا سبز و سپس قهوه ای می‌شوند و چوب آن خوشبو است.

برگ‌های آلبالو سبز روشن براق و صاف تخم مرغی با نوک کمی کشیده و قاعده ی قلبی شبیه به برگ بید و از برگ زردآلو کوچک تر و خوش بو، رگ‌برگ پشت برگ خزی است و ابعاد ۸ تا ۶ ، ۶ تا ۵ سانتی متر که با دمبرگی به طول ۳ سانتی متر به شاخه‌ها متصل هستند. گل‌های آن سفید و معطر با عطر بادام تلخ است. میوه‌ی آن شفت تخم مرغی صاف به رنگ ابتدا زرد و سپس سرخ و سیاه و ترش مزه به ابعاد ۱۲ تا ۷ ، ۱۰ تا ۶ میلی متر است، حب آن بسیار خوش بو با مزه ی تلخ است.

ترکیب شیمیایی آلبالوی تلخ

کومارین – آمیگدالین – سالیسیلیک اسید

خواص درمانی میوه‌ی آلبالوی تلخ

• میوه آلبالوی تلخ مقوی جگر و سپرز، مسکن اوجاع باطنی مانند کبد و طحال و گرده و ظهیر و قولنج و درد پہلو است، جهت اخراج رطوبت غلیظ لزج سینه و شش و خفقان و هر عضو ضيق النفس و غش مفید است.
• خوردن مخلوط کوبیده ی آلبالوی تلخ با ماءالعسل مدربول و حیض و مخرج، و دافع اقسام کرم معده است آلبالوی تلخ مضر دماغ و احشای حار است و مصلح آن گلاب و روغن بنفشه می‌باشد.