آلو
نامهای دیگر آلو : آلوزرد – آلوسیاه – آلوی بخارا۔ آلوی بخارایی – اجاس – گوجه براغانی – برقون – قطره طلا۔ قلوب الدجج.
مشخصات آلو
درخت آلو درختی است از خانوادهی Rosaceae، کوتاه است و عموما بدون خار به بلندی چهار تا پنج متر که ریشهی آن زیاد عمیق نمی شود، تنهی آن دارای چوب سخت با رگههای قرمز، تاج درخت در بعضی ارقام کروی و در بعضی ارقام تخم مرغی دراز، پوست ساقهها صاف، براق و پوشیده از کرک ظریف و خزی. برگهای آن بیضی شکل یا کشیده، حاشیهی برگها با دندانه و قوسی و پشت و روی آن خزی است. گلهای آن به قطر یک ونیم تا دوونیم سانتی متر با دم گل صاف و یا خزی به طول دو سانتی متر، میوهی آن تخم مرغی یا گرد و به رنگهای زرد، بنفش یا سرخ و دارای هستهی تخم مرغی کوچک و پهن چسبیده به میوه میباشد. انواع درخت آلو به طور خودرو در جنگلهای شمال ایران از بندر گز تا گیلان و همچنین در مناطق کوهستانی اطراف کرمانشاه در بیستون و در آذربایجان غربی و فارس دیده میشود، و در اکثر مناطق ایران نیز این درخت کاشته و پرورش داده میشود.
طبیعت آن: نوع شیرین میوهی آلو طبیعتی سرد و تر و نوع ترش آن بیش تر طبیعت سرد دارد.
میوهی آلو
آلو یک میوه تک هسته ای است که از نظر رنگ، شکل و اندازه؛ تنوع زیادی دارد. معروف ترین آن نوع ژاپنی است. برخی انواع آن به رنگ زرد و پرآب بوده و برخی دیگر درصد آب کمتری داشته و قرمز متمایل به ارغوانی هستند.
اندازه آلو در سراسر جهان از ۳-۶ سانتیمتر متفاوت است. طعم آن از ترش تا شیرین متغیر بوده و به رنگهای زرد، سبز، قرمز و ارغوانی موجود است. مصرف آلو با جلوگیری از افزایش فشار خون، کنترل قند خون و پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی-عروقی، سرطان، بیماریهای گوارشی و کاهش چربی مورد استفاده در شیرینیپزی نقش بسزایی در سلامت انسان دارد.
این گیاه بومی اروپا و آسیا محسوب می شود و اولین بار در قرن ۱۹، گونه های متفاوت آن توسط مهاجرین از آسيا و اروپا به آمریکای شمالی برده شد. براساس شواهد موجود، در زمان باستان مردم آسیای میانه آلو را خشک کرده و مصرف می کردند. آلو یکی از منابع غنی پتاسیم است. تحقیقات انجام گرفته در سالهای اخیر تأثير پتاسیم را در کاهش فشار خون نشان داده اند. با توجه به این که آلو حاوی سدیم کمی می باشد، مصرف متعادل آن در کنترل فشار خون موثر است. آلو به دلیل داشتن فیبر غذایی، برای کنترل قند خون، جلوگیری از یبوست و حفظ سلامت دستگاه گوارش مفید است.
یکی دیگر از ترکیبات قابل توجه در این میوه فیبر است. فیبرها سبب کاهش سرعت جذب مواد مغذی به ویژه قندها شده و در عین حال میزان حساسیت به انسولین را نیز افزایش میدهند. بنابراین مصرف آلو می تواند در کنترل قند خون موثر باشد. علاوه بر اثرات فوق، فيبر موجود در آلو سبب افزایش رشد و تکثیر باکتری های مفید روده شده که این امر مانع از رشد باکتری های مضر در داخل روده میشود. در عین حال بر اثر تخمیر فیبر در داخل روده، اسید بوتیریک تولید می شود که منشأ انرژی برای سلول های روده است و به این ترتیب به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می کند.
فقدان آهن میتواند در نهایت به کم خونی منجر شود که خستگی مفرط و عدم تمرکز از عوارض آن است. ولی باید توجه داشت که آلو خشک منبع خوب «آهن گیاهی» است. هم چنین آشپزها و کسانی که تمایل ندارند از چربی، کره یا مارگارین در دستورات خود استفاده نمایند می توانند از پوره ي آلو خشک در دستورات خود نظیر کیک میوه ها، بُرانی شکلات با کیک هویج استفاده کنند که ماهیتی جویدنی و نرم دارند. پوره ی آلو خشک به حجم و مقدار دستور غذایی می افزاید و در عین حال حاوی چربی هم نیست.
بنابراین استفاده از آلوخشک برای افرادی که باید رژیم کم چربی داشته باشند و تمایل به خوردن تنقلات شیرین دارند، مناسب است. پژوهشگران معتقدند از آلو میتوان به عنوان ضدعفونی کننده غذا استفاده کرد. آلوی خشک خواص ضدمیکروبی دارد که می تواند خطر آلودگی گوشت را کم کند. افزودن آلو یا عصاره آن به گوشت قيمه شده، به میزان قابل توجهی از رشد میکروب ها جلوگیری می کند. هر چند ادویه نیز می تواند نقش مشابهی ایفا کند، اما عصاره آلو طعم اندکی دارد و به همین دلیل طعم اصلی غذا را تغییر نمی دهد. افزودن ۳ درصد عصاره آلو، بیش از ۹۰ درصد مانع از رشد میکروب ها می شود. آلو به دلیل کمک به مرطوب ماندن گوشت، کیفیت گوشتی را که دوباره گرم می شود، بهبود می بخشد.
ترکیبات میوه آلو
از نظر دارویی و ترکیبات شیمیایی دارای انواع مواد معدنی بسیاری است از جمله: آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، منگنز، فلور، گوگرد، پتاسیم و قند و همچنین دارای ویتامینهای P، C ، B۲ ، B ، A است. آلو یکی از منابع خوب آنتی اکسیدان ها است. این میوه حاوی مقادیر مناسبی از ترکیبات فنلی و بتاکاروتن میباشد که با اثر آنتی اکسیدانی خود رادیکال های آزاد اکسیژن را خنثی می کند. رادیکال های آزاد اکسیژن اثرات مخربی را در بدن اعمال میکنند، زیرا این رادیکالهای آزاد با اکسیداسیون چربیها در بدن سبب میشوند که چربی همواره در رگها رسوب کرده و گرفتگی عروق پیش آید.
این فرآیندها جزء عوامل اصلی بروز بیماریهای قلبی-عروقی است. یکی دیگر از مضرات رادیکال های آزاد اکسیژن تخریب DNA است. چنانچه DNA آسیب ببیند احتمال تولید سلولهای سرطانی در بدن به شدت افزایش می یابد.
یکی دیگر از مضرات رادیکال های آزاد، افزایش احتمال بروز استئوآرتریت میباشد که منشأ پیدایش بیماری هایی نظیر آرتریت روماتوئید است. سالیانه هزاران نفر بر اثر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی و سرطان در جهان می میرند و درصد زیادی از هزینه های بخش بهداشت و درمان صرف این گونه بیماری ها می شود. با توجه به تأثير آلو در پیشگیری از این بیماری ها مصرف این میوه می تواند در سلامت انسان بسیار موثر باشد.
یکی از شناخته شده ترین خواص آلو، پیشگیری از یبوست است. این اثر نیز به واسطه ی وجود فیبر است. در این مورد آلو از دو طریق عمل می کند: اولاً فیبر که غذای باکتریهای روده ی بزرگ است، توسط آلو فراهم می شود و با تخمیر فیبر توسط باکتریها، حجم مدفوع زیاد میشود. بنابراین دیوارهای عضلانی روده، حاوی مواد بیشتری است که روی آنها کار کند و در نتیجه، سرعت و قدرت انقباضات آن بیشتر می شود. این کار باعث خروج سریع تر مواد زاید میشود. ثانيا آلو و آب آلو حاوی مشتقات ماده ای به نام «هیدروکسی فنیلیاتین» هستند که عضلات صاف دیواره روده بزرگ را تحریک می کند. این تحریک باعث شروع افزایش فعالیت در روده بزرگ میشود که این امر نیز به افزایش سرعت حرکت مدفوع کمک می کند. هم چنین در ۱۰۰ گرم آلو خشک، حدود ۱۰ گرم قند سوربیتول موجود میباشد که سوربیتول نیز خاصیت ملین دارد.
خواص درمانی آلو
- آن را بخورید، مدر، مزلق، خنک و قليل الغذا و دافع صفرا میباشد، برای تقویت بدن در موارد ضعفهای عمومی مفید است، مسمومیتهای غذایی، تصلب شرایین، نقرس و رماتیسم را درمان میکند. برای قطع ترشحات سفید رنگ مهبل تجویز میشود و قاعدگی زنان را تنظیم میکند.
- خیلی تازه و رسیدهی آن را صبح ناشتا بخورید. یبوستهای مزمن را درمان میکند.
- قبل از غذاهای روزانه آن را بخورید، سردرد گرم، صداع حار و تبهای صفراوی را برطرف میکند، حدت صفرا، قیصفرایی، تشنگی و حرارت دل و خارش بدن را فرو مینشاند و آشفتگی ناشی از صفرا را آرام میکند.
- آن را خوب در آب نیمه گرم بخیسانید، بعد در تنظیف بپیچید و به دهان برفک زدهی اطفال بمالید. بهبود حاصل میشود.
- تازهی آن را له کنید و بر شکم ضماد کنید. از استفراغ جلوگیری میکند.
- آن را در سرکه بخیسانید و بر بدن ضماد کنید. خارش بدن را تسکین میدهد و جوشهای خارش دار را درمان میکند.
برگ درخت آلو
برگ درخت آلو طبیعتی سرد و خشک دارد.
خواص درمانی
- آن را دم کنید، بعد آب صاف کرده اش را بنوشید. ادرارآور، ملین و تب بر است.
- با آب جوشاندهی شاخ و برگ آن دهان را بشویید. خونریزی لثه را برطرف میکند.
نحوه مصرف :
مصرف خوراکی:
آلو اکثرا به صورت تازه مصرف می شود؛ اما می توان آن را به کیکها، سالادها و غذاها اضافه کرد یا به صورت کمپوت و مربا مصرف کرد. نوع خشک این میوه، در جای خشک و خنک یا در يخچال به مدت ۶ ماه قابل نگهداری است.
توصیه ها:
در طب چینی، آب آلو به عنوان «اکسیر صبحانه» جهت سم زدایی و شادابی بدن بعد از خواب توصیه شده است.