در طب سنتی بره موم برای رفع پوکی و کمک به جوش خوردن استخوان ها به یکدیگر استفاده می شد. در ادامه ابتدا درباره علل بروز پوکی استخوان صحبت می کنیم و سپس راه کار درمان پوکی استخوان با بره موم را معرفی می کنیم.
استخوان سازی با بره موم
پوکی استخوان بیماری است که در آن چگالی استخوان کم شده و به ساختار میکروسکوپی خلل وارد می شود، در نتیجه استخوان شکننده تر شده و خطر شکسته شدن استخوان ها به خصوص سر استخوان ران که در حفره استخوان لگن قرار دارد و نیز استخوان های مچ دست و مهره های پشت افزایش می یابد.
– استخوان عمدتا از پروتیین ها و کانی های کلسیم ( کانی های دارای عنصر کلسیم) ساخته شده است.
– در کودکی و بلوغ مقدار استخوان افزایش می یابد و در دهه ۲۰ عمر به حداکثر می رسد.
– از حدود ۴۰ سالگی کاهش مقدار استخوان زنان و مردان آغاز می شود و تا پایان عمر ادامه می یابد.
– خطر پوکی استخوان به دو چیز وابسته است:
۱- مقدار استخوانی که شخص در دهه ۲۰ عمر دارد.
۲- مقداری که به تدریج از دست می دهد.
بیماران مبتلا به پوکی استخوان بیشتر به خاطر شکستگی ها به درمانگاه مراجعه می کنند. از نظر بافت شناسی، پوشش خارجی استخوان، تعداد و اندازه تیغه های استخوانی بافت اسفنجی کاهش می یابد. بافت استخوانی اسفنجی، قسمت عمده مهره های پشت و دنده ها و دو سر استخوان های دراز را تشکیل می دهد و بافت استخوانی متراکم، تنه استخوان های دراز را تشکیل می دهد.
بین دو سر استخوان های دراز و تندی آن ها یک ناحیه رشد طولی استخوان وجود دارد که به عنوان مثال این ناحیه در گوسفند جوان نرم است ولی در گوسفند پیر استخوانی می شود و رشد طولی استخوان متوقف می گردد.
پوکی استخوان نتیجه نازک شدن آن است که شکننده اش می سازد. اگرچه پوکی استخوان در زنان سالخورده شایع تر است ولی در هر سنی رخ می دهد.
یکی از ۳۰ زن و یکی از ۵ مرد (هشتادساله) در نتیجه پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند.
پوکی استخوان بیشتر به بافت اسفنجی آسیب می رساند و آن را ترد و شکننده می سازد.
پوکی استخوان دو نوع است: اولیه و ثانویه.
پوکی اولیه عمدتا ناشی از کمبود هورمون استروژن است. پوکی ثانویه از مصرف داروهایی مثل هورمون های کورتیکواستروئید یا بیماری ای مثل پرکاری تیرویید می باشد.
نشانه های پوکی استخوان پیشامد شکسته شدن آن است. شکستن استخوان های مچ دست، مهره پشت و سر استخوان ران بسیار شایع است.
شکستگی ها معمولا در بیمارستان ها درمان می شوند ولی شکستگی سر استخوان ران به عمل جراحی نیاز دارد.
شکستگی مهره پشت زمانی رخ می دهد که مهره فشرده شود.
شکستگی مهره بسیار دردناک است، قد را کوتاه می کند و ستون مهره ها خم می شوند. (قوزی شدن)
عوامل خطر پوکی استخوان
این عوامل بر سه دسته اند:
الف – عوامل ثابت که عبارتند از :
۱- مصرف نکردن هورمون جانشین به وسیله زنان یائسه
۲- سابقه فردی شکستگی استخوان
۳- نژاد سفید
۴- سالخوردگی
۵- لاغری
۶- کمبود استروژن ناشی از زود یائسه شدن یا برداشتن تخمدان ها
۷- پرکاری غده ی تیروئید
۸- کم کاری غده های تناسلی
ب- عوامل خطر متغیر که عبارتند از:
۱- زیاده روی در مصرف الکل و کافئین
۲- مصرف دراز مدت هورمون کورتیکواسترویید
۳- مصرف دراز مدت فنی توئین.
در بیماری پوکی استخوان ضایعات و اتلاف املاح کلسیم و فسفر باعث می شود که استخوان ها سوراخ سوراخ (شبیه نان سوخاری) ترد و شکننده گردند. مهره های استخوانی در ستون فقرات ممکن است به هم فشرده و باعث خمیدگی پشت یا گوژپشتی یا گردی پشت گردد و یا این که باعث انحراف جانبی ستون مهره ها شود.
معمولا این نوع تغییر یا بدشکل شدن ستون فقرات باعث می شود که سایر قسمت های بدن به خصوص اعضای مجاور نیز دچار اختلال و ناراحتی شوند.
تغذیه با رژیم هایی که کلسیم کافی ندارند، تغییرات هورمونی در زنان، بالا بودن سن و زندگی با روش غیرفعال یا کم تحرکی، در تولید بیماری پوکی استخوان دخالت دارند. همچنین مصرف مواد مخدر یا داروها، اعتیاد به الکل، عدم تحمل لاکتوز یا قند شیر و جذب ناقص کلسیم می توانند خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان را افزایش دهند.
سایر عوامل خطر برای تولید این بیماری عبارتند از: غیرطبیعی بودن یا عدم توقف قاعدگی در خانم ها، ظریف یا کوچک اندام بودن خانم ها و استعمال دخانیات.
یائسگی که همراه با کاهش سریع و ناگهانی مواد معدنی استخوان ها است، نقطه ای بحرانی و خطرناکی در تولید بیماری پوکی استخوان می باشد.
متاسفانه بیشتر مردم فقط بعد از این که بیماری پوکی استخوان پیشرفت کرده است از آن آگاهی پیدا می کنند. در حالی که اقدام صحیح این است که در این دوره بحرانی برای راهنمایی با یک پزشک مشورت کنید.
در حقیقت غالبا اولین علامت و اخطار، یک کمردرد شدید در موقع بلند کردن یا خم شدن است که معمولا نشان دهنده خرابی و اضمحلال یک مهره استخوانی است. در بعضی افراد ممکن است نشانه های از دست رفتن فرم طبیعی ستون فقرات افزایش یابد از جمله این نشانی ها، به وجود آمدن قوز پشت و کوتاه شدن قد است.
در سال ۱۹۷۸ پزشکان لهستانی فرضیه درمان پوکی استخوان با بره موم را بر روی حیوانات آزمایش کردند. آن ها عصاره اتانولیک بره موم را به داخل استخوان رادیال چند سگ تزریق کردند و مدعی شدند که ترمیم بافت استخوانی با بره موم سریعتر بوده است.
در سال ۱۹۸۵ دوباره در لهستان تحقیق مشابهی برای بررسی درمان پوکی استخوان با بره موم انجام شد. اما این بار با موارد انسانی ۲۲ بیمار با بیماری لگ کالو پرتس (در مفصل لگن) تحت تزریق با مایع بره موم قرار گرفتند و ۳۲ بیمار دیگر نیز درمان های متداول را دریافت کردند.
بیمارانی که با بره موم درمان شدند بهبود بیشتری را نسبت به گروه شاهد نشان دادند. اگرچه در حال حاضر تحقیقی در دست نیست اما توجه به نقش بره موم در درمان پوکی استخوان، جالب توجه خواهد بود.
شیوه درمان پوکی استخوان با بره موم
مصرف بره موم حداکثر ۳ گرم در طی روز و به مدت ۲ تا ۳ هفته در طی دوره شکستگی استخوان توصیه می شود.