گشنیز خشک شده

مشخصات

گشنیز گیاهی است از خانواده ی Umbelliferae، یک ساله به رنگ سبز درخشان که ارتفاع بوته ی گیاه تا یک متر می رسد. برگ های آن سبز درخشان با تقسیمات مکررند که برگ را به شکل رشته هایی نخی شکل، باریک و پنجه ای در می آورد. گل های آن کوچک به رنگ سفید مایل به صورتی به طور گروهی و چتر مانند در انتهای شاخه ی گل دهنده ظاهر می شود. میوه ی آن به اندازه و مانند ماش، به رنگ قهوه ای مایل به زرد و قطر حدود نیم سانتی متر است و بویی مخصوص به خود دارد. این گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه ای است و در آسیا نیز انتشار دارد. در ایران در کرمانشاه، آبادان، تبریز، کرمان، بلوچستان، بوشهر و برازجا می روید و به طور پرورشی در اغلب مناطق دنیا، آمریکا، اروپا، آسیا، آفریقا و اکثر مناطق ایران کاشته می شود.

مشخصات

گشنیز گیاهی است از خانواده ی Umbelliferae، یک ساله به رنگ سبز درخشان که ارتفاع بوته ی گیاه تا یک متر می رسد. برگ های آن سبز درخشان با تقسیمات مکررند که برگ را به شکل رشته هایی نخی شکل، باریک و پنجه ای در می آورد. گل های آن کوچک به رنگ سفید مایل به صورتی به طور گروهی و چتر مانند در انتهای شاخه ی گل دهنده ظاهر می شود.
میوه ی آن به اندازه و مانند ماش، به رنگ قهوه ای مایل به زرد و قطر حدود نیم سانتی متر است و بویی مخصوص به خود دارد. این گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه ای است و در آسیا نیز انتشار دارد. در ایران در کرمانشاه، آبادان، تبریز، کرمان، بلوچستان، بوشهر و برازجا می روید و به طور پرورشی در اغلب مناطق دنیا، آمریکا، اروپا، آسیا، آفریقا و اکثر مناطق ایران کاشته می شود.

طبیعت

سرد است.

ترکیب شیمیایی

• کلسیم ۰/۱۷۲ درصد
• اکسالیک اسید ۰/۰۱۲ درصد
• اسانس کورباندرول یا لینالول
• فسفات آهک
• مالیک اسید
• کلرایدها
• ژرانیول
• پینن
• فلاندرن
• دی پنتن
• ترپینن
• سیمن
• بورنئول
• العاب یا موسیلاژ
• تانن

ویتامین ها

A و C در آن وجود دارد.

خواص درمانی گشنیز

1. آن را بخورید. صفرا، عطش و آشفتگی را تسکین می دهد، برای مبارزه با اثرات سمومی از ریه که از فساد پروتئین های حیوانی و گیاهی حاصل می شود، یعنی مسمومیت پوناماین مفید است، برای تسکین سرفه، تنگی نفس گرم و تر، خفقان و خنازیر مفید است، مسکن و ضد قی می باشد، بیرون ریختن دانه های آبله و سرخک را تسریع می کند، سرماخوردگی را برطرف می سازد، تحریکات جنسی را کم می کند.
2. اگر مادر آش گشنیز بخورد، مخملک طفل او برطرف می شود.
3. برای درمان شب ادراری بچه ها، هر شب موقع خواب یک مثقال خشک آن را با شکر بکوبید و به او بخورانید.
4. سی گرم آب گیشنیز را با شکر بخورید. اشتها آور است، از آروق زدن جلوگیری میکند و مانع ترش شدن غذا در معده می شود.
5. کسانی که قبل از غذا خوردن استفراغ می کنند، پودر گیشنیز خشک را روی غذای روزانه بپاشند و بخورند. بهبود حاصل می شود.
6. هر روز صبح ناشتا یک فنجان از آب تازه ی آن را با شربت لیمو مخلوط کنید و بنوشید. مرض قند یا دیابت را درمان می کند.
7. آب تازه ی آن را بگیرید، با آبغوره مخلوط کنید و در طی روز چند بار قرقره نمایید، بعد آن را از دهان بیرون بریزید. دیفتری یا ځناق را درمان می کند.
8. آب تازه ی آن را با کوبیده ی مغز فولوس مخلوط کرده، در دهان بمالید و با آن دهان شویه کنید. سوزش، جوش و برفک دهان را برطرف می کند.
9. مقدار زیادی از آن را بکوبید و آبش را بگیرید و موضع را نیم ساعت در آب آن قرار دهید، بعد تفاله ی آن را هم بر موضع ببندید. باد سرخ را درمان می کند.
10. آب تازه ی آن را بگیرید و بر شقیقه و پیشانی بمالید. درد شقیقه که از گرمی و حرارت باشد را تسکین میدهد.
11. اگر سر درد می کنند و مغز سر هم میخارد، برگ گشنیز را خرد کنید و بجوشانید و موقع جوشیدن با آب آن بخور دهید.
12. آب تازه ی آن را بگیرید و با سرکه مخلوط کنید و با آن داخل بینی را بشویید. زخم داخل بینی را درمان می کند، سردردی که از غلبه ی خون و حرارت باشد را تسکین می دهد.
13. آب تازه ی آن را بگیرید و یک قطره در چشم بچکانید. از آبله و حصبه در چشم پیشگیری می کند، زردی چشم را برطرف می سازد.
14. ضماد آن با شیر دختر برای رفع ضربان چشم نافع است.
15. مالیدن آب آن به دندان و لثه برای تقویت و محکم کردن لثه ها و جلوگیری از خونریزی آن نافع است.
16. تازه ی آن را با کاهوی تازه به اندازه ی مساوی بکوبید و آب آن را بر پای کودک بمالید. سوزش پای اطفال که از ادرار باشد را برطرف می کند.
17. ضماد آن برای تحلیل ورم های گرم مفید است.
18. گشنیز تازه را با نان خشک بکوبید و ضماد کنید. درد چشم و خارش آن را برطرف می کند.
19. سُرب را با آب گشنیز بسایید و بر زخم سرطان بگذارید. بسیار نافع است.
20. آب تازه ی آن را بگیرید و روی یک ورقه سُرب خیلی نازک بمالید و آن سرب را روی گلو ببندید. گرفتگی صدا را برطرف می کند، اگر روی محل گواتر ببندید و روزی دو یا سه بار عوض کنید و مدتی ادامه دهید بهبود حاصل می شود.
21. گشنیز تازه را آب بگیرید و ۳۰ گرم از آب آن را با سرکه و سماق مخلوط کنید و شب موقع خواب بخورید. آرام بخش و خواب آور است.

نام های دیگر گشنیز

• گشنیز مزروع
• کورباندر
• کسپره 
• كزبرة
• زبزه 
• جلجلان
• كزیره