درمان آلرژی با گرده گل

اکثر مردم با شروع فصل بهار و رشد گیاهان و گل ها و پراکنده شدن گرده گل ها در طبیعت دچار حساسیت فصلی و آلرژیک می شوند. در این مقاله قصد داریم تا درمان آلرژی با گرده گل زنبور عسل معرفی کنیم.

با بررسی مستندات و مدارک قبلی مشخص شد که حتی در قرن های گذشته نیز در مورد بیماری آلرژی در اثر گرده مطالبی گفته شده است. پاراسلسوس آن را تب گل رز نامگذاری کرد. زیرا این حساسیت هنگام گل دهی گل رز بروز می کرد و اولین حساسیت را با بوی گل رز مرتبط می دانست.

مواد پروتیینی که در بیشتر موارد گلیکوپروتید است از نظر بیولوژیکی برای افرادی با حساسیت زیاد به بعضی گرده ها، مشکل آفرین است. هر ساله افراد زیادی در سنین مختلف با پراکنده شدن گرده گیاهان به انواع آلرژی مبتلا می شوند.

همچنین در گذشته ایجاد باغات به سبک انگلیسی و گسترش چمن زارهای وسیع را از دلایل بروز حساسیت نسبت به گرده می دانستند. دکتر جان بستک که خود دچار حساسیت بود در سال ۱۸۱۹ گزارشی در مورد علایم بیماری خود نوشت و آن را آبریزش تابستانی نام گذاری کرد.

نام تب یونجه هم از زمانی که بروز این حساسیت ها را با بوی گل های چمن زارها مرتبط دانستند متداول شد و به طور همزمان نام آسم يونجه هم در زبان عامیانه متداول گردید. در سال ۱۸۸۲ دانشمندی به نام اليوستون ادعا کرد که گرده گل باعث بروز تب یونجه می شود.

اغلب پزشکانی که خود به گرده گل حساسیت داشته اند در مورد این عارضه تحقیق می کرده اند. یک پزشک اسکاتلندی به نام بلاکسلی در سال ۱۸۷۳ دریافت که گرده ها از حمله گرده چمن زارها باعث بروز تب یونجه می شوند و این بیماری را آبریزش بر اثر گرده گل نامگذاری کرد.

دامبار، متخصص بهداشت در هامبورگ در سال ۱۹۰۰ علت بروز حساسیت را پروتیین موجود در گرده گل معرفی کرد و به طور همزمان، پزشکی آلمانی به نام ولت آیزمز این بیماری را در ردیف آلرژی ها قرار داد. اولین روش های درمان نیز توسط دو انگلیسی به نامهای نون و فریمن ابداع شد و آنها از روش ایمن سازی تهاجمی در مقابل گرده های عامل آلرژی استفاده کردند.

به تازگی میزان گرده گل موجود در هوا در اوقات مختلف بهار و تابستان اندازه گیری شده است. قسمت عمده این گرده مربوط به چمن زارها و مزارع حبوبات است. قسمتی از آن نیز مربوط به درختان جنگلی از قبیل کاج، غوش، فندق، سبزی های معطر و گونه هایی مانند گزنه، ریواس و… می باشد.

در روزهای گرم و خشک تابستان که گرده گل ها رسیده می شود، مقدار ۴۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ دانه گرده در هر متر مکعب هوا اندازه گیری شده است. بنابراین جای تعجب نیست که افراد دارای آلرژی هیچ گونه راه فراری در برابر بروز حساسیت گرده ندارند.

جالب توجه است که بدانیم براساس تحقیقات به عمل آمده در آلمان از ۴۰۰۰ نوع گیاه موجود در این کشور فقط گرده  چند صدتایی باعث بروز حساسیت می شوند و این تعداد به خصوص از گیاهان دارای گرده بادی می باشند.

بعضی افرداد نسبت به گرده های گل پراکنده شده در باد حساسیت دارند. باید گفت در حدود ۲۵۰ هزار گونه از گیاهان از طریق گرده افشانی تولید مثل کرده و تکثیر می یابند این عمل برای تداوم زندگی گیاهان انجام میگیرد گرده ها در اثر گرده افشانی گیاهان برای قرار گرفتن بر روی کلاله ی گل و تولید مثل در هوا پراکنده شوند و بر حسب میزان حساسیت اشخاص بیماری آلرژی ایجاد می کنند.

به جز گرده مواد دیگری مانند پر، ذرات پشم و تعدادی از مواد شیمیایی و دارویی می توانند در بعضی افراد واکنش های افزایشی حساسیتی نشان دهند. به این واکنش های حساسیتی آلرژی می گویند که دارای علایم بالینی متفاوتی می باشد.

بسیاری از پزشکان معتقدند که گسترش شهر نشینی و افزایش آلرژی با هم ارتباط دارند. دانه ی گرده در فصول خاصی باعث ایجاد آلرژی می شود. معمولا این بیماری در انسان به صورت آبریزش بینی و چشم، عطسه و کهیر بروز می کند و در حالت های شدید باعث آسم آلرژیک شده و حملات تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه بروز می کند.

آسم آلرژیک یک بیماری مجاری تنفسی بوده و از خصوصیات آن حساسیت بیش از حد این مجاری است. وقتی که گرده در هوا پراکنده می شود در اثر تنفس وارد منافذ بینی شده که ابتدای حساسیت است. آسم الرژیک به پاسخ مناسب IGE که محل کنترل لنفوسیت های B و T است بستگی دارد.

این لنفوسیت ها در اثر واکنش متقابل آنتی ژن و IGE فعال میشوند. اکثر آلرژی های ایجاد کننده آسم به وسیله ی هوا منتقل می شوند و برای ایجاد یک حالت حساسیت باید به مقدار زیاد و به مدت کافی در هوا وجود داشته باشد، پس از این که حساسیت ایجاد شد بیمار نسبت به آلرژی عکس العمل شدیدی خواهد داد به طوری که مقادیر جزیی از عامل آلرژن باعث تشدید بیماری می شود.

آسم آلرژیک معمولا فصلی بوده در فصولی که گرده گیاهان در هوا پراکنده است در کودکان و بالغین جوان شایع میشود. مکانیسمی که از طریق آن آنتی ژن استنشاقی باعث بروز حمله ی آسم می شود شناخته شده نیست ولی به نظر می رسد تا حدودی به واکنش متقابل آنتی ژن – آنتی بادی موجود در سطح مست سل (Mast Cell)، ریه و متعاقب آن تولید و آزادشدن واسطه های «هیستامین، برادی کنین، لکوترین E, D ,C پروستاگلاندین های GD2a, F2 , G2 ترمبوکسان A2» و نیز ازدیاد حساسیت زودرس ارتباط داشته باشد.

طبق فرضیه های موجود ذرات آنتی ژنیک بسیار کوچک بوده از سد دفاعی ریه عبور میکنند سپس با توده های سلولی که پوشش اپی تلیال سطح خارجی مجاری هوایی مرکزی اتصالات محکمی دارند تماس پیدا می کنند. آزاد شدن مجدد واسطه ها بر روی عضلات صاف و نفوذپذیر مویینیه های مجاری هوایی تاثیر مستقیم و زود رس دارد و در نهایت باعث واکنش موضعی شدید و متعاقب آن واکنش مزمن می شود و به این صورت حمله ی آسم ایجاد می گردد.

درمان آلرژی با گرده گل زنبور عسل

ويچريل در سال ۱۹۷۵ درباره روش درمان آلرژی با گرده گل زنبور عسل گزارش داده که بیماران حساس به گرده و مبتلا به آلرژی در صورت مصرف عسل با جویدن درپوش های مومی شان عسل به دلیل داشتن مقداری گرده در آنها به تدریج درجه حساسیت را کاهش می دهند و بیماری این افراد بهبود می یابد. این مساله نشان می دهد افرادی که نسبت به گرده های پراکنده در هوا حساسیت دارند نسبت به گرده های جمع آوری شده توسط زنبور عسل حساسیت ندارند.

علت اینکه درمان آلرژی با گرده گل زنبور عسل امکان پذیر می باشد به این خاطر است که زنبورها به هنگام تشکیل گلوله های کوچک کرده و جمع آوری آنها در سبد گرده پاهای عقب خود، مقداری شهد آنزیم به آن اضافه میکنند. چنین مخلوطی برای افرادی با حساسیت زیاد همراه با عطسه های شدید نیز بی ضرر است.