نام فارسی: پسته کوهی
نام علمی: .Pistacia Terebinthus L
نام فرانسه: Pistachier té re binthe
نام انگلیسی: Terebinth tree
نام آلمانی: Terpentinpistaaie
نام ایتالیایی: Corno brassano, Pistacchio giallo, Pistacchio terebentino, Terebinto
نام عربی: بطم (Butm)، بطم ساقیس(B. saqis)
پسته کوهی درختچه ای از تیره پسته به ارتفاع ۲ تا ۵ متر و دارای برگ هایی مرکب از ۹ تا ۱۱ برگچه است. در غالب نواحی جنوبی اروپا، منطقه مدیترانه، آسیای صغیر، افریقای شمالی و ایران می روید. از مشخصات آن این است که گل هایی مجتمع به صورت خوشه و میوه ای شفت و به رنگ قرمز دارد. میوه اش پس از رسیدن به رنگ قهوه ای در می آید.
از گیاه پسته کوهی به حالت طبیعی و یا بر اثر ایجاد شکاف، اولنو رزینی به خارج ترشح می گردد که (Tere bcntinale Chio) نامیده می شود. از هر درخت آن نیز بر اثر ایجاد شکاف، سالانه معادل ۳۰۰ تا ۳۵۰ گرم از این ماده حاصل می گردد. رنگ آن خاکستری مایل به سبز یا زرد مایل به سبز، بوی آن ملایم و طعمش معطر و کمی تلخ است. در الكل و اتر نیز کاملا محلول است.
ترکیبات شیمیایی پسته کوهی
این اولئورزین شامل نوعی رزین و اسانس است. ماده اصلی اسانس آن نیز، پینن راست گرد همراه با کمی دیپانتن، بورنئول آزاد و استات بورنئول است.
خواص درمانی پسته کوهی
پسته کوهی نیرو دهنده، مدر و محرک است. پوست و برگ درخت به علت دارا بودن تانن زیاد، اثر قابض دارند و در اسهال های ساده مورد استفاده قرار می گیرند. از آن در گذشته در موارد تاخير وقوع قاعدگی و در آلبومینوری استفاده به عمل می آمده است.
محلول الكلی این الئورزین، ورنی غیر قابل فسادی است.
.P. mutica F. M. , P. atlantica Desf. Subsp. mutica (F. M.) Rech. f مصارف مشابه دارد.
گیاه پسته کوهی در نواحی شمال ایران، مازندران: الموت. گیلان: رودبار در ۳۰۰ متری، بین کلیشم و پل انبو (Anbu). آذربایجان: خوی، علی بلاغ، افشار، قره داغ، نزدیک حسن بیگلو. همدان: سفیداب،
کرمانشاه: کرند، کوه گهواره. اراک: کوه رزوند. لرستان: قلعه رستم، بختیاری. فارس: بین جهرم و منصور آباد تبریز، سروستان، کوه دشته، مغرب کازرون. بلوچستان: بين زابل و خاش. مکران: تنگ سرخ. خراسان: نزدیک تربت حیدریه، بین خواف و بزگ، قزوین، کلاک در نزدیکی کرج. بیورزن (بالای لوشان)، یزد: شیرکوه در ۲۰۰۰ متری.
نام های محلی آن عبارت است از چاتلانقوش در اطراف تهران، سقز در کرج، بنه در فارس و بلوچستان، چاتلانقو در ارسباران.