چندگونه سوسک و پروانه (beetles and moths) وجود دارند که به شان عسل خسارت می زنند، ولی با خود زنبورها کاری ندارند. بید موم خوار که لارو پروانه ای به نام گالريا ملونلا (Galleria mnellonella) است، رایج ترین و مخرب ترین آفات زنبورعسل و موم (شان عسل) محسوب می شود. بید موم خوار به قابهای انبار شده هجوم برده و گاهی در قسمتهایی از شان موجود در کلنیهای فعال زنبور عسل نیز یافت می شود. البته این قسمتها به دلیل ضعیف بودن کلنی، به وسیله زنبورها پوشیده نشده اند.
پروانه ماده پس از تخمگذاری در این قسمت ها و کنار شانها، دیگر کاری به موم شانها ندارد، زیرا نه قادر به تغذیه از موم است و نه می تواند آن را هضم و جذب کند. تخمهای پروانه ماده شروع به تغذیه از موم شانها کرده و با ایجاد مجاری پوشیده از تارهای ابریشمی در شان به پیش می رود.
هرچه لارو بزرگ تر می شود و سنین لاروی را پشت سر می گذارد، قطر این مجاری که بیشتر در وسط شانها؛ یعنی، فاصله بين حجرههای جلو و عقب ایجاد می شود نیز بیشتر شده و به تدریج از فضولات سیاه رنگ لارو انباشته می شود. این پروانه، پس از طی دوران لاروی؛ مثل، کرم ابریشم به دور خود پیله میتند و مانند سایر پروانهها تبدیل به شفیره می شود. پیلهها اغلب در کناره های چوبی قاب ها، درزهای کندو یا داخل شانها و در انتهای مجاری ایجاد شده توسط لارو پروانه دیده می شوند.
پروانه های ماده یک هفته پس از خروج از داخل پیلهها، با پروانههای نر در خارج کندو جفتگیری می کنند و سپس در شب وارد کندوهای ضعیف شده و دوباره تخمگذاری می کنند. هر پروانه ماده در حدود ۵۰۰ عدد تخم می گذارد.
تخمها پس از تفریخ، چرخه زندگی خود را شروع می کنند که این چرخه (از تخم تا حشره کامل) در دمای ۳۵ درجه سانتی گراد، یک ماه طول می کشد؛ اما در دماهای پایین تر این آفت ممکن است یک نسل در سال بیشتر نداشته باشد. پروانه ها از اواسط بهار تا اوایل پاییز فعالیت بیشتری دارند. بزرگترین خسارت آفت این است که ضمن تخریب و ضایع کردن شانها، مانع تولید و افزایش جمعیت کندو می شود.
پیشگیری همیشه کم خرج تر و معقول تر از درمان است و بهتر نتیجه می دهد. به همين دليل روش مبارزه روشی که همواره توصیه می شود؛ یعنی، قوی و پرجمعیت نگه داشتن کندوها دراین مورد نیز صادق است.
کندوهای قوی هرگز پروانه مومخوار را تحمل نکرده، مانع فعالیت آن در کندو می شوند. بنابراین نگهداری کندوهای قوی و پرجمعیت یکی از بهترین روشهای مبارزه با این آفت است. فضای کندوهای ضعیف را نیز آن قدر باید تنگ کرد تا روی همه قابها و سطح همه شانها به اندازه کافی زنبور وجود داشته باشد و پروانه مومخوار جایی برای نشستن و تخمگذاری پیدا نکند.
نظافت داخل کندو نیز مهم است. زنبورها اغلب در اثر فعالیت روی شانها باعث ریختن خردههای موم در کف کندو می شوند که به مرور زمان این خرده مومها جمع شده و محل مناسبی را برای تخمگذاری پروانه مومخوار فراهم میکند. از خرید شانهای آماده و دست دوم از منابع نامطمئن نیز باید پرهیز کرد.
زمانی که در کندوهای خود بید مومخوار یا آثار خسارت آن را مشاهده کردید، باید برای مبارزه با آن و جلوگیری از خسارت بیشتر آماده شوید. در صورت مشاهده آلودگی به این آفت، از قابهای آلوده باید صرف نظر کنید و فقط قابهای سالم و پر از زنبور را نگهدارید.
سپس قابهای باقی مانده را تمیز کنید و لاروهای آفت را از کندو بیرون بریزید و دوباره قابهای سالم و تمیز را داخل کندو آویزان کنید تا تعمیر حجره های تخریب شده را خود زنبورها به عهده گیرند. قابهایی با آلودگی زیاد به لارو پروانه موم خوار را باید فورا از کندو در آورید و اقدام به ذوب کردن موم آنها کنید.
شناخت زیست شناسی و عادات پروانه موم خوار برای مبارزه بهتر با آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پروانه مزبور از روشنایی و هوای تازه گریزان است و سرما و گرمای بیش از حد سبب مرگش می شود. پروانههای کامل از مرکب چاپی روزنامه خوششان نمی آید. لذا می توانید در انبارها با قرار دادن یک ورقه روزنامه بین طبقه ها و حتی بین شانها، از گسترش این آفت جلوگیری کنید.
همان طور که گفته شد، یکی از روشهای مبارزه با پروانه مومخوار، استفاده از سرماست. به این ترتیب می توان تمام مراحل مختلف زندگی این آفت (تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ) با ارزان ترین و بی خطر ترین روش؛ یعنی، قرار دادن شانها به مدت یک شب در فریزر از بین ببرید.
این کار در دمای صفر درجه سانتیگراد به مدت ۱۲ ساعت عملی است و هر چه دما پایین تر باشد، مدت زمان لازم برای انهدام تمامی اعضای چرخه کامل این ” کمتر میشود. از طرف دیگر، تمام مراحل زندگی این آفت در دمای ۴۹ درجه سانتی گراد و در طول مدت ۲۴ ساعت از بین می رود. ولی باید مواظب باشید که آسیبی به شانها وارد نشود، زیرا درجه ذوب موم در حدود ۶۴ درجه سانتیگراد است.
در چند سال اخیر تعدادی مواد شیمیایی برای مبارزه و کنترل پروانه مومخوار به بازار عرضه شده است. به عنوان مثال، می توان به گوگرد، فستوکسین، سیانور کلسیم، اسید استیک، برومور متیل، سولفور کربن و پارا-دی کلروبنزن اشاره کرد.
بیشتر این مواد علیه آفت مذکور مؤثرند، ولی برای انسان خطرناکند. تنها سمی که بر ضد لارو پروانه موم خوار به تایید رسیده و در طبقات کندوی حاوی شانهای خالی از گرده گل و عسل به کار برده می شود، پارادی کلروبنزن است که به اختصار پی دی بی (PDB) نامیده می شود.
این ماده به شکل گرد، متبلور و سفید رنگ یا به شکل قالب های جامد فروخته می شود. سمیت آن برای پستانداران کم، ولی برای زنبور عسل اصلا سمی نیست. این ماده به آهستگی و طی مدت طولانی تبخیر شده و به سادگی مورد استفاده قرار می گیرد. گاز حاصل از این ماده تدخینی، سنگین تر از هواست، لذا آن را باید در سطح یک روزنامه پخش و روی قاب های آخرین طبقه و در زیر درب کندو قرار داد.
مقدار مورد استفاده برای هر کندو یا طبقه، ۱۲ گرم است. درزهای بین طبقه ها را باید با نوار چسب مخصوص مسدود کرد، ولی بهتر است عملیات مزکور را در اتاقی بدون منفذ انجام دهید تا نتیجه بهتری عاید شما شود.
زنبورداران تجارتی که مجبورند هزاران طبق را از این آفت محافظت کنند، یک اتاق با انبار را تا حد امکان درزبندی میکنند و از آن به عنوان محل ذخیره طبقها و استفاده از سموم تدخینی استفاده می کنند. زنبوردارانی که تنها تعداد اندکی طبقه را از خسارت بید مومخوار محافظت می کنند، باید بین سه یا چهار طبق، یک ورقه روزنامه قرار دهند و در حدود یک قاشق سوپ خوری PDB را بالای هر ورق روزنامه بریزند.
بخار سم تا زمانی که مقدار کمی از آن باقی باشد برضد افت مؤثر خواهد بود. PDB را نباید در تماس مستقیم با موم شانها قرار داد، زیرا ممکن است با موم مخلوط شود؛ در این صورت هنگام ذوب کردن مومها، PDB كامل در موم حل و با آن مخلوط می شود، به طوری که نمی توان آن را از موم جدا کرد. بهتر است شانها را پس از گاز دادن (تدخين) با پی دی بی و قبل از قرار دادن آنها در کندو هوا بدهید و با باد خشک کنید.
گاز حاصل از بخارشدن پارا-دی کلروبنزن برای استفاده در قابهای حاوی عسل مورد تایید قرار نگرفته است. به همین دلیل تولیدکنندگان عسل شان، در موقعیت دشواری قرار گرفته اند، زیرا برای آنها سخت است که عسل شان فاقد دست کم چند عدد تخم پروانه موم خوار تولید کنند.
زنبوردارانی که مقدار کمی عسل شان تولید می کنند، دریافته اند که بهترین کار، قرار دادن شانها در فریزر است. با این عمل، حداکثر ظرف ۲۴ ساعت هرنوع تخم و لارو پروانه موم خوار نابود خواهد شد.
یخ زدن موم شان، تاثیر سویی روی شان ندارد. در حقیقت عسل شان را برای چندین ماه می توان در فریزر نگه داشت، بدون این که عسل آن شکرک بزند یا طعم و مزه آن تغییر کند.
کنهها
١- کنه آکاراپیس ودی از آفات زنبورعسل
این کنه در سال ۱۹۱۹، در انگلستان شناسایی شد. از آن پس در نقاط دیگر قاره اروپا، هندوستان، آمریکای جنوبی و آفریقای شمالی به عنوان آفات زنبورعسل شناسایی شد. در آمریکا و کانادا، تا دو دهه گذشته هیچ نوع کنهای به عنوان انگل زنبور عسل شناسایی نشده بود، ولی برای اولین بار در سال ۱۹۸۴، کنه آکارا پیس از ایالت تگزاس آمریکا گزارش شد.
حدود یک سال بعد، این کنه در ۱۹ ایالت دیگر آمریکا نیز شناسایی شد. در بیشتر کتاب ها و مقالات علمی، کنه آکارا پیس را کنه آکارین (Acarine mite) و بیماری منتقل شده توسط آن را بیماری آکارین (Acarine disease) نامیده اند. در آمریکا، کنه آکارین را کنه نایی (tracheal mite) مینامند، زیرا این کنه، انگل مجاری تنفسی زنبور عسل است.
کنه آکارین (گنه آکارا پیس یا کنه نایی) اضطراب زیادی در میان زنبور داران به وجود آورده است. مطالعاتی که توسط دکتر لزلی بیلی (Leslie Bailey) از ایستگاه تحقیقات روتامزتد (Rothamsted) در انگلستان انجام گرفت، نشان می دهد که کنهها طول عمر زنبوران مزرعهرو و زنبوران زمستان گذران را تا حدود بیست درصد کم می کنند.
اما تعداد کلنی هایی که به شدت مورد هجوم این کنه قرار می گیرند، اندک است. دکتر بیلی نشان داد کنهها محصول عسل را حدود یک درصد کاهش می دهند و تعداد کلنی های زمستان گذران که در اثر هجوم کنهها از دست می روند نیز اندک است.
علایم آلودگی
چون کنهها داخل بدن زنبور و در مجاری تنفسی، به ویژه نای مستقر می شوند، نمی توان آنها را با چشم غیرمسلح دید. اما آثار و علایم وجود آنها را می توان از رفتار زنبورها تشخیص داد. زنبور های آلوده از نظر رفتاری مشابه زنبوران مبتلا به بیماری نوزما عمل می کنند، با این تفاوت که در آلودگی با کنه آكارین، حالت اسهالی در زنبور مشاهده نمی شود.
بنابراین با مشاهده تعداد زیادی زنبور در اطراف سوراخ پرواز که قادر به پرواز نبوده و مرتب به این طرف و آن طرف حرکت می کنند، باید فورا به آلوده بودن کلنی به این کنه شک کنیم. برای تشخیص صحیح و دیدن عامل آلودگی، بهتر است از میکروسکوپ کمک بگیریم، زیرا بزرگی کنه آکارین در حدود ۱ / ۰میلی متر است و با چشم غیرمسلح دیده نمی شود.
همان طور که می دانیم کنه در مجاری تنفسی، به خصوص نای زنبور عسل زندگی می کند و خون زنبور تغذیه میکند. به همین دلیل در این قسمت از بدن زنبوران آلوده، نقاط تیره رنگ و نامنظمی ایجاد میشود که به مرور تمام لوله تنفسی را تیره می کند. به کمک یک چاقوی جراحی یا تیغ تیز می توان اول سروسینه را از بقیه بدن زنبورها جدا کرد و لوله های تنفسی را که تردتر از لوله های سالم اند، مشاهده کرد.
روش انتشار
حساسیت آلودگی به کنه، در ۲ تا ۳ روز اول زندگی زنبور زیاد است و به تدریج تا سن ۹ روزگی کم می شود. شاید دلیل این امر نرم و ظریف بودن موهای بدن زنبور در روزهای اول زندگی باشد. به هرحال روش انتشار این کنه ها از یک زنبور به زنبور دیگر بسیار جالب توجه است. به این ترتیب که کنه پس از خروج از روزنه تنفسی بند اول سینه، از یکی از موهای بدن زنبور بالا رفته و با دو پای عقب خود به آن می چسبد.
چون کنه ها چهار جفت پا دارند، در این حالت سه جفت پای آنها آزاد مانده و منتظر گرفتن موهای زنبور دیگر می شود. کنه در صورت تماس با زنبور دیگر، با دو پای جلو به موهای آن زنبور منتقل می شود. پس از آن نیز از راه روزنه تنفسی به سمت محل اصلی زندگی خود؛ یعنی، نای زنبور حرکت می کند.
انتشار آلودگی بین کندوها نیز به چندین روش صورت می گیرد. اگر یک زنبور مزرعهروی آلوده دراثر وزش باد اشتباها به یک کندوی سالم برود، باعث انتقال عامل آلودگی به آن کندو می شود. در این روش انتشار، احتمالا زنبوران نر آلوده نقش مهمی دارند، زیرا زنبوران نر می توانند به هر کندویی که مایل باشند بروند.
زنبوردار نیز به دلیل عدم آگاهی از وجود آلودگی، ناخود آگاه سبب انتشار و اشاعه این نوع آفات زنبورعسل می شود. انتقال قاب های حاوی زنبور از کندویی به کندوی دیگر، گرفتن بچه کندویی که معلوم نیست به کدام زنبورستان تعلق دارد، خرید ملکه یا کلنی های آلوده از منابع غیر مطمئن و احتمالا آلوده، کوچ دادن کلنیها به مناطقی که در آنها زنبورستان های متعدد، اما نامطمئن از لحاظ آلودگی وجود دارد و بالاخره انجام ندادن مراقبت های لازم برای پیشگیری از غارت، همه می توانند در انتشار آلودگی کلنیهای مؤثر باشند.
تاکنون روش مبارزه موثری علیه این نوع آفات زنبورعسل ، کنه آکارین ابداع نشده است، اما چندین ماده شیمیایی تدخینی کنهکش که بدون آسیب رساندن به زنبورها عمل می کنند، آزمایش شدهاند. معروف ترین این مواد فولبکس (Folbex) است که به صورت نوارهای کاغذی عرضه میشود.
برای استفاده از این نوع نوارها، انتهای نوار را سوزانده و در کندو آویزان می کنند. البته باید دریچه پرواز را به مدت یک ساعت بست. در حال حاضر بهترین روش مبارزه با کنه ، نگهداری کلنیهای پرجمعیت با ملکه های جوان و قوی است.
۲- کنه واروآ
کنه واروآ که یک نوع آفات زنبورعسل از نژاد آسیایی است، برای اولین بار در سال ۱۹۰۴ میلادی، روی زنبور عسل هندی در کشور اندونزی شناسایی شد. اما چون برای زنبور عسل معمولی خطری نداشت، توجه چندانی به آن نشد. این کنه، در اوایل دهه ۱۹۶۰، در کشورهای آسیای جنوب شرقی؛ من جمله، ژاپن، خسارات سنگینی به بار آورد که این بار اهمیت اقتصادی شناسایی، طرز زندگی و روشهای مبارزه با آن مورد بررسی قرار گرفت.
اکنون این کنه در اغلب نقاط دنیا، از جمله ایران گسترش دارد که در برخی از سال های دهه اخیر، زنبورداران ایران خسارات کلانی از آلوده شدن زنبورستان خود به این کنه، متحمل شده اند. در این گونه، طول بدن کنه ماده ۲/ ۱ میلی متر و عرض آن ۶/ ۱ میلی متر است.
بنابراین قطر شکم آن بزرگ تر از طول بدنش است. این کنه با چشم غیر مسلح قابل رؤیت است. در این گونه، رنگ بدن کنههای ماده قرمز است، در حالی که رنگ بدن کنههای نر زرد روشن تا خاکستری است. این کنه چهار جفت پا دارد و قطعات دهانی آن در زیر پوشش کیتینی سطح پشتی مخفی است.
این نوع آفات زنبورعسل ، توسط بادکش های موجود در انتهای پنجه پاها و موهای سطح شکمی خود به کرکهای بدن زنبور محکم می چسبد، به طوری که جدا کردن آنها به سختی انجام می شود.
کنه های جوان از خون زنبوران در حال رشد و کنه های بالغ از خون زنبوران بالغ تغذیه می کنند و موجب ضعف یا تغییر شکل و نهایتا مرگ شفیره یا زنبور بالغ می شوند. معمولا کنههای بالغ برای مکیدن خون زنبور ها، مناطق نرم بدن؛ مثل، فواصل بین حلقه های کیتنی شکم یا حد فاصل سینه و شکم زنبور را انتخاب می کنند.
سپس کنههای ماده حجرههای لاروی کارگری و بیشتر حجرههایی که در آنها لارو زنبور نر وجود دارد را قبل از بسته شدن سر حجره ها پیدا کرده و در آنها تخمگذاری می کنند. بنابراین، کنهها مراحل رشد و تکثیر خود را در حجرههای شان که به زودی سربندی می شوند، طی می کنند. حجرۂ مخصوص زنبوران نر بزرگ تر از حجره زنبوران ماده است.
همچنین طول مدت سربسته بودن حجرههای نر بیشتر است. به همین دلیل کنهها به حجره مخصوص زنبوران نر علاقه بیشتری دارند، زیرا در حجره نرها فرصت بیشتری دارند و می توانند داخل آنها تا دو نسل تولید مثل کنند.
تعداد تخمی که هر کنه ماده می گذارد، بستگی به فصل و شرایط درونی کندو دارد. کنه ماده به طور متوسط در حجره های لارو کارگری تا ۵ تخم و در حجره های لارو نر تا ۷ تخم می گذارد. کنه های نر و ماده پس از طی دوران رشد از تخم تا کنه کامل به مدت ۷ تا ۸ روز که با سه بار پوست اندازی همراه است، درون حجرههای سر بسته جفتگیری می کنند و پس از جفت گیری تمام کنه های نر می میرند.
کنه های کامل در موقع خروج زنبور جوان از حجره به اتفاق مادرشان و روی بدن زنبور از حجره خارج می شوند و روی سطح «شان» پخش و در فرصت مناسب برای تخمگذاری به داخل حجره های دیگر وارد می شوند. عمر كنهها در تابستان که عمر زنبورها کوتاه تر است ۲ ماه و در زمستان ۵ تا ۸ ماه است. کنه ها در فصل سرد زمستان به علت عدم وجود لارو در کندو، تخمگذاری نکرده و تکثیر نمی شوند.
به طور کلی کنهها زندگی خود را با زندگی زنبور عسل هماهنگ می کنند، به طوری که تولیدمثل آنها همراه با تولیدمثل زنبور عسل صورت می گیرد. کنهها معمولا به تعداد کم و روی بدن زنبورها، یعنی، حد فاصل حلقه های کیتینی، محکم چسبیده و زمستان گذرانی می کنند.
طرز تشخیص آلوده بودن یک کلنی به این انگل، ساده است. اگر نتوان کنهها را روی بدن زنبورها مشاهده کرد، معمولا وجود زنبوران ناقص الخلقه در کلنیها، به تشخیص وجود این نوع کنه کمک میکند. در این هنگام که با مشاهده آثار خسارت، به وجود کنه در کندو مشکوک شدیم، می توانیم تعدادی از حجرههای لارو نر (حجرههای گنبدی شکل با سطحی برجسته تر از حجرههای کارگری) را سر زده و کنه های موجود در آنها را رؤیت کنیم.
از رفتار زنبوران نیز می توان به وجود کنه در کندو پی برد. کنه ها روی بدن زنبوران نر و کارگر مستقرند و گاهی برای مکیدن خون بیشتر، محل استقرار خود را روی بدن زنبور تغییر می دهند. در اثر این جابه جایی، گاهی زنبورها با راه رفتن سریع یا بال زدن، رفتاری غیر عادی از خود نشان میدهند.
راه های انتشار
کنهها از راههای مختلف در بین کندوهای یک زنبورستان و نیز از یک زنبورستان به زنبورستان دیگر منتشر می شوند که این راه ها عبارتنداز:
١- زنبوردار با انتقال شان و زنبورهای روی آن از یک کندو به کندوی دیگر و نیز با وسایل کار خود موجب انتقال کنه به کندوهای غیر آلوده می شود.
۲- زنبوران نر که کنهها علاقه خاصی به آنها دارند و به راحتی توسط آنها به کندوهای مختلف برده می شوند.
٣- زنبوران کارگر که در اثر باد، ورود اشتباهی یا در هنگام غارت کندوهای آلوده، موجب اشاعه انگل به کندوهای سالم می شوند.
۴- بچه کندوهای آلوده به کنه که ممکن است چندین کیلومتر از زنبورستان اصلی دور شده و کندوهای موجود در مناطق دیگر را آلوده کنند.
۵- کوچ دادن و انتقال زنبورستان از نقطه ای به نقطه دیگر.
6- خرید ابزار آلات و کندوهای دست دوم آلوده.
روش های مبارزه با این نوع آفات زنبورعسل
برای مبارزه مؤثر با کنه واروا، بهتر است این کار در منطقه ای گسترده و بین زنبورستانهای مختلف و به طور همزمان صورت گیرد. بهترین زمان مبارزه، اوایل پاییز و پس از برداشت عسل از کندوها است، زیرا در این زمان تخمریزی در حداقل است و نوزادان زیادی نیز در کندوها یافت نمی شود. البته قبل از شروع مبارزه، حتما باید عسل مازاد بر مصرف زنبورها را برداشت تا مبارزه شیمیایی اثری بر محصول عسل نگذارد.
کنه واروآ وقتی می تواند در کندو تولید مثل و تکثیر کند که در کندو لارو وجود داشته باشد. بنابراین برای به دست آوردن موفقیت قطعی، بهتر است در دوران مبارزه، ملکه را به مدت ۲۴ روز در قفس مخصوص محبوس کنیم تا ملکه تخمریزی نکند و در کندو لاروی برای تولید مثل و تکثیر کنه و حتی پنهان شدن آن وجود نداشته باشد.
طول دوره مبارزه باید دست کم ۲۱ روز باشد، به طوری که پس از محبوس کردن کلیه ملکه ها، مداوا را در ۴ نوبت به فاصله ۴ تا ۶ روز انجام دهیم.
داروی کنه کشی که انتخاب و خریداری می شود، باید ضمن این که به زنبوران صدمه نزند، قادر باشد بیشترین تعداد کنه را نابود کند و بقایای سمی از خود به جای نگذارد. داروهای گاز دهنده (تدخینی) که به صورت گاز یا دود در می آیند، از این نظر مؤثرتر و کم ضررترند، زیرا در زمان کوتاهی در کندو روی کنهها اثر گذاشته و سپس اثر آنها از بین می رود.
انواع داروهای کنه کش
نوار فولبکس وی (V)
بارزه با استفاده از این نوار، به مدت سه هفته طول می کشد. برای بچه کندوها و کندوهای ضعیف یک دوم نوار و برای کندوهای ۷ تا ۹ قابه یک نوار و برای کندوهای قوی تر ۳ نوار در هر نوبت لازم است. نوار را باید به یک قاب خالی با سیم آویزان کرد و با یک چراغ الکلی روشن کرد. پس از بستن درب کندو، تمام سوراخ ها و درزهای کندو را باید گرفت تا دود حاصله هدر نرود. پس از یک ساعت درب کندو را باز می کنیم و صبح روز بعد کف کندو را تمیز می کنیم.
قرص وارو آزین
دارویی است که پس از روشن کردن گوشه ای از قرص با چراغ الکلی، آن را از دریچه پرواز به داخل کندو وارد کرده و دریچه را می بندیم. پس از یک ساعت دریچه را باز می کنیم
پریزین
دارویی است مایع که توسط شرکت بایر آلمان تولید می شود. برای مبارزه با کنه واروآ، باید امولسیون این دارو را به نسبت 1 به ۵۰ (یک ml پریزین با ۵۰ ml آب) رقیق کرد و سپس ۵۰ میلی لیتر از محلول رقیق شده را برای هر کندو به کار برد. استفاده از این دارو بسیار ساده است. شما می توانید پس از تهیه کردن امولسیون رقیق شده ۵۰ میلی لیتر از آن را از بالای هر کندو بین قابها بپاشید. سعی کنید برای پاشیدن محلول از وسیله ای استفاده کنید که هم محلول از آن چکه نکند و حتی الامکان با قطرات درشت از آن خارج نشود و هم به خوبی روی تمام قاب ها پاشیده شود.
کنه کلارآ (Tropilaelaps clarede)
یکی دیگر از آفات زنبور عسل کنه کلارآ از کنه های نژاد آسیایی است که بیشتر از کشورهای جنوب غربی این قاره گزارش شده است. زیست شناسی و نحوه زندگی کنه کلارآ بسیار شبیه کنه واروآ است و بیشتر مواقع این دو کنه باهم در یک کلنی زیست می کنند. تنها فرق این دو گونه در نحوه زندگی کنه بالغ است.
کنه وارو آی جاکوبسونی بالغ ( V . jacobsoni) در غیاب لاروهای زنبور عسل، قادر است است. به مدت ۵ تا ۸ ماه روی بدن زنبوران عسل کارگر زندگی کند، درحالی که کنه کلار آی بالغ (T Clareae) در غیاب لاروهای زنبور عسل فقط دو روز می تواند زنده بماند، زیرا قادر نیست از خون زنبور عسل بالغ تغذیه کند.
در اثر تغذیه این کنه در حجرههای سر بسته، تغییر شکلی در اندام های لارو و شفیره به وجود می آید که پس از تولد قابل مشاهده است. این تغییرات شکل شناختی عبارتند از : کم شدن رشد بالها و تغییر شکل آنها، مضرس بودن بال ها، چروکیده بودن شکم و گاهی فقدان دست و پا. زنبورهای بدون بال را اغلب در حال خزیدن در جلوی کندو می توان مشاهده کرد. کنه کلارآ قادر است یک کندو را در طول مدت یک سال کاملا از بین ببرد. بنابراین به نظر می رسد که از کنه واروآ خطرناک تر باشد.
روش مبارزه
چون كنه كلارای بالغ قادر به تغذیه از خون زنبوران عسل بالغ نیست، وقتی در کندو لاروی وجود نداشته باشد، تمام کنه های موجود در کندو از بی غذایی خواهند مرد. بنابراین بهترین روش مبارزه، محبوس کردن ملکه در قفس مخصوص به مدت ۲۴ روز است، زیرا در این فاصله تمام تخمها تبدیل به زنبور شده و دیگر لاروی در کندو باقی نمی ماند.
مدت حبس ملکه را می توان کاهش داد، به این ترتیب که پس از گذشت ۹ روز از محبوس کردن ملكه یعنی، زمانی که تمام حجره های لاروی سر بسته شده اند، با استفاده از یک چاقو، تمام حجره های نوزاد را سر برداری کرده و قاب ها را تکانده تا دیگر لاروی در حجره ها وجود نداشته باشد. پس از این کار ملکه را آزاد می کنیم تا به فعالیت خود ادامه دهد. معمولا در این هنگام، میزان آلودگی کندو به صفر می رسد.
متأسفانه در مورد آفات زنبور عسل آسیایی، تاچندی پیش مطالعات و تحقیقات جدی صورت نگرفته بود ولی با گسترش شیوع بیماری ها و انتقال آفات و تحمل خسارات سنگین توسط زنبورداران، مطالعات و تحقیقات رو به توسعه است، ولی باید به تحقیقات در مورد آفات زنبور عسل و بیماری های این موجودات توجه بیشتری مبذول شود.
آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۰ 
