Pausinystalia yohimbe

نام علمی: .Pausinystalia yohimbe (R.Sch.) Pierre

Pausinystalia yohimbe درختی است از تیره روناس با ظاهری شبیه درختان مولد پوست کنکینا که در جنگل های کامرون. نواحی غربی افریقا و کنگوی فرانسه به حالت وحشی می روید. پوست تنه آن به صورت قطعاتی به ابعاد نامنظم و کم و بیش حجیم (برحسب آن که از تنه درخت با از شاخه های آن به دست آمده باشد)، در معرض استفاده های درمانی قرار می گیرد.

قطعات پوست این درخت، به طور متوسط ضخامتی بین ۴ تا ۱۰ میلی متر دارد. رنگ آن ها در خارجی، قرمز قهوه ای و دارای لکه های پهنی به رنگ سفید مایل به خاکستری است. شیارهای طولی فراوانی نیز در سطح آن دیده می شود که شکاف های عرضی، به فواصل یک تا دو سانتی متر، آن ها را به صورت خانه های شطرنجی نسبتا منظم قطع می کند.

ترکیبات شیمیایی Pausinystalia yohimbe

در پوست درخت Pausinystalia yohimbe، الكالوئیدهای متعددی وجود دارد که مهم ترین آن ها، یوهمبین (Yohimbine) است. این الكالوئيد در سال ۱۸۹۶ توسط دانشمندی به نام Spiegel از پوست درخت به دست آمد. علاوه بر یوهمبین، الكالوئیدهای مختلف دیگری نیز از آن در طی دوره طولانی بررسی ترکیب شیمیایی پوست این گیاه به دست آمد، که غالب آن ها ایزومر یکدیگر تشخص داده شد به طوری که اختلاف آن ها با هم بیشتر روی درجه ذوب و قدرت چرخش آن ها است.

این الكالوئيدها عبارت از: آلفا – یوهمبین [کورینان تیدین (cognathidine)]، بتا – یوهمبین [آژمالی سین (ajmalicine)]، پزودو – یوهمبین (pseudoyohimbine)، الو – يوهمبین (allo – yehimbine)، کورینان تین (corynanthine) و کرینان تئين می باشند.

يوهمبین (Yohimbine) [كبراكين (quebrachine)، کوری نین (corynine)، آفرودین (aphrodine)]، الكالوئیدی به فرمول C_۲۱H_۲۶N_۲O_۳ و به وزن ملکولی ۳۵۴.۴۳ است. در پوست Pausinystalia yohimba (R.Sch.) Pierre یافت می شود. استخراج آن نخستین بار در سال ۱۸۹۶ توسط Spiegel از پوست Yollimbelle (گیاهی از تیره روبياسه) که در کامرون می روید صورت گرفته است. وجود آن در .Rauwollia serpentina(L.)Benth (گیاهی از تیره Apocynaceae) نیز گزارش گردیده، سنتز آن توسط Van Tamelen و همکارانش انجام گرفته است.

يوهمبین به صورت بلوری های سوزنی شکل ارتورومبیک در الکل رقیق به دست می آید. نقطه ذوب آن در گرمای ۲۳۴ درجه است (گرمای ۲۳۵ – ۲۳۷ نیز گزارش گردیده است). يوهمبین به مقدار جزئی در آب ولی به مقادیر زیاد در الكل، کلروفرم و بنزن گرم، حل می شود. در اتر نیز به مقدار متوسط محلول است. کلریدرات آن که به فرمول C_۲۱H_۲۶N_۲O_۳, HCI است، به صورت ورقه های کوچک منشوری شکل در الكل متبلور می شود ولی به شکل ذرات ریز متبلور نیز (برحسب نوع حلال به کار رفته) در می آید. در گرمای ۱۵ درجه، در ۱۴۵ قسمت آب حل می گردد.

آلو – یوهمبین (allo – Yohimbine) [دی هیدرویوهمبین dihydroyohimbine]، به فرمول C_۲۱H_۲۶N_۲O_۳ و به وزن ملکولی ۳۵۴.۴۳ است. از پوست P.Yohimba (R.Sch.) Pierre به دست می آید. تشخیص آن از اینکه این الكالوئيد، همان دی هیدرویوهمبین است توسط Heinemann و همکارانش انجام گرفته.

تری هیدرات آن به صورت بلوری های سوزنی شکل در الكل ۵۰ درجه متبلور می شود. نقطه ذوب آن گرمای ۹۸ – ۹۹ درجه است. آلفا- یوهمبین (α – Yohimbine) [کورینان تیدین (Corynanthidine)، ایزویوهمبین (isoyohimbine)، مزویوهمبین (mesoyohimbine)، روولسین (Rauwolsine)]، به فرمول C_۲۱H_۲۶O_۲N_۳ و به وزن ملکولی ۳۵۴.۴۳ است. از پوست P.Yohimba (R.Sch.) Pierre و از گیاهی به نام .Rauwolfa canescens L (از تیره Apocynaceae) به دست می آید.

آلفا – یوهمبین به حالت متبلور به دست می آید. نقطه ذوب آن، در گرمای ۲۴۳ – ۲۴۴ درجه است. در متانول گرم و اتانول حل می شود. در اتر و بنزن به مقدار جزئی محلول ولی در آب و اتردوپترول، تقریبا غیر محلول است.

کورینان تین (Corynathine) [روهمبین (Rauhimbine)]، الكالوئیدی به فرمول C_۲۱H_۲۶N_۲O_۳ و به وزن ملکولی ۳۵۴.۴۳ است. از پوست ساقه گیاهان زیر به دست می آید:

• .Pseudocinchona africana Chev از تیره Rubiaceae
• .Pausinystalia yohimba (R.Sch.) Pierre از تیره Rubiaceae
• .To Rauwolfia serpentina (L.) Benth از تیره Apocynaceae

کورینان تین، به صورت بلوری های درشت در استن به دست می آید. در گرمای ۲۲۶ – ۲۲۵ درجه تجزیه می شود. در آب و اتر دوپترول غیر محلول است. در ۴۰ قسمت کلروفرم جوشان، ۶۰ قسمت بنزن جوشان، ۲۰ قسمت استات اتیل جوشان و ۵ قسمت الكل جوشان حل می شود.

کورینان تئين، به فرمول C_۲۲H_۲۶N_۲O_۳ است. از پوست گیاهان زیر به دست می آید:

1. .Pseudocinchona africana A. Chev از تیره Rubiaceae
2. .Pausinystalia Yohimba (R. Sch.) Pierre از تیره Rubiaceae

باید توجه داشت که در بعضی کتب دارویی، کوریناتئین به دست آمده توسط Karrer از مادر آب تهيه یوهمبین به حالت متبلور، مخلوطی از سه الكالوئيد به نام های کورینان تیدین (Corynanthidine) یا α – یوهمبین، کورینان تئين و کورینان تئیدین (Corynanthe idine)، توسط Janot و Goutarel تشخیص داده شد و هر یک نیز به طور جداگانه به دست آمده است.

یوهمبین، در مصارف درمانی به صورت ملح کلریدرات که در گرمای ۱۵ درجه در ۱۴۵ قسمت آب حل می شود، به کار می رود. کلریدرات یوهمبین، رنگ سفید دارد.

خواص درمانی Pausinystalia yohimbe

یوهمبین دارای اثر تقویت کننده قوه باء است و با آن که عده ای در این مورد تردید دارند اما، به منظور تقویت جنسی، غالبا مخلوط با داروهایی با اثر مشابه نظیر استریکنین و فسفر روی، به کار می رود. مصرف آن در موارد عدم توانایی جنسی، ناشی از ضعف اعصاب، غالبا توصیه می گردد. ضمنا چون اثر باز کننده قاعدگی دارد، در موارد قطع حالت قاعدگی یا اشکال وقوع آن در زنان جوان و همچنین به عنوان پایین آورنده فشار خون مصرف می شود. ولی در هر حال باید به این نکته توجه داشت که در موارد التهاب و ورم بیضه، از آن استفاده درمانی به عمل نیاید.

يوهمبین در دامپزشکی برای رفع عدم توانایی جنسی حیوانات در مورد تکثیر آن ها و همچنین معالجه جانوران ماده عقیم و در Paralysies spinales و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

صور دارویی Pausinystalia yohimbe

یوهمبین در مصارف درمانی به صورت ملح کلریدرات، به مقدار ۰.۰۱ گرم در یک دفعه و ۰.۰۲ گرم در ۲۴ ساعت مصرف می شود.

کلریدرات یوهمبین، به صورت محلولات قابل تزریق در زیر جلد، به مقدار ۵ تا ۱۰ میلی گرم در ۲۴ ساعت به کار می رود.

در دامپزشکی از آن در بیماری سگ های جوان به مقدار ۱ تا ۲ میلی گرم و گاو و اسب به مقدار ۰.۰۵ تا ۰.۱۰ گرم استفاده می گردد.

نسخه جهت رفع ناتوانی جنسی

مقادیر مذکور برای تهیه یک حب است و مقدار مصرف آن ۳ حب جهت رفع ناتوانی جنسی در روز برای مبتلایان به ضعف اعصاب است. پوست گونه دیگری از این گیاه به نام P. trilliesi Pierre که در کنگو فرانسه می روید و بومیان محل رویش، آن را Endum می نامند، دارای الكالوئیدی مشابه یوهمبین است.

درخت دیگری از همین تیره به نام .Corynanthe paniculata Welw در نواحی حاره افریقا وجود دارد که هر کیلو گرم پوست آن دارای ۸ گرم یوهمبین است.

هیچ یک از گیاهان مذکور در ایران نمی رویند.