آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
نام فارسی: گوارنا
نام علمی: .Paullinia Cupana H. B. K
گوارنا گیاهی است از تیره ساپنداسه، بالا رونده که با اتصال به تکیه گاه و درختان مجاور خود، تا ارتفاع ۱۲ متر بالا می رود. با خم شدن طبیعی شاخه ها و مجاورت آن ها با زمین، به سهولت ریشه های فراوان نابجا ایجاد و گیاه عليحده به وجود می آید.
برگ های پیچک دار، متناوب، مرکب از ۵ برگچه دندانه دار و گل هایی به رنگ تقریبا سبز و مجتمع به صورت خوشه هایی در محور ساقه دارد. کاسه گل آن از ۴ کاسبرگ فلس مانند و جام گل آن از ۴ گلبرگ تشکیل می یابد. ۸ پرچم با میله های نامساوی دارد. مادگی آن شامل تخمدان ۳ خانه است و پس از رسیدن به میوه ای به صورت پوشینه با ظاهری گلابی شکل به رنگ قرمز زیبا (پس از رسیدن) و محتوی ۲ دانه به بزرگی یک فندق، صاف و به رنگ قهوه ای تیره تبدیل می گردد.
گیاه گوارنا در منطقه وسیعی از آمازون، در نواحی مرکزی و شمالی برزیل تا ونزوئلا، به حالت وحشی می روید. قسمت مورد استفاده گیاه نیر، دانه های آن است. از دانه این گیاه، نوعی خمیر به نام گوآرانا (Guarana) به شرح زیر تهیه می نمایند که پس از خشک کردن در معرض استفاده قرار می دهند:
برای تهیه ماده مذکور، ابتدا میوه گیاه گوارنا را در گرمای خورشید خشک می کنند تا دانه ها به سهولت از آن خارج شوند سپس دانه ها را که دارای دسته تاری به صورت جام در قاعده اند، بین انگشتان می فشارند تا به کلی عاری از تار گردند. در این هنگام دانه ها را بر می دهند، به حدی که رنگ قهوه ای تیره حاصل کرده پوسته خارجی دانه به سهولت از لپه ها جدا شود بعدا در هاون های چوبی مخصوص می کوبند و به خوبی له می نمایند و مقداری آب بدان اضافه می کنند تا بر اثر مالش دادن، حالت خمیری پیدا کند. در این موقع، خمیر حاصله را به صور مختلف استوانه ای شکل یا کروی و یا به شکل قطعات نان در می آورند و در گرمای خورشید یا تحت اثر حرارت ملایم خشک می کنند. روش تهیه Guarana در نواحی مختلف امریکا، تفاوت محسوس با یکدیگر دارد.
ترکیبات شیمیایی گوارنا
Guarana دارای ماده ای به نام گوآرائين (guaranine) به فرمول C۸H۱۰N۴O۲ به مقدار ۳.۷ تا ۵.۶ درصد (که در واقع همان کافئین است)، اسانس و اسید تانیک می باشد. دانه گیاه دارای کافئینی، بیشتر از قهوه و چای است.
بررسی های G. Bertrand و P. De Bertrand carneiro نشان داده است که دانه گیاه فقط دارای کافئین است درحالی که دیگران وجود تئوبرومین و مواد دیگر را در آن ذکر نموده بودند.
خواص درمانی گوارنا
گوارنا قابض و دارای اثر مقوی و رفع اسهال است. در برزیل، به عنوان نیرو دهنده، به صورت چای یا قهوه مصرف می شود. در کشورهای اروپایی از آن برای رفع اسهال های ساده و به عنوان مقوی و آرام کننده دردهای عصبی استفاده به عمل می آید. مصرف آن در رفع سردردهای یک طرفه (Migraine)، موثر ذکر شده است.
صور دارویی گوارنا
گرد به مقدار ۱ تا ۴ گرم به صورت کاشه – عصاره الکلی به مقدار ۰.۲۵ تا یک گرم در یک پوسیون – عصاره روان به مقدار ۱ تا ۴ گرم – تنطور به مقدار ۵ تا ۱۵گرم در یک پوسیون – جوشانده به مقدار یک تا دو گرم برای هر فنجان. این گیاه در ایران نمی روید.
Paullinia Yoco Schult, Killi
گونه ای از گوارنا گیاهی است که در نواحی مختلف آمریکای جنوبی می روید به طوری که بیشتر در کلمبيا، اکوادور و پرو، بومیان محل، شیرابه ای را که در ساقه گیاه جریان دارد، به عنوان نیرو دهنده مورد استفاده قرار می دهند.
شیرابه ساقه این گیاه که رنگ شکلاتی پس از افزودن آب به آن، پیدا می نماید، به مقدار کم یعنی یک فنجان کوچک مصرف می گردد. با مصرف آن احساس گرسنگی برای مدت ۳ ساعت رفع می شود و افزایش نیروی عضلاتی احساس می گردد.
پوست ساقه این گیاه داری ۲.۷۳ تا ۳ درصد کافئین است. در گل آذین گیاه نیز این ماده یافت می شود. برای آن، اثر نیرودهنده و ضد عفونی کننده روده گزارش شده است. بومیان محل رویش گیاه از آن به عنوان رفع دیسانتری، تب بر، درمان مالاریا و همچنین رفع درد معده نیز استفاده به عمل می آورند. ضمنا از پوست ساقه این گیاه نوشابه های مقوی و نیرو دهنده تهیه می نمایند.
در ایران نمی روید.
.Sapindus Saponaria L
گونه ای از گوارنا درخت کوچکی است که در امریکا و آنتیل می روید و در بعضی نواحی مانند الجزیره نیز پرورش می یابد. برگ های متناوب، مرکب از ۴ – ۵ زوج برگچه و گل های سفید و مجتمع به صورت گرزن هایی با انشعابات زیاد دارد. میوهاش غير خوراکی، قرمز رنگ، گوشت دار، به بزرگی گیلاس، دارای شیره چسبنده و محتوی ۲ دانه به رنگ تیره است. دارای ساپونین و مواد رزینی مختلف می باشد. مصرف آن توسط بومیان محل رویش به عنوان تصفیه کننده خون معمول است. مصارف صنعتی مخصوصا در نساجی دارد.
