فلج صورت
عصب صورت کنترل کننده عضلات شکل دهنده آن است. همچنین انتقال دهنده حس چشایی از زبان به مغز می باشد. در فلج صورت ، یکی از دو عصب آن صدمه دیده، تحت فشار قرار می گیرد و یا این که دچار التهاب می گردد،
در نتیجه باعث فلج عضلات صورت می گردد و موجب می شود که پلک چشم و گوشه دهان یک طرف صورت به پایین بیفتد. افرادی که دچار فلج صورت می شوند اغلب از این موضوع نگران هستند که ممکن است سکته مغزی کرده باشند.
اما اگر فقط صورت این افراد دچار مشکل شده باشد احتمالا آن ها سکته مغزی نکرده اند زیرا سکته مغزی معمولا همراه با ضعف عضلات سایر قسمت های بدن نیز می باشد. فلج صورت معمولا موقی است، اما بهبودی کامل آن ممکن است چندین ماه طول بکشد.
علل ایجاد فلج صورت
شایع ترین نوع فلج صورت را اصطلاحا فلج بل می نامند. این نوع از فلج صورت بدون هیچ گونه دليل شناخته شده ای رخ میدهد. گر چه پزشکان معتقدند که نوعی عفونت ویروسی در ایجاد این فلج نقش دارد. در سایر انواع فلج صورت دلایل شناخته شده ای در صدمه دیدن عصب وجود دارد. این دلایل شامل عفونت ویروسی زونا و عفونت باکتریایی لایم می باشد.
به علاوه فلج عصب صورت گاهی اوقات بر اثر عفونت گوش میانی نیز ایجاد می شود در موارد نادری ممکن است عصب صورت بر اثر توموری به نام آکوستیک نوروما تحت فشار قرار گیرد. همچنین بر اثر تومور، غده بزاقی پاروتید عصب صورت، ممکن است آسیب ببیند.
علایم و نشانه های فلج صورت
در بعضی موارد علایم و مشکلات فلج صورت (مثل فلج بل) بطور ناگهانی و در عرض حدود ۲۴ ساعت رخ می دهند. در سایر موارد این علایم به تدریج و به آهستگی بروز می نمایند. این علایم عبارتند از:
- فلج کامل یا محدود عضلات یک طرف صورت
- درد زیر گوش آن سمت از صورت که دچار فلج شده است.
- افتادن یک گوشه ی دهان به سمت پایین (کج شدن دهان) که گاهی اوقات همراه با آبریزش از دهان می باشد.
- عدم توانایی در بستن پلک طرف مبتلا و آبریزش از چشم
- عدم احساس مزه در دهان.
اگر فلج صورت خیلی شدید باشد، ممکن است در حرف زدن و غذا خوردن دچار مشکل شوید و گاهی اوقات صداها ممکن است بطور غیر طبیعی در گوش طرفی از صورت که دچار فلج شده است، بلندتر شنیده شوند. اگر پلک قادر به بسته شدن نباشد چشم ممکن است دچار عفونت شده و در نهایت منجر به زخم قرنیه شود. در فلج صورت که بر اثر عفونت زونا ایجاد می شود تاول هایی نیز بر روی گوش زده می شود.
نحوه تشخیص و درمان فلج صورت
پزشک شما احتمالا قادر خواهد بود که فقط با مشاهده علایم، مشکل شما را تشخیص دهد. بروز ناگهانی علایم در طی حدود ۲۴ ساعت به احتمال زیاد نشان دهنده فلج بل می باشد. اگر علایم به طور آهسته ایجاد شوند معمولا سایر علل ایجاد فلج مطرح می باشند.
اگر پزشک مشکوک به وجود توموری باشد که بر روی عصب صورت فشار می آورد، ممکن است تقاضای انجام سی تی اسکن یا ام. آر. آی نماید. آزمایش های الکتریکی عصب و عضله نیز ممکن است انجام شود تا صدمه به عصب را ارزیابی نماید.
اگر علایم فلج صورت شما طی ۴۸ ساعت گذشته ایجاد شده اند پزشک ممکن است برایتان داروهای کورتون دار تجویز کند (به مدت دو هفته)، تا التهاب عصب کاهش یابد. همچنین ممکن است داروهای مسکن و ضد درد نیز تجویز شود.
برای پیش گیری از صدمه دیدن قرنیه چشم، قطره های اشک مصنوعی نیز ممکن است تجویز شود و ممکن است به شما توصیه شود که در هنگام خواب، چشمتان را با چسب ببندید تا جلوی خشک شدن چشم گرفته شود. فلج بل معمولا بدون هیچ گونه درمان دیگری بعد از مدتی بهبود می یابد.
اگر فلج صورت بر اثر یک علت زمینه ای ایجاد شده باشد در صورت امکان باید آن علت زمینه ای درمان گردد. برای مثال اگر عصب صورت بر اثر بیماری زونا ایجاد شده باشد داروهای ضد ویروس مثل داروی آسیکلوویر تجویز خواهد شد.
برای این که این دارو موثر واقع شود باید از همان ابتدای بیماری مصرف گردد. اگر شما دچار تومور آکوستیک نوروما هستید برای برطرف کردن فشار روی عصب، تومور باید با عمل جراحی برداشته شود. ماساژ دادن و حرکت دادن عضلات صورت با روغن های گرم کننده مانند روغن جوز یا روغن کنجد و… به حفظ حالت این عضلات کمک می کنند.
با انجام درمان مناسب معمولا فلج صورت در عرض حدود دو هفته تا حدودی بهبود می یابد. با این حال بهبود کامل آن ممکن است تا سه ماه نیز طول بکشد. در بعضی از افراد ممکن است بعد از این مدت عضلاتشان تا حدودی ضعیف باشد و یا بیماری دوباره عود کند.