پشه ها دارای بیش از ۲۵۰۰ گونه شناخته شده هستند که بعضی از آنها به دلیل قابلیت انتقال بیماریهای مهلک و مسری به انسان از قبیل مالاریا، تب زرد و تب دنگی، خطرناکترین حشرات روی کره زمین محسوب می گردند. در این بخش برخی شیوه های دفع پشه با مواد ارگانیک را ارائه میدهیم.
روش معمول مقابله با پشه ها در منزل به کار بردن اسپری ها، کرم ها و لوسیون های دور کننده، حاوی ماده شیمیایی با نام اختصاری DEET یا استفاده از سموم مصنوعی از گروه موسوم به پیروتروئیدها است که به صورت اسپری و یا قرص هایی که در اثر گرم شدن، سم را به تدریج وارد فضای اتاق می کنند، می باشد.
این سموم اگرچه برای انسان نسبت به سموم کلره و فسفره آلی کم خطر تر هستند. ولی عوارض منفی تماس دراز مدت با آنان، چون بیماریهای پوستی و تنفسی، به خصوص در کودکان، موجب شده که مصرف آنان برای مدت طولانی و در محیط های بسته منع شود.
راه کارهای کشتن و دفع پشه با مواد ارگانیک
1- پشه ها برای تخم گذاری و تولید مثل خود نیاز به آب راکد دارند. مهم ترین قدم در مبارزه با پشه، شناسائی و حذف منابع آب راکد مانند استخر و حوض وحتی مقادیر کم آب، مانند زیر گلدانی و از این قبیل است.
۲- در صورت نداشتن امکان تخلیه آب راکد، دو راهکار پیشنهاد می شود. مقدار کمی مایع ظرفشوئی (به ازای هر لیتر آب حدود ۴ تا ۵ قطره ) در آب حل کنید. این کار باعث غرق شدن پشه های ماده ای می شود که برای تخم گذاری بر سطح آب فرود می آیند.
یا اینکه مقدار کمی روغن مایع خوراکی روی آب راکد بریزید به گونه ای که لایه نازکی از روغن سطح آب را بپوشاند. این کار ضمن دور کردن پشه های ماده آماده تخم گذاری، موجب خفه شدن نوزادان کرمی شکل یا لاروهای پشه در آب می شود.
3- روی درب ها و پنجره ها توری نصب کنید و هنگام خواب از پشه بند استفاده کنید.
۴- پشه ها از جریان هوا دوری می کنند. روشن کردن پنکه سقفی یا رومیزی در شب های گرم، باعث کاهش آزار پشه ها خواهد شد.
۵- در مناطقی که جمعیت پشه ها و سایر حشرات گزنده بالاست، خوردن مواد غذائی که موجب اسیدی شدن خون می شوند مانند سالاد به همراه سرکه یا آبلیموی فراوان و همچنین خوردن سیر به صورت تازه یا ترشی، توصیه می شود. این عادتی است که به درستی، سالهاست در مناطق شمالی کشورمان رواج دارد.
۶- ماهی های قرمز علاقه خاصی به خوردن نوزادان کرمی دارند که در آب راکد زندگی و رشد می کنند، آنها را در آب رها کنید و فراموش نکنید که قطعاتی چون گلدان گلی شکسته را برای تخم گذاری آنان، در آب قرار دهید.
7- عنکبوت، مارمولک، قورباغه و پرندگان، شکارگرهای پشه و سایر حشرات کوچک هستند، پس سعی کنیم در منزل و باغچه با آنان مهربانتر باشیم. وجود یک عنکبوت در گوشه سقف یا یک مارمولک کوچک در خانه، اگرچه برای برخی از ما خوشایند نیست ولی نمی تواند دلیلی بر کشتن این حیوانات مفید باشد. پس اگر نمی توانید وجودشان را در خانه تحمل کنید، آنها را با ملایمت گرفته و در بیرون از منزل رها کنید.
۸- پشه ها به غیر از سیر، از تعدادی از گیاهان چون نعنا، ریحان، کاج،گل شمعدانی (اژدر)، سرو، اکالیپتوس، ژرانیوم، پونه، میخک (طبی ) و رزماری، به دلیل بوی خاص آنان، به شدت دوری می کنند. چند قطره از عصاره طبیعی هر کدام این گیاهان را ( قابل تهیه در داروخانه ها و فروشگاه های گیاهان داروئی ) با مقداری وازلین، گلیسیرین یا روغن زیتون به خوبی مخلوط کرده و بر روی پوست خود بمالید.
پشه ها تا مدتی که اثر این عصاره ها بر روی پوست باقی می ماند، از شما دوری خواهند کرد. در صورت در دسترس نبودن عصاره این گیاهان، برگ های تازه آنان را در بین انگشتان خود بفشارید و سپس آنها را بر روی پوست خود بمالید و یا دم کرده برگهای تازه یا خشک شده این گیاهان را، به نقاط بدون پوشش بدن خود بمالید.
9- یک خیار را له کنید و برای دور کردن پشه ها، عصاره آنرا روی پوست خود بمالید.
10- به عنوان جایگزین قرص های سمی پشه کش، مقداری از هر یک مواد فوق را در داخل بشقاب های کوچک در اتاق قرار دهید و یا به یک برش سیر تازه یا مقداری از گیاهان معطر اشاره شده در بالا را روی لامپ خواب و یا بر روی صفحه گرم دستگاه های مخصوص قرصها قرار دهید. تبخیر و آزاد شدن تدریجی عصاره این گیاهان در اثر گرمای ملایم، موجب دوری پشه ها خواهد شد.
۱۱- از تله های چسبنده حشرات که در فروشگاه ها عرضه می شوند استفاده کنید. برای شکار بهتر پشه ها این تله ها را، که معمولا به صورت رول قابل باز شدن هستند، در زیر یک چراغ با نور ملایم آویزان کنید.
۱۲- برای تسکین خارش ناشی از پشه گزیدگی، مقداری جوش شیرین را با کمی آب یا الكل طبی به صورت خمیر در آورید و کمی از این خمیر را روی محل گزش قرار دهید. قرار دادن یک برش سیب زمینی یا پیاز بر روی محل پشه گزیدگی نیز موجب تسکین خارش پوست میگردد.
البته این روش ها، در زنبور گزیدگی نیز برای تسکین درد و خارش و کاهش التهاب پوست، تا زمان دسترسی به داروهای ضد حساسیت، می توانند مؤثر واقع شوند.