نابودی موش با مواد ارگانیک

موش

موش ها جانورانی هستند که با انتقال بیماریهای مهلک چون طاعون و تیفوس، در طی تاریخ موجب مرگ میلیون ها انسان شده اند. این موجودات دارای نرخ زاد و ولد بالائی هستند، بطوریکه آنان را علف های هرز دنیای پستانداران نیز می خوانند. در این مقاله با برخی روش ها و مواد کاربردی به عنوان موش کش ارگانیک آشنا خواهیم شد.

یک موش خانگی ماده، در شرایط مناسب در سن شش تا هشت هفتگی قابلیت باروری داشته و پس از آن می توانند هر چهار هفته، در طی عمر یک تا دو ساله خود، چهار تا هشت نوزاد به دنیا بیاورد. البته این قابلیت موش ها در حقیقت بقای نسلشان در برابر تعداد زیادی دشمنان طبیعی شکاری و سایر جاندارانی است که موشها از غذاهای مورد علاقه آنها محسوب می شوند.

تخمین زده می شود که هر ساله، موشها حدود سیصد میلیون تن غلات را از طریق خوردن و یا آلوده کردن با ادرار و مدفوع خود و عوامل بیماریزایی که با خود منتقل می کنند، از بین می برند و یا غیرقابل مصرف می سازند که با این میزان مواد غذائی می توان مشکل گرسنگی انسان ها را بر طرف نمود.

رشد مداوم دندانهای پیشین این جوندگان، که به چند سانتیمتر در سال می رسد، باعث می شود که آنان برای کوتاه نگاه داشتن این دندانها، آنها را با جویدن و گاز زدن اجسام مختلف، خوراکی و غیر خوراکی، بسایند.

بسیاری از موارد آتش سوزی یا آب گرفتگی در ساختمان ها، در حقیقت بدلیل عادت موش ها در جویدن و گاز گرفتن روکش عایق کابل های برق و یا لوله های آب غیر فلزی است.

انواع موش ها

موش ها دارای گونه های متنوعی هستند که در این میان موش خانگی، موش سیاه و موش نروژی بدلیل زندگی در کنار انسان ها در شهرها و منازل و مشکلاتی که از این طریق برای ما ایجاد کرده اند، شناخته شده ترند.

موش های نروژی دارای جثه بزرگی هستند و وزن آنها، در شرایط مناسب، به ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم و حتی بیشتر و طولشان به ۲۵ سانتی متر نیز می رسد. این موش ها در شهرها معمولا در سوراخ ها و کانال های زیر زمینی مانند سوراخ های اطراف جوی های آب و کانال های فاضلاب زندگی می کنند و برای شهرنشینان موجوداتی بسیار آشنا هستند.

موش سیاه دارای جثه کوچکتر از موش نروژی و دمی بلندتر از طول بدنش است. این موش همان گونه ای است که به عنوان مخزن و میزبان کک ها با انتشار بیماری طاعون، ملقب به ” مرگ سیاه در قرن 14 میلادی، باعث مرگ بالغ بر بیست و پنج میلیون نفر در اروپا گردید. موش خانگی گونه ای است که بیش از سایرین در منازل یافت می شود.

موش خانگی بالغ، به ۱۵ تا ۲۰ گرم می رسد و این جثه کوچک به آن امکان می دهد که به سادگی از کوچکترین منافذ و تنگترین مسیرها به داخل منازل و محل نگهداری مواد غذائی راه پیدا کند. این موش ها ناقل عوامل بیماریزای مختلف از جمله باکتری سالمونلا هستند که در صورت آلوده شدن مواد غذائی، موجب مسمومیت شدید در انسان می شوند.

همچنین، حشرات به خصوص کک ها و کنه های ریزی که بر روی بدن موشها زندگی می کنند و از طریق آنان به خانه ها راه پیدا می کنند نیز عامل دیگری در تهدید سلامتی افراد خانواده هستند. در این بخش راهکارهای مفیدی برای مبارزه با موش خانگی، که بیش از سایر گونه ها در منازل مشکل ساز است، ارائه می شوند که البته برخی از این روشها در مورد گونه های دیگر نیز می توانند مؤثر باشند.

کاربرد موش کش ارگانیک در مبارزه با موشها

روشهای متداول برای مبارزه با این جانور موذی در منازل، استفاده از تله موش و سموم شیمیائی جونده کش هستند. سمومی که در فروشگاه ها برای استفاده در منازل ارائه می شوند، از گروه سموم ضدانعقاد خون هستند که خوردن طعمه های تهیه شده با آنان، موجب خونریزی داخلی و در نهایت مرگ موش، پس از چند روز، می شود.

این گروه از سموم بدلیل داشتن پادزهر، ویتامین K، و نیز تاثیر تدریجی، برای انسان کم خطر تر از سایر سموم جونده کش هستند، ولی با این وجود باید حتما در نقاط دور از دسترس کودکان و افراد نا آگاه قرار داده شوند، زیرا به جز موش برای سایر پستانداران از جمله انسان نیز می توانند کشنده باشند.

تله های موش ابزار مفید و مؤثری هستند که در صورت استفاده صحیح، در کنار رعایت سایر راهکارهای ارائه شده در این بخش، می توانند ما را از مصرف سموم در محل زندگیمان بی نیاز کنند. قدم اصلی در مبارزه با موش ها، انجام اقدامات لازم برای محروم کردن آنان از دسترسی به غذا و محل زندگی و تکثیر است.

راه کارهای مبارزه با موش ها

ا- با رعایت نظافت و مسائل بهداشتی در منزل چون جلوگیری از انباشته شدن ظروف شسته نشده، جمع آوری پسمانده های مواد غذائی بویژه از نقاط دور از دسترس مانند زیر و پشت یخچال و اجاق گاز، نگهداری زباله در سطلهای در بسته و نیز نگهداری مواد غذائی مانند غلات، حبوبات و فرآورده های آنان چون نان، بیسکویت، شیرینی، ماکارونی و آجیل و خشکبار، شکلات و آب نبات، در ظروف در بسته، موشها را از دسترسی به غذا محروم کنید.

۲- در حیاط و باغچه، دانه ها و میوه های ریخته شده از درختان را جمع آوری کنید.

3- در صورت نگهداری حیوانات و پرندگان خانگی، غذای آنها را در ظروف در بسته یا محلهائی که برای موشها قابل دسترس نباشند، نگهداری کرده و پسمانده های غذای آنان را جمع آوری کنید.

۴- سوراخ ها و منافذ در گوشه و کنار منزل مانند فضای خالی بین کابل های برق و لوله های آب با دیوار را با گچ و سیمان، مسدود کنید. نقاطی را که امکان مسدود کردن ندارند مانند دریچه های کولر و هواکش، راه آب ها، لوله های بخاری و کانال های تاسیسات را با توری سیمی بپوشانید و یا آنها را با موانعی مانند سیم ظرفشوئی، تراشه های فلزی و یا پارچه آغشته شده به سس فلفل تند پر کنید.

۵- اشیائی که برای مدت زیاد بر روی هم انباشته شده اند مانند لحاف و تشک و البسه در انبار، تکه های چوب و هیزم و گیاهان و شاخ و برگ های خشک شده روی هم ریخته شده در حیاط، مصالح باقیمانده از کارهای ساختمانی و… را که پناهگاه های مناسبی برای موش ها هستند، هر چند گاه بازدید کرده و در صورت امکان آنان را جمع آوری کنید.

۶- نگهداری گربه در منزل، به عنوان دشمن شناخته شده موش ها، می تواند موجب جلوگیری از حضور موشها در خانه شود. گربه های ماده جوان شکارگرهای حریص تر و ماهرتری نسبت به نرها بوده و برای این منظور مناسب تر هستند.

۷- موش ها از بوی نعنا و کاج تنفر دارند و قرار دادن برگهای تازه، پنبه های آغشته به اسانس طبیعی این گیاهان و یا خوشبوکننده های محتوی این مواد، در کابینت ها و انبارها و محیط های بسته دیگر، تا مدتی که بوی اسانس باقی بماند، موجب دوری موش ها میگردد.

تله گذاری سالم ترین و ایمن ترین راه برای از بین بردن موشها در منزل است زیرا برخلاف طعمه های مسموم که ممکن است موجب مرگ موش در نقاط دور از دسترس و ایجاد آلودگی در اثر فساد جسد موش شوند، تله ها در نقاط مشخص قرار می گیرند و بنابراین دسترسی به موشهای به دام افتاده، آسان است.

تله های زنده گیر، تله های ضربه ای و تله های چسبنده، متداول ترین تله ها هستند.

نکات کاربردی در استفاده از تله گیرها برای دفع مزاحمت موش ها

برای بدست آوردن بهترین نتیجه از تله گذاری، به نکات بر توجه فرمائید :

۱- سعی کنید لانه موش ها و محل های تردد آنان را شنای زیرا این کار در تعیین بهترین نقاط قرار دادن تله ها نقشه البته این کار چندان آسانی نیست چون موش ها جانورانی محتاط هستند که به سادگی خود را در معرض دید دشمنان قرار نمی دهند. مشاهده مدفوع آنان که به اندازه دانه های برنج و برنگ تیره است، کیسه های جویده شده و پاره شده مواد غذائی، نشانه هائی از فعالیت موش ها هستند.

موش ها بر خلاف حس شنوائی و بویائی قوی و حساس خود، از بینائی ضعیفی برخوردار بوده و توانائی دید بسیار محدودی دارند. به همین دلیل نیز اکثرا از مسیرهائی که در امتداد دیوارها با ادرار خود علامت گذاری کرده اند، رفت و آمد می کنند.

یکی از اقداماتی که در این زمینه کارساز است، پاشیدن لایه ای بسیار نازک از آرد، گچ، پودر سنگ یا پودر تالک ( پودر بچه غير معطر ) بر روی زمین و در محلهای مشکوک به وجود موش است. بدین ترتیب، دنبال کردن رد پای بر جای مانده از موش ها بر روی زمین، در بسیاری موارد می تواند به سادگی ما را به لانه و یا نقاط ورود آنان به خانه هدایت کند.

۲- با شناسائی لانه و نقاط تردد موش ها، تله ها را از هر نوع که هستند، در مجاورت لانه موش ها و در امتداد مسیر تردد آنها قرار دهید. توصیه می شود که در صورت امکان چند تله بطور همزمان و با فاصله کم از یکدیگر کار گذاشته شوند، تا در صورتیکه یک تله در شکار ناموفق بود، تله بعدی موش را صید کند زیرا ناموفق بودن یک تله در شکار موش، موجب احتیاط بیشتر و دوری کردن آنها از تله خواهد شد. با زیاد کردن تعداد تله ها، شانس به دام افتادن موشها در بار اول افزایش یافته و در نتیجه احتمال تله گریزی آنان کم خواهد شد.

3-همیشه در هنگام طعمه گذاری و تله گذاری از دستکش استفاده کنید. چون موش ها در هنگام فراوانی غذا، ممکن است از تله ای که بوی انسان می دهد، دوری کنند.

۴- طعمه گذاری باید با حداقل مقدار طعمه انجام شود و طعمه های انتخاب شده برای تله بهتر است چسبنده و دارای بافت ارتجاعی باشند تا موش ها نتوانند آنرا به سادگی از تله جدا کنند. موادی مانند تکه های نان آغشته به پنیر یا کره بادام زمینی، شکلات و میوه های کم رطوبت مانند برگه های زردآلو و هلو، پوست هندوانه و خربزه و حتی تکه های نخ و پنبه که موش ها آن ها را برای پوشش لانه های خود استفاده می کنند، همگی برای طعمه گذاری تله ها مناسب هستند.

۵- معمولا چند روز برای عادت کردن موش ها به وجود تله زمان لازم است. ولی در صورتیکه پس از چند روز طعمه ها خورده نشدند، احتمالا محل خوبی برای قرار دادن تله انتخاب نکرده اید و باید آنرا به محل مناسب تری منتقل کنید.

۶- در مورد تله های زنده گیر و ضربه ای، توصیه می شود که برای چند روز اول، تله ها را طعمه گذاری کرده ولی آنان را فعال نکنید تا موش ها به تدریج به وجود تله عادت کرده و طعمه ها را بدون احساس خطر بخورند. پس از این، تله طعمه گذاری شده را فعال کرده و در محل خود قرار دهید.

7- استفاده از چسب های موش گیر، که باید روی یک صفحه چوبی، مقوائی یا پلاستیکی مالیده شوند نیز اگرچه موجب به دام افتادن بی رحمانه موش ها می شود ولی روشی مؤثر و اقتصادی است. برای شکار موش خانگی بهتر است صفحه ای با ابعاد حداقل ۲۰x۲۰ سانتیمتر انتخاب شود و در صورت امکان صفحه با میخ یا ریسمان در جای خود مهار شود.

چسب های موش گیر را به صورت تيوب می توانید از فروشگاه های خدمات تهیه کنید. در این مورد نیز توصیه می شود که در چند روز اولیه، طعمه در وسط صفحه قرار داده شود تا موشها به آن ها آن، مالیدن چسب و طعمه گذاری مجدد انجام گیرد.

البته تله های چسبنده، به صورت آماده و با قیمت بالاتر پلاستیکی یا مقوائی آغشته به چسب با دوام نیز عرضه می شوند.

تله های چسبنده را در نقاط دور از گرد و خاک و تابش مستقیم آفتاب نصب کنید، چون این عوامل موجب کاهش چسبندگی این تله ها میگردند.

8- تله ها را به طور مرتب و روزانه بازدید کنید و در صورت زنده بودن موش به دام افتاده، که در تله های زنده گیر و چسبنده که بسیار معمول است، قبل از اینکه حیوان در اثر گرسنگی و ترس دچار مرگ تدریجی و دلخراش شود، آنرا با روش سریعتر مانند انداختن در سطل آب و یا زدن ضربه محکم با یک شئ سخت به جمجمه آن یا هر روش دیگر، راحت کنید.

۹- تله های ضربه ای که با فرود آمدن ناگهانی اهرم فلزی بر روی سر یا سایر اندام حیاتی موش، در اکثر موارد موجب مرگ سریع حیوان می شوند. مشکل کشتن موش به دام افتاده را که برای بعضی از افراد ناراحت کننده است برطرف می سازند.

ولی در صورتی که استفاده مجدد از این تله ها مد نظر باشد، جدا کردن بدن متلاشی شده موش از تله و دور انداختن آن نیز می تواند برای بسیاری مشمئز کننده و غیر بهداشتی باشد. بنابراین توصیه می شود با توجه به ارزان بودن این تله ها، در صورت امکان از استفاده مجدد آنها صرفنظر کرده و تله و موش مرده همراه آن را به صورت مناسبی دفن کرده و یا در کیسه پلاستیکی در بسته گذاشته و دور بیاندازید.

10- به هیچوجه بدون پوشیدن دستکش، به تله ها و موش های مرده و یا زنده دست نزنید چون این حیوانات میزبانان بالقوه حشرات، کنه ها و انگل های نافل عوامل بیماری زا هستند که از این طریق ممکن است به انسان سرایت کنند. بنابراین استفاده از دستکش و ابزاری مانند انبر در این موارد و همچنین قرار دادن تله ها در نقاط دور از دسترس اطفال قویا توصیه میگردد.

۱۱- برای ساخت یک تله موش خانگی ساده و در عین حال موثر، سطح داخلی یک کاسه بزرگ و عمیق را، با روغن جامد چرب کرده و تکه ای طعمه در کف آن قرار دهید. یک تخته باریک را به نحوی به لبه بیرونی کاسه تکیه دهید که موش ها بتوانند از آن برای بالا رفتن استفاده کنند و روی تخته مقدار بسیار کمی طعمه برای جلب موشها قرار دهید. موش های کوچک و کنجکاو برای خوردن طعمه از تخته بالا رفته، به داخل کاسه می افتند و نمی توانند از آن خارج شوند.

یا اینکه مقداری آب در یک سطل پلاستیکی ریخته و روی آن مقدار کافی پوست هندوانه یا خربزه خرد شده، پوست میوه، تخمه و یا هر طعمه ای که روی آب شناور می ماند بریزید بطوریکه سطح آب از آنان پوشیده شود. یک تخته باریک را به نحوی به لبه بالائی سطل تکیه دهید که موش ها بتوانند از آن برای بالا رفتن استفاده کنند. روی تخته نیز مقدار بسیار کمی از طعمه قرار دهید.

موشهای گرسنه به این طعمه ها جلب می شوند، از تخته بالا رفته و برای دست پیدا کردن به بقیه طعمه شناور بر روی آب، به داخل آب می افتند و در آن غرق می شوند. به هر حال در زمان بالا بودن جمعیت موش ها، استفاده از ترکیبات کشنده و طعمه های مسموم، در کنار تله گذاری، برای این موجودات موذی اجتناب ناپذیر خواهد بود.

برای از بین بردن موش ها بدون استفاده از سموم، روش موش کش ارگانیک زیر را آزمایش کنید. دقت کنید که در هنگام مخلوط کردن، از تماس مستقیم دستان با آن خودداری نمایید و از دستکش استفاده کنید، چون موش ها در هنگام فراوانی غذا و در دسترس بودن انتخاب های دیگر، ممکن است از طعمه ای که بوی انسان میدهد دوری کنند.

یک قرص پودر شده یا کپسول باز شده ویتامین D3 (قابل تهیه از داروخانه ها) را با مقدار کمی پنیر مخلوط کرده و روی تکه های کوچک نان بمالید. خوردن این طعمه موجب اختلال در جذب کلسیم و مرگ موش پس از چند روز می شود. این طعمه برای انسان بی خطر است ولی آن را از دسترس حیوانات خانگی، بخصوص سگ و گربه، دور نگاه دارید.