Oenanthe crocata

نام علمی: .Oenanthe crocata L

نام فرانسه: Oenanthe asucjaune، Oenanthe safranée

نام ایتالیایی: Prezzemolo gruogato

نام انگلیسی: Belder – root، Hemlock – dropwort

نام آلمانی: Gelber – Wasserfilipendul

Oenanthe crocata گیاهی علفی، از تیره جعفری، چند ساله و به ارتفاع ۱ – ۱.۲۰ متر است. در ساقه شیاردار و نسبتا ضخیم آن، شیرابه ای به رنگ سبز مایل به خاکستری جریان دارد. برگ های آن دارای رنگ سبز شفاف با ظاهری شبیه برگ جعفری و گل های آن کوچک و سفید رنگ است و بر روی ۱۵ – ۳۰ شعاع باریک جای دارد. در هر دو سطح میوه های بیضوی و دراز آن، ۵ خط مشخص مشاهده می گردد. در نواحی مختلف اروپا پراکنده است.

ترکیبات شیمیایی Oenanthe crocata

در اعضا گیاه Oenanthe crocata الكالوئیدی به نام انانتوتوکسین (enanthotoxine) وجود دارد که شبیه سیکوتوکسین (cicutoxine) است. ریشه گیاه به علاوه دارای نوعی اسانس مخصوص و ترکیباتی نظیر مانیت، مواد پکتیک، مالات کلسیم، منگنات کلسیم، صمغ، مواد مومی، مواد نشاسته ای فراوان و غیره است.

انانتوتوکسین (oenanthotoxin یا Enanthotoxine)، به فرمول C_۱۷H_۲۲O_۲ و به وزن ملکولی ۲۵۸.۳۵ است. ماده ای است سمی که از اعضای گیاه مذکور استخراج شده است.

انانتوتوکسین، به صورت بلوری های درشت منشوری شکل (نوع طبیعی) یا ستاره ای شكل (نوع سنتتیک) با حالت ناپایدار به دست می آید. در مقابل هوا و نور تجزیه می شود. نوع طبیعی آن در گرمای ۸۷ ولی نوع سنتتیک آن در گرمای ۶۸ درجه ذوب می شود. در آب، اتردوپترول، قليائيات و اسیدهای معدنی رقیق غیر محلول است ولی در کلروفرم، اتانول، متانول، اتروبنزن به سهولت حل می گردد. سمیت شدید دارد و ایجاد تشنج و مرگ می کند.

مسمومیت با Oenanthe crocata

کلیه قسمت های گیاه مخصوصا ریشه آن، اثر سمی دارد به طوری که ممکن است موجبات مرگ را در فاصله دو ساعت فراهم آورد. برگ گیاه نیز اگر به اشتباه مخلوط با جعفری و یا سبزی های دیگر مصرف گردد باعث مرگ می شود ولی گوشت حیواناتی که با مصرف این گیاه مسموم شده باشند، سمی نیست.

خواص درمانی Oenanthe crocata

مصرف اعضای گیاه از نظر درمانی خطرناک است اما در بعضی موارد با اطلاع از درجه سميت گیاه آن را به مصارف مختلف می رسانند مانند آن که تنطور ۱/۱۰۰ یا ۱/۱۰۰۰ آن را جهت رفع صرع به کار می برند. در بعضی نواحی نیز ریشه رنده شده گیاه را بر روی عضو در بواسیر قرار می دهند ولی این کار به طوری که بررسی گردیده خطرناک است و با تحریکات شدید جلدی، تب، بروز دانه هایی در پوست بدن، باد کردن صورت و غیره همراه می باشد.

گیاه Oenanthe crocata در ایران نمی روید.

.Oenanthe pimpinelloides L

گیاهی چند ساله، به ارتفاع ۳۰ – ۷۰ سانتی متر و دارای گل های سفید مایل به زرد است. تعداد پایه های چتر آن، کم تر از گیاه قبلی یعنی ۷ تا ۱۲ است. در ایران نمی روید. در غالب نواحی اروپا بدان برخورد می شود.

خواص درمانی

ریشه متورم آن خوراکی و دارای ذخایر نشاسته ای است. اثر مدر دارد. شیره گیاه برای انسان سمی نیست ولی میوه آن اثر سمی دارد و ممکن است باعث مرگ شود.

.Seseli tortuosum L و .Tordylium officinale L

اثر محرک دارند و در فرمول تهیه تریاک از آن ها استفاده به عمل می آید. میوه .T. apulum L، که در ایتالیا می روید، اثر مدر و آرام کننده دارد. نوع اول از ۳ گیاه اخیر، حالت علفی دارد و در آسیای صغیر و اروپای جنوبی می روید. از میوه اش اسانسی با بوی معطر و طعم مخصوص استخراج می شود که وزن مخصوصی برابر با ۰.۸۵۲۶ دارد و در اتر، الكل، كلروفرم، سولفورکربن، اتردوپترول، اسانس ها و روغن های چرب حل می شود. دارای فلاندرن، الدئید و الکل های مختلف است.

از میوه اش در طب عوام به مقدار ۰.۵ تا یک گرم در روز به صورت حب و به عنوان مقوی معده، ضد نفخ و قاعده آور استفاده می شود.