آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۸ 
یولاف یا جو دو سر گیاهی از خانواده گندمیان، علفی و یک ساله است که ارتفاع آن تا ۱ متر نیز می رسد و بر دو نوع است: یکی بهاره و دیگری پاییزه. خواص جو دو سر با جو معمولی کاملا متفاوت است.
نام های دیگر: جودوسر، هرطمان، ووییل، شوفان، قرطمان، گیسو، جو سیاه، جودوسر، جو
نام فارسی : جو دو سر
تیره : گندمیان Cramineae
نام انگلیسی : Oat
نام علمی : Avena sativa
خصوصیات گیاه
(چمنیان یا گندمیان یا تیره گندم تیره ای از گیاهان گلدار هستند. گیاهان این خانواده به نام علف شناخته می شوند. تخمین زده می شود که علفزارها و چمن زارها ۲۰٪ از پوشش گیاهی زمین را تشکیل میدهند. چمنیان به عنوان مهمترین خانواده گیاهی برای اقتصاد در نظر گرفته می شوند که شامل دانه های خوراکی، غلات، چمن و علوفه برای دام ها است.)
ریشه ی آن افشان و ساقه های آن بندبند، تو خالی و افراشته است.
برگ‌های آن باریک و دراز و مانند سایر غلات دارای رگبرگ‌های موازی است. قسمت پایین برگ به صورت غلافی دور ساقه را احاطه می کند.
گل ها بسیار ریز و نامشخص هستند که در در دسته جاتی که اصطلاحا شنبله نامیده می شود قرار گرفته است.
میوه ی آن مثل بقیه گندمیان کاریوپس یا گندمه (گیاهان علفی، تک لپه ای که دوره‌ی عمرشان یک ساله است) نام دارد میوه‌ی آن خوشه ای، دراز و دارای غلافی دو سر (منتهی به دو نوک باریک) و دوران گلدهی یولاف ماه های خرداد و تیر است. منبع خوبی برای تغذیه انسان است.
موطن اصلی این گیاه اروپای شرقی است. در ایران این گیاه در تمام نقاط کشور کشت می شود.
در شهرهایی مانند آذربایجان، لرستان، فارس، کردستان و خوزستان فراوان است. زمان جمع آوری دانه، اندام هوایی و کاه، هر سه در تابستان است.
قسمت‌های مورد استفاده:
دانه، اندام هوایی و کاه قابل استفاده است.
ترکیبات شیمیایی:
یولاف یا جوی دوسر حاوی ترکیباتی مانند مواد صابونی، فلاونوییدها، مواد معدنی، آلکالوییدها، استروییدها، ویتامین D، ویتامین B، ویتامین E، کاروتین، گلوتن، نشاسته چربی و اسیدهای آلی است.
جو دو سر دارای مواد چرب، مواد ازته و مواد نشاسته ای است. علاوه بر این ارسنیک، اسید اگزالیک و ید نیز در آن وجود دارد.
در گذشته ارقام مورد کشت جو دو سر دارای مقدار متوسطی بتاگلوکان و مقدار متوسطی روغن بودند. در حالی که در حال حاضر ارقامی از جو دو سر اصلاح شده است که حاوی ۱۸ درصد روغن و نوع دیگر آن مقدار بسیار فراوانی بتاگلوکان هستند که جو دو سرهای بتاگلوکان نامیده می شوند.
نحوه کاشت و تکثیر
این گیاه نیز مانند سایر غلات توسط دانه تکثیر می شود. زمینی که قرار است در آن جو دو سر کشت شود، باید از قبل خوب شخم زده شود و کود مناسب و کافی به آن اضافه شود، بعد زمین را دیسک زد تا علاوه بر خرد شدن کلوخه ها و زیر خاک کردن کودها، زمین صاف و یکدست شود.
یولاف یا جو دو سر در شرایط آب و هوایی معتدل و رطوبت زیاد محصول خوبی تولید می کند.
درجه حرارت مورد نیاز برای جوانه زنی بین ۶ تا ۱۰ درجه سانتی گراد و در زمان گلدهی درجه حرارت بالای ۳۳ درجه سانتی گراد باعث ریزش گل میشود.
از آنجا که یولاف نسبت به تغییرات دما در شبانه روز حساس است، به همین دلیل بیشتر در بهار کاشته می شوند.
یولاف یا جو دو سر نسبت به خاک بسیار کم توقع است و سیستم ریشه ای قوی دارد. خاک لومی و لومی رسی برای کاشت یولاف پیشنهاد می شود.
یولافي نسبت به گندم به آب بیشتری نیاز دارد و مبارزه با علف های هرز از اهمیت خاصی برخوردار است.
زمان برداشت نسبت به شرایط آب و هوا و غیره متفاوت است اما از آنجا که دانه ی کاملا رسیده ریزش می کند، برداشت باید موقعی باشد که دانه های خمیری به حالت سفت رسیده باشد.
اگر یولاف به منظور علوفه کشت شود بهترین زمان برداشت در مرحله شیری دانه است.
طرز استفاده و مقدار مصرف:
به شکل آرد، دانه، عصاره، چای، جوشانده و محصولات حمام از جمله محلول های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصاره ی جو دو سر استفاده میشود.
بلغور جو دو سر، بر خلاف غلات دیگر، فاقد گلوتن است. مصرف این بلغور بهترین غله انتخابی برای افرادی است که به گلوتن حساس هستند، خصوصا مبتلایان به بیماری سلیاک.
سبوس جو دو سر را با بلغور جو دو سر اشتباه نگیرید
بلغور از دانه ی جو دو سر درست میشود و سرشار از کالری و گلوسیدها است و فیبر کمی دارد.
سبوس از پوشش فیبردار جو دوسر حاصل می شود که سرشار از بتا گلوکان است و این فیبر اصلی ترین و مهم ترین فیبر موجود در آن است.
طرز تهیه چای جو دوسر:
برای تهیه چای جو دوسر دانه های جو دو سر را با آسیاب خرد و یک لیوان آب جوش را به ۳گرم از آن اضافه و ۲۰ دقیقه صبر کنید تا محلول دم بکشد. پس از آن محلول را صاف کرده و بدون قند و یا با شیرینی کم مصرف کنید.
طرز تهیه نوشیدنی جو دوسر:
ابتدا ۱ فنجان جو دوسر به خوبی تمیز و شسته شود، آن گاه ۲ لیوان آب را به درجه ۷۰ درجه برسانید و ۱ فنجان جو و دو لیوان آب ۷۰ درجه را درون یک پارچ در دار بریزید.
۲ ساعت آن را در محیط دمای منزل نگه دارید و بعد از آن ۸ الی ۱۰ ساعت درون یخچال نگهداری کنید.
محتویات آب و جو دوسر را درون مخلوط کن ریخته و هم بزنید. اکنون آب آن را صاف و با ریختن آب یک لیمو ترش تازه و یخ میل کنید.
توجه: بهترین زمان مصرف این نوشابنه برای افراد لاغر، صبح ناشتا و برای افراد چاق، شب هنگام خواب است.
این آب جو باید تازه مصرف شود و از نگهداری آن در یخچال بعد از مخلوط کردن ، جدا خودداری کنید.
تهیه ماسک برای پوست:
از پوست و سبوس باقی مانده از نوشیدنی فوق می توانید با ترکیب خیار رنده شده و روغن زیتون طبیعی ماسکی بسیار عالی برای روشنی و تمیزی پوست بسازید.
خواص درمانی یولاف
طبیعت یولاف یا جو دو سر معتدل؛ یعنی نه سرد است و نه گرم.
خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: تنظیم کلسترول خون (خوب و بد)، درمان بیماری دیبابت نوع ۲، پیشگیری از سرطان، ضد ویروس و ضد باکتری.
برای خارش و خشکی پوست، مسکن، آرامبخش، آرتروز و روماتیسم، درمان مشکلات گوارشی، تقویت کننده ی اعصاب، تقویت بدن، ادرار آور و ملین، دفع سنگ کلیه و مثانه.
بی خوابی، سرفه و تورم گلو، بیماری های پوستی، تقویت قلب، تقویت افراد مسن و اطفال، اگزما، لاغر شدن و دردهای عضلانی، درد کلیه و نقرس.
ارقامی از جو دوسر که دارای بتاگلوکان موجود است، در درمان و پیگشیری از دیابت نوع ۲ موثر است. مصرف این غله در حفظ تعادل قند و انسولین خون بسیار موثر است، زیرا هضم نشاسته را کند می کند.
بهترین غله برای افراد دارای دیابت نوع دوم است.
افرادی که مستعد ابتلا به دیابت هستند می توانند روزانه قبل از دو وعده ی اصلی ۲ قاشق غذاخوری سبوس جو دو سر را با یک لیوان آب میل کنند. توجه داشته باشید که سبوس جو دوسر نمی تواند جایگزین دارو شود اما می تواند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کند و در درمان آن موثر باشد.
مصرف آرد جو دو سر سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب می شود.
تحقیقات نشان می دهد، بتاگلوکان موجود در جوی دو سر در جلوگیری از انواع سرطان‌ها اثرات بسیار قوی دارد.
هم چنین بتاگلوکان موجود در این ارقام جو دو سر اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارد.
جو دو سر منبع خوبی از انرژی، پروتیین و چربی برای انسان و مخصوصا بچه ها است.
هم چنین به خاطر داشتن ماده‌ای خاص، دارای اثراتی ویژه برای پوست های خشک و خارش داراست.
از عصاره‌ی نوعی جو دو سر در طب سنتی آیورودا برای ترک اعتیاد تریاک و کاهش میل سیگار استفاده میشود.
چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرار آور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است.
جو دو سر به دلیل نداشتن گلوتن و دارا بودن فیبر بالا یبوست را برطرف می کند و مشکلات گوارشی را نیز برطرف می کند.
جو دو سر در کاهش کلسترول خون اثر معجزه آسایی دارد و برای این منظور باید جود دو سر را بدون اینکه سبوس آن گرفته شده باشد، مصرف کرد.
تقویت کننده اعصاب و بدن و ضد عفونی کننده ی بدن است. مصرف روزانه یک کاسه بلغور جو دو سر، انرژی و استقامت مورد نیاز بدن در طول روز را تامین می کند.
ادرار آور و ملین است و یبوست را بر طرف می کند.
برای دفع سنگ کلیه و مثانه مفید است. به این منظور باید مقدار ۲۰ گرم از آن را در یک لیتر آب جوش بریزید و به مدت چند دقیقه بگذارید بجوشد، سپس از آن استفاده کنید.
برای بر طرف کردن درد کلیه، بی خوابی، از بین بردن سرفه، ورم گلو نیز می توان از این جوشانده استفاده کرد.
برای تقویت اطفال و افراد مسنن و همچنین بر طرف کردن ضعف بیماران در دوران نقاهت، باید جو دو سر را با شیر بجوشانید و به این افراد بدهید. اگر ضعف خیلی زیاد باشد، می توان یک زرده تخم مرغ را نیز به این جوشانده اضافه کرد.
برای رفع خارش، از آب جوشانده‌ی جو دوسر استفاده کنید.
جوشانده‌ی جو دوسر در برطرف کردن بیماری‌های پوستی و اخلاط خونی نیز موثر است. برای رفع یبوست و درمان بواسیر، می توانید جو دو سر را بو دهید، سپس آن را آرد کنید، یک قاشق چای خوری از آن را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت ۵ دقیقه دم کنید.
این چای را به مدت ۳ روز، هر روز صبح ناشتا بنوشید. جو دو سر بهترین دارو برای تقویت قلب و نیز اشخاصی است که در معرض حمله ی قلبی قرار دارند.
جو دو سر بهترین دارو برای روده بزرگ است، زیرا حجم مدفوع را افزایش میدهد و روده را تمیز می کند. برای لاغر شدن، هر روز جو دو سر بخورید.
اگزما را درمان می کند.
برای بر طرف کردن کمر درد، پهلو درد و اسپاسم های عضلانی، جو دوسر را با سرکه مخلوط کنید، بپزید و به صورت ضماد گرم روی عضو دردناک بگذارید.
برای درمان زخم‌هایی که دیر بهبود می یابند، جو دو سر را آرد کنید، با نوشیدنی کومبوجا سفید مخلوط کنید و روی این قبیل زخم‌ها بگذارید.
جو دو سر را آرد کنید، در وان حمام بریزید و در آن دراز بکشید. این نوع حمام بیماری های پوستی، درد کلیه، نقرس و رماتیسم را بر طرف می کند. برای درمان نقرس ۲۰ گرم جو را در ۵ لیوان آب بجوشانید و روزی ۴ لیوان میل شود.
این گیاه اثر ضد سرطان دارد. استفاده ی مداوم از این گیاه از سرطان جلوگیری می کند.
سبوس جو دوسر از ابتلا به سرطان کلون پیشگیری می کند. برای این کار هر روز عصر ۳ تا۴ قاشق غذا خوری سبوس جو دوسر را با یک لیوان آب میل کنید.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف:
برای کسانی که به گلوتن حساسند مثلا افرادی که مبتلا به بیماری سلیاک (در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب می بیند و باعث اختلال در جذب مواد می شود) هستند. باید اجازه دهند تا جوشانده ته نشین شود و فقط از مایع شفاف استفاده کنند.
