شاه توت (Morus Nigra)

کاربر 22

11 مرداد 1399

1,498 بازدید

نام فارسی: درخت شاه توت، درخت توت سیاه

نام علمی: .Morus nigra L

نام فرانسوی: Mtrier noir

نام انگلیسی: Black mulberry

نام ایتالیایی: Gelso nero

نام آلمانی: Schwarzer maulbeerbaum

نام عربی: توت شامی (T.shêmî)، توت اسود

درختی است زیبا، به ارتفاع ۴ تا ۱۰ متر که به حالت طبیعی، به ارتفاع ۲۰ متر نیز می رسد. این درخت از تیره توت بوده و از مشخصات آن شاخه هایی کوتاه و متعدد است که خود موجب می شود ظاهر مشخص به آن داده شود. در غالب نواحی، به دلیل میوه های خوش طعم آن، اقدام به پرورش درخت شاه توت می شود. برگ های آن رنگ سبز تیره و پهنکی قلبی شکل با تقسیمات نامنظم و منتهی به دندانه دارد.

گل های آن بر دو نوع نر و ماده، واقع بر روی یک پایه اند. میوه اش بزرگ تر از توت سفید، به رنگ ارغوانی سیاه (پس از رسیدن کامل) و دارای طعم ترش و شیرین و مطبوع است. قسمت مورد استفاده درخت شاه توت، پوست ریشه، برگ و میوه نارس و رسیده آن است.

ترکیبات شیمیایی شاه توت

برگ درخت شاه توت، کربنات کلسیم فراوان دارد. میوه اش دارای ۸۴.۷ درصد آب، ۹ تا ۲۴ درصد مواد قندی، ۱.۸۶ درصد اسید مالیک، ۰.۴ درصد مواد آلبومینوئیدی، ۲۰.۳۰ درصد مواد چرب، پکتیک، صمغ و املاح مختلف واست. طبق بررسی های دیگر (Dorvault)، هر لیتر شیره میوه نسبتا نارس آن، دارای ۲۰ تا ۲۵ گرم اسید سیتریک است.

سابقه تاریخی شاه توت

شواهد تاریخی نشان می دهد که منشاء اولیه درخت شاه توت، در ایران بوده و از آنجا به نواحی دیگر انتقال یافته است. مردم دوران های قدیم از وجود این درخت اطلاع کافی داشته اند. مانند آن که طرفداران مکتب بقراط در قرن ۵ و ۴ قبل از میلاد و تئوفراست. در قرن ۴ قبل از میلاد، آن را می شناخته و به نام Sykaminos می نامیده اند.

از میوه اش قبل از رسیدن کامل، جهت رفع اسهال های ساده و دیسانتری استفاده می کرده اند. دیوسکورید و پلین (Pline) در قرن اول میلادی، در آثار خود از این درخت نام برده اند. در قرون وسطی در مناطقی که انگور به حد کافی وجود نداشته، از آن نوعی نوشیدنی جهت مصرف در معابد تهیه می کرده اند.

خواص درمانی شاه توت

پوست ریشه درخت شاه توت طعمی تلخ و تند و ناپسند دارد. استفاده از آن از قدیم الایام به عنوان دافع کرم و حتی کرم کدو، بین مردم معمول بوده است. هرچند اثر دفع کرم کدو، در تمام موارد چندان مورد تایید قرار نمی گرفته است. برای دفع کرم معمولا جوشانده ۱۵ گرم پوست ریشه درخت را در ۲۵۰ گرم آب تهیه کرده صبح ناشتا مصرف می نمودند. برگ درخت شاه توت، کربنات کلسیم فراوان دارد. برای آن اثر کم کننده قند خون قائل اند. از این جهت می توان از آن در مواقع وجود قند در ادرار و معالجه بیماری قند استفاده به عمل آورد.

شاه توت، میوه ای لذيذ، خوش طعم و کمی قابض، قبل از رسیدن کامل است. از این جهت از آن قبل از رسیدن کامل، به عنوان قابض و بعد از رسیدن، به عنوان ملین استفاده به عمل می آورند. از شیره شاه توت قبل از رسیدن کامل، شربتی با طعم ترش و قابض تهیه می کنند که به صورت غرغره، می تواند در رفع درد گلو و التهاب مخاط دهان و آفت (Aphtes)، اثرات مفید ظاهر کناد.