بسفايج
نامهای ديگر بسفایج : بسبايج، بسپايك، دارچماز، ثاقب الحجر، اضراس الكلب
Millepieds، Fougere douce، Common polypody، Polypode Vulgaire، Palypodium vuigore، Polypody wall. fern.
مشخصات بسفایج
ريشه يا ساقهی زيرزمينى گياهى است از سرخسها از خانوادهی polypodiaceae ، جنس Polypodium و چندساله. برگهای آن به قطعات كوچك تقسيمشده، پهنهی كلى برگ بيضى مثلثى شكل به طول ۲۵، ۲۰ سانتيمتر و داراى دمبرگ دراز است، قطعات كوچك هر برگ كه بطور متناوب نسبت به رگبرگ اصلى قرار گرفتهاند در قسمت قاعده درازتر و بهتدريج كه به نوك برگ نزديك مىشوند كوچكترند.
ريشهی بسفایج ساقهی زيرزمينى است به رنگ خاكسترى مايل به سياه باريك و داراى گرههای زيادى است و از هر گره ريشكهای نازكى بيرون آمده و گياه را در زمين مستقر مىسازد، مغز ريشهی تازهی آن به رنگ سبز مانند مغز پسته و هرچه بيشتر كهنه شود به سرخى و سياهى مىگرايد. اين گياه بىگل است و در بهار شروع به رشد مىكند و در تابستان مىرسد. بهترين نوع ريشهی بسفايج داراى طعم قرنفل كمى شيرين و قابض و گس مىباشد. اين گياه در نواحى معتدل و مرطوب مثلا در شمال ايران در تنكابن، كهراسنگ و در بندر گز و در آذربايجان بين خزههای تختهسنگهای جنگل حسنبيگلو در قرهداغ ديده مىشود. در اروپا و آمريكا و ساير مناطق آسيا و تركيه نيز انتشار دارد.
طبيعت بسفایج : گرم و خشك است.
تركيب شيميايى بسفایج : يك روغن چرب، اسانس روغنى شامل بوتيريكاسيد، هكزوئيكاسيد، لوريك اسيد، سوكسينيكاسيد، متيلساليسيلات، بوتيريكاستر، آلفا. متيلبوتيريكاستر، ايزووالريك استر، تعدادى ساپونين، يك رزين، رزين ديگرى داراى BzoH ، گلوكوزيدى به نام سامامبائين، گلوكوزيد به نام پلىپودين، مواد لعابى، مانيت، نشاسته، قند.
خواص درمانى بسفایج
- اگر بيست گرم از را بجوشانيد و آب صافكردهاش را بنوشيد بىترتيبى در اعمال صفراوى و سوء گوارش را بهبود مىبخشد، درد رماتيسم را تسكين مىدهد، هم مسهل است و هم اسهال را بند مىآورد، محلل شير منجمد شده در معده است، انگلها را دفع مىكند، ساقط كنندهی جنين است، مداواكنندهی خفقانهای سختعلاج مىباشد، معالج عفونتهای مثانه و مجارى ادرار است، صرع را درمان مىكند.
- آن را با هل قراب از هركدام يك مثقال بجوشانيد و آبش را صبح ناشتا بنوشيد رطوبت منجمده در معده را برطرف مىسازد.
- چهار گرم پودر ريزم بسفایج را با دو سه عدد تخممرغ نيمپز مخلوط كنيد و بخوريد كوفتگى و گرفتگى اعضاء بدن را برطرف خواهد كرد و براى معالجهی دردهای مفاصل بسيار مجرب است.
- نوشيدن آب جوشاندهی آن مخلوط با ماءالشعير و يا آب و عسل براى تحليل قولنج و نفخ شديد و دفع اخلاط بسيار نافع مىباشد.
- آن را با ريشهی شيرينبيان پوست گرفته و انيسون دم كنيد و آب صافكردهی آن را بنوشيد. براى رفع سرفه و تنگىنفس نافع است.
- اگر مغز فلوس سائيده شده يا ترنجبين را در آب دمكردهی آن مخلوط نموده و بنوشيد. براى تحليل باد و گاز بواسير و تسكين درد معدهی مزمن و درمان صرع بسيار مجرب است.
- تا يك هفته هر روز شش گرم از بسفایج را با صد و بيست گرم مغز فلوس بكوبيد و بخوريد ماليخوليا و جزام را درمان مىكند.
- هر روز آن را با عناب دم كنيد و آب صافكردهی آن را بنوشيد. براى افتادن دانه يا تكمهی بواسير بسيار مؤثر است.
- با آب جوشاندهی آن شستوشو كنيد. بعضى از زخمها من جمله زخم وسط انگشتان را درمان مىكند.
- ضماد آن براى رفع پيچيدگى عصب همچنين شقاق بين انگشتان نافع است.
تذكر: كمى سمى و مضر كليه است.
برگ بسفايج
خواص درمانى: افرادى كه ترشحات اشك چشم آنان زيادتر از حالت طبيعى مىباشد، اگر خشك شدهی آن را بسايند و با حنا مخلوط كرده و بر سر گذارند. ترشحات زياد را نقصان مىدهد.