نام علمی نعنا فلفلی Mentha Piperita
نعنا فلفلی گیاهی است علفی و چندساله، دارای ساقه های خزنده (استولون) و ساقه های زیرزمینی (ریزوم)، ساقه اش چهارگوش به رنگ قرمز مایل به بنفش که برگهای بیضی شکلی به صورت متقابل روی آن قرار می گیرند. گل های آن به رنگ بنفش هستند و میوه اش کپسولی به رنگ قرمز است که دارای بذری بدون نیروی رویشی میباشد. این گیاه بومی کشورمان نیست ولی به طور وسیع در اکثر استانها کشت می شود.
نعناع فلفلی را در اکثر مکان ها می توان کاشت ولی در شرایط روز بلند و رطوبت بالا و دمای ۱۸ تا۲۰ درجه دارای بهترین عملکرد کمی و کیفی است. نعناع فلفلی گیاهی چندساله است و به همین دلیل آماده سازی اولیه خاک دارای اهمیت فوق العاده ای می باشد.
تكثير رویشی از طریق ریشه استولون: استولون نوعی ساقه است و دارای گره هایی است که از محل آنها ریشه تولید میشود.
تكثير رویشی از طریق پاجوش: در اواخر بهار (خرداد ماه) پاجوشهای دارای ۸ تا ۱۰ سانتی متر ارتفاع را از بوته های ۲ تا ۳ ساله جدا میکنیم و در زمین مورد نظر کشت می کنیم.
سرشاخه های گل دار و برگها مورد برداشت قرار می گیرند. روش و زمان برداشت به نوع مصرف اندام های جمع آوری شده بستگی دارد.
ترکیبات شیمیایی
نعنا فلفلی حاوی ۵٪ اسانس روغنی فرار است که شامل فنلهای((p-Cymene و(Terpene) ترين الكل و تیمول کارواکرول می باشد و منگنز فراوان معادل ۱۵٪ تا ۶۰٪ است.
خواص دارویی سوسنبر یا نعنا فلفلی
- از نظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشک(از درجه دو) است.
- به عنوان بادشکن، ضدعفونی کننده شناخته می شود.
- دم کرده آن را برای بیماریهای پوستی استفاده می کنند.
- برای اختلالات کبدی و معده و دفع ترشحات چرکی، ادرار و حیض بسیار مفیداست.
- بقراط حکیم، دم کرده نعناع فلفلی را برای تعدیل احساسات خوب و بد و آرام کردن قلب تجویز می کرد.
- بقراط عقیده داشت عشق، کینه، خشم، هوس و حسادت با دم کردن نعناع فلفلی معالجه می شود، به شرطی که مصرف آن را جدا شروع کرده و ادامه دهد. و به همین جهت ارسطو فیلسوف شهیر یونانی در یکی از کتاب های خود مینویسد که در زمان جنگ نباید نعنا کاشت و نباید نعنا خورد، زیرا نعناع صفت جنگجویی را تضعیف می کند.
- سوسنبر اگر آن را به کم مصرف شود خواص بی حس کننده، مسکن و ضدتشنج دارد.
- اگر به مقدار زیاد مصرف کنند بر عکس تقویت کننده اعصاب و مقوی دستگاه گوارش است.
- بی اشتهایی: ده گرم برگ خشک سوسنبر را در یک فنجان آب جوش دوازده دقیقه دم کنید و بعد آن را صاف کرده با عسل شیرین کنید، در طی روز چهار بار و هر بار یک فنجان از آن بنوشید، بزودی اشتهای شما باز می شود.
- آسم: ۱۵ گرم برگ خشک نعنا فلفلی را در یک لیتر آب جوش دوازده دقیقه دم کنید صاف کرده با عسل شیرین نمایید روزی سه الی چهار فنجان میل کنید و در ضمن برای درمان برونشیت و سرماخوردگی و مجاری تنفسی هم تجویز می شود.
- قولنج: دم کرده رقیق سوسنبر انواع قولنج ها را آرام می کند از ۱۰ گرم برگ خشک مانند روش بی اشتهایی استفاده می شود.
- درد معده و سکسکه: وقتی معده درد می کند بهترین دارو، دم کرده رقيق سوسنبر است و باید دو برگ سوسنبر را در یک فنجان آب جوش دوازده دقیقه دم کنید و با عسل شیرین هر روز سه تا چهار فنجان بنوشید. این روش برای درمان سکسکه نیز مؤثر است.
- بوی دهان: کسانی که دهانشان بر می دهد و تنفسی نامطبوع دارند اگر برگ تازه یا خشک سوسنبر را در دهان خود بجوند بوی بد دهان آنها از بین رفته و محیط دهانشان ضدعفونی خواهد شد، ولی این اشخاص باید بیش از هشت تا ده برگ سوسنبر بجوند.
- ناراحتی های کبدی: کسانی که ناراحتی کبدی دارند باید هشت روز، روزی هشت عدد برگ تازه سوسنبر را بجوند. جویدن برگ سوسنبر ضدعفونی کننده کاملی است.
- سردرد: دم کرده سبک سوسنبر سردردهای شما را آرام می کند سردردهای شما چه عصبی و چه مربوط به دستگاه گوارش باشد آن را معالجه می کند ۱۰ گرم برگ خشک سوسنبر را در یک لیتر آب جوش دم کنید تا دوازده دقیقه بماند سپس آن را صاف کرده و هر روز چهار فنجان از آن بنوشید.
- ناراحتی عصبی: اگر مضطرب هستید، اگر از تشنجات رنج می برید و خلاصه اگر اعصاب شما ناراحت است، دم کرده سبک و رقیق نعناع فلفلی بنوشید.
طرز تهیه و مقدار مصرف نعنا فلفلی یا سوسنبر:
دو برگ سوسنبر تازه را در یک فنجان آب جوش دوازده دقیقه دم کنید و بعد صاف کرده و با عسل شیرین کنید و هر روز چهار بار و هر بار یک فنجان از آن بنوشید.
- سستی و ناتوانی: اگر سست و ناتوان هستید و همیشه خواب آلود می نمایید و خلاصه سرحال نیستید احتیاج به یک تقویت کننده دارید، دم کرده سوسنبر را بنوشید. ۱۵ گرم برگ خشک در یک لیتر آب جوش باعسلشیرین کرده و روزی سه الی چهار فنجان میل شود.
- درد پا: اگر پاهای متورم، دردناک و خسته ای دارید صد گرم برگ تازه یا خشک سوسنبر را در یک تشت آب گرم بریزید و دوازده دقیقه بگذارید دم بکشد، بعد پاهای خود را در آن گذاشته و با دست ماساژ دهید و بشویید. حمام پاها با سوسنبر باعث استراحت و آرامش آن می شود و اگر یک هفته هر روز این کار را ادامه دهید بعد از پایان هفت روز خواهید دید که پاهای چابک و چالاكی پیدا کرده اید که مثل پرندگان سبک و چالاک است.
- انواع روماتیسم: صدگرم برگ های سوسنبر تازه یا خشک را در دو لیتر آب بخیسانید، وقتی خوب خیس خورد تا گرم است در پارچه نازکی بپیچید و به صورت کمپرس روی جاهای دردناک بدن بگذارید. کمپرس گرم سوسنبر دردهای مفاصل و روماتیسم را آرام می کند.
- عرق پا: کسانی که پایشان زیاد عرق می کند و بو میدهد اگر پای خود را بشویند و چندین شب پاهای خود را در کیسه ای که پر از برگ سوسنبر و برطرف می شود.
- فرح افزا است و باز کننده گرفتگی و انسداد مجاری می باشد.
- مقوی معده و روده و قلب است.
- خاصیت ضدسم دارد.
- ضدعفونی کننده است.
- تا حدودی قاعده آور است. با سرکه برای رفع سردرد مفید است.
- پماد آن برای بیماری های بلغمی و درد سینه مفیداست.
- در سنگ مثانه و درد رحم مفید است.
- دم کرده آن برای سکسکه، دل پیچه و قطره قطره ادرار کردن و خردکردن سنگ مثانه و درد رحم مفید است.
- برای رفع آشفتگی و حالت استفراغ و رفع ترشی معده مؤثر است.
- در استعمال خارجی از دم کرده آن برای تسکین دردهای عصبی و سیاتیک و برای نرمی استخوان کودکان می توان آنها را با دم کرده سوسنبر استحمام کرد.
مضرات
- برای ریه مضر است و باید به طور متناوب خورده شود.