یائسگی

یائسگی در فقه شرعی بین ۵۰ الی ۶۰ سالگی (شیخه و سیده) یائسه می شوند. در دیدگاه طب جدید زنان معمولا در سن بین ۴۵ تا ۵۰ سالگی یائسه می شوند ولی در بعضی افراد یائسگی زودرس بین سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی رخ می دهد گر چه از نظر پزشکی خانمی که طی حداقل ۶ ماه عادت نشود و هیچ علت خاصی هم وجود نداشته باشد این خانم را به عنوان یائسه در نظر می گیرند.

جنبه های زود و یا دیر یائسه شدن

گاهی جنبه سلامتی و غیر سلامتی دارد. و گاهی جنبه بهداشتی و غیر بهداشتی دارد. گاهی عامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی دارد. و گاهی نیز غیر عامل ژنتیکی و وراثتی است.

تشریح یائسگی

در دوره چندین ماه یا چندین سال پیش از یائسگی، به تدریج تولید هورمون زنانه استروژن تخمدان های زن کاهش می یابد. وقتی که سن خانم ها بالاتر می رود تخمدان های آنها به تدریج از فعالیتشان کم می شود و مقادیر کمتری هورمون استروژن ترشح می کنند با کاهش میزان این هورمون یائسگی رخ میدهد و زنان متوجه آثار این تغییر بر روی بدن خود می شوند.

اگر چه غده ی هیپوفیز مغز شروع به ترشح مقادیر بیشتری از هورمون FSH می کند تا بدین وسیله تخمدان ها تحریک شوند.

تولید هورمون استروژن حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد زنان متوقف نمی شود حتی پس از آنکه تخمدان های این زنان از تولید استروژن باز بماند.

غدد فوق کلیوی و بخش کوچکی از هر تخمدان به نام استروما به تولید مقدار اندکی از این هورمون ادامه می دهد این مقدار کم جهت دور نگه داشتن افراد از اکثر علائم ناراحت کننده یائسگی کافی است.

در مواردی که یائسگی در سنین پایین تر ایجاد می شود مشکلات یائسگی شدید تر می شود.

اقسام یائسگی

۱. یائسگی طبیعی. ۲. یائسگی ناگهانی. ٣. یائسگی زودرس.

علل يائسگی ناگهانی

یائسگی ناگهانی گاهی بر اثر عمل جراحی برداشتن تخمدانها به خاطر سرطان تخمدان یا کیست های پیشرفته، حجیم و ضخیم تخمدان اتفاق می افتد. ( و یا یائسگی ناگهانی به سبب استفاده از شیمی درمانی مخصوصا انواع آنتی بیوتیک های قوی و یا رادیوتراپی میباشد که موجب آسیب به رحم می گردد.

یائسگی زودرس

و گاهی یائسگی به صورت یائسگی طبیعی نیست و همچنین به صورت یائسگی ناگهانی هم نیست بلکه یائسگی پدیدار شده در دختران بالغ و زنان جوان به خاطر یانسگی زودرس (فیزیولوژی) می باشد .

علل یائسگی زودرس

1. سوءتغذیه 2. گرانی 3. تورم 4. ازدواج دیرهنگام 5. مصرف دخانیات و مواد افیونی و قرص های روان برگردان و 6. مصرف کافئین زیاد 7. علت ژنتیکی و وراثتی.

علایم و مشکلات یائسگی (تمام اقسام آن)

مشکلات یائسگی معمولا بین ۱ تا ۵ سال به طول می انجامد.

1. داغ شدن و گر گرفتگی بیشتر در سر و سینه و بازوان که این موضع در هنگام گر گرفتگی داغ و قرمز می شوند و بین چند دقیقه تا یک ساعت می تواند طول بکشد.

2. عرق ریزی شدید(ریزش عرق شبانه)؛ چون این حالت بیشتر در شبها رخ می دهد.

3. احساس اضطراب، استرس و افسردگی؛ که هم یائسگی را تشدید میکند و هم از علامت های آن است.

4. اختلال در خواب؛ گاهی اصلا خوابش نمی برد. گاهی خوابش سبک، کوتاه ومنقطع است.

5. تغییراتی در پوست و مو نظير خشکی پوست که باعث چین و چروک میشود.

6. خشکی مجرای تناسلی، مهبل و واژن

7. ناراحتی هنگام مقاربت که بر اثر نازک شدن جدار رحم رخ می دهد؛ لذا به فعالیت جنسی بی علاقه است یعنی مبتلا به خستگی جنسی می شود.

8. سردرد به صورت حاد یا مزمن (انواع سر درد را شامل می شود)

9. خستگی و کوفتگی

10. سرگیجه و دوران سر.

11. تکرر ادرار و یا عدم توانایی در کنترل ادرار ( چکمیزک) یعنی ریزش ہی اختیاری ادرار.

12. خلق و خوی بد پیدا کردن.

13. عادت های قاعدگی نامنظم قبل از یائسگی.

14. اختلال در حافظه موقت و عدم تمرکز فکری.

15. تحریک پذیری و زود از کوره در رفتن.

16. بالارفتن تپش قلب (فشارش ممکن است از ۱۴۰ هم گذشته و تپش قلبش شدیدتر شده و اوضاعش اورژانسی شود).

17. اگر کم خونی داشته باشد و بدخوری هم بکند مثل: آبلیمو، ترشی، لیمو عمانی، گوجه سبز و…)

18. عفونت ادراری (که بر اثر نازک شدن پیش آبراه ایجاد می شود).

19. دردهای مفاصل و دردهای عضلانی زیاد می شود.

20. افزایش خطر بیماریهای قلبی و پوکی استخوان (استئوپروز ) که به خاطر کم شدن هورمون استروژن می باشد.

عوامل پیشگیری از یائسگی زودرس

ا. رژیم غذایی مناسب.۲. و دوری از استرس مستمر. ٣. ورزش سبک مرتب ۴. عدم مصرف دخانیات ۵. و عدم مصرف مواد حاوی کافئین

تشریح هورمون جنسی استروژن

بیش از ۳۰۰ بافت مختلف در بدن وجود دارند که برای استروژن، گیرنده دارند یعنی به نوعی این بافت ها تحت تاثیر هورمون جنسی استروژن اند.

وقتی هورمون جنسی استروژن کم می شود:

دستگاه واندام های مختلف بدن تحت تاثیر قرار می گیرند از جمله دستگاه جنسی، ادراری، پستان ها، موی سر و ابرو و مژه، مخاط، استخوانها، قلب و عروق، عضلات بدن، لگن، مغز و اعصاب و.. دچار مشکلات روانی و روحی می شوند چون بعد از یائسگی محیط داخلی مهبل از حالت PH اسیدی تبدیل به قلیایی می شود. افزایش خطر بیماری های قلبی و پوکی استخوان (استئوپروز) که به دلیل کم شدن هورمون استروژن می باشد.

تعريف دقيق يائسگی

اگر بخواهیم به طور دقیق کلمه یائسگی یا منوپوز را معنی کنیم به آخرین قاعدگی هر خانمی اطلاق می شود که تقریبا در ۵۰ سالگی رخ میدهد گرچه به طور طبیعی بین ۴۵ تا ۶۰ سالگی می باشد.

کلمه یائسگی معنای گسترده تری دارد و امروزه ، بیشتر به تغییراتی که در زندگی خانم های بالغ رخ می دهد قلمداد میشود؛ و چندین سال قبل و با چندین سال بعد از آخرین عادت ماهیانه را شامل می شود.

وقتی یک زن يقين به یائسگی می کند که ۱۲ ماه (یکسال) خون حیض نبیند. گرچه یائسگی طبیعی یعنی زمانی که قاعدگی های خانم برای همیشه متوقف میگردد. بیش از ۸۰ درصد خانم ها در طی دوران یائسگی هیچ مشکلی احساس نمی کنند یا فقط مشکلات اندکی را تجربه می کنند. .

این مشکلات یائسگی به علت تغییراتی است که در میزان هورمون جنسی زنانه رخ داده است. البته برای بعضی به دلیل آزاد شدن از عادت ماهیانه و خطر حاملگی ناخواسته، خوشایند است. البته برای ۲۰ درصد، موارد بسیار ناخوشایند است و با درمان های غیر دارویی مشکلاتشان حل نمی شود و مجبور به استفاده از درمان های دارویی می شوند.

زنان معمولا یک سوم از عمرشان را در دوران یائسگی سپری می کنند. مشکلات یائسگی سبب مرگ زنان یائسه نمی شود ولی کاهش هورمون زنانه خطر بروز پوکی استخوان، شکستگی استخوان، سکته قلبی و مغزی را افزایش می دهد.

تشریح چرخه قاعدگی و یائسگی

از هنگام بلوغ یک دختر تا زمان یائسگی خانم ها به طور ماهیانه عادت میشوند که از یک چرخه مثبت تغییرات منظم هورمونی پیروی می کنند که هر ۲۸ روز یکبار ۷۰ الى 80 سی سی خون کم می کنند که مقدار هورمون های زنانه استروژن در طی روزهای اول هر چرخه قاعدگی (سیکل قاعدگی) افزایش می یابد که باعث تحریک د تخمک و سپس آزاد شدن تخمک از یک و یا دو تخمدان می شود.

آزاد شدن تخمک از تخمدانها که به آن تخمک گذاری گویند و در سیکل اتفاق می افتد به دنبال تخمک گذاری استروژن و پروژسترون باعث ضخیم  شدن و تقویت پوشش دیواره رحم می شود تا زن خود را برای یک حاملگی احتمالی آماده سازد در صورتی که لقاح اتفاق نیفتد و تخمک زن توسط اسپرم شوهرش بارور نشود تخمک زن از بین خواهد رفت و پوشش دیواره رحم نیز شروع به ریختن کرده و قاعدگی ایجاد می شود.

در سالهای نزدیک به یائسگی عملکرد تخمدانها ضعیف و موجب بروز قاعدگی های نامنظم به همراه خون ریزی های شدید می شود و در نهایت عملکرد تخمدانها متوقف شده و عادت ماهیانه دیگر رخ نمی دهد همچنین الگوی منظم تغییرات هورمونی که قبلا در هر چرخه قاعدگی به وقوع می پیوست از بین می رود به خصوص مقدار هورمون استروژن به طور نامنظمی بالا و پایین می رود و باعث عوارضی می شود که به آن مشکلات یائسگی گویند.

درمان اختلالات یائسگی در طب جدید

– هورمون درمانی یا جایگزینی هورمون استروژن را ( HRT ) گویند و اینکه هورمون مردانه تستوسترون ( FSH) را کاهش دهیم.

روشهای هورمون درمانی:

١. استفاده از قرص استروژن. ۲. استفاده از ایمپلنت هایی در زیر پوست که دارای هورمون استروژن است. ٣. استفاده از چسب های پوستی حاوی هورمون استروژن. 4. استفاده از کرم های حاوی استروژن که به برطرف نمودن خشکی مهبل کمک می کند.

نکته: در پزشکی جدید(به منظور استفاده بهینه و درمان مشکلات زیاد یائسگی) به مدت پنج سال هورمون درمانی تجویز می گردد. گرچه استفاده طولانی مدت از هورمون درمانی باعث خطراتی می شود.

– داروی شیمیایی کلونیدین و مصرف قرص ویتامین E که در گرگرفتگی ها باعث تسکین می شود.

– داروی شیمیایی سیپروترون کامباند که ضد آندروژن است و در درمان پرمویی(هیرسوتیسم) و آکنه(جوش صورت) هم مورد استفاده قرار می گیرد.

– در درمان کم کاری تخم دان و خشکی فرج و کاهش علائم یائسگی از داروی شیمیایی استرادیول و داروی شیمیایی اتینیل استرادیول استفاده می شود.

درمان اختلالات یائسگی در طب گیاهی

– استفاده از هومیوپاتی، نوترکیبی است متشکل از داروی گیاهی که حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد از دارو را تشکیل می دهد و محلول سنگ های معدنی که حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از دارو را تشکیل می دهد.

– ۵۰ گرم زرشک خام را کوبیده و با ۵ لیوان آب مخلوط کرده و به مدت ۲ ساعت می گذارید در آب خیس بخورد و ۱ دقیقه هم بجوشد بعد با فشار، آب این مخلوط را خارج می کنید و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک فنجان بنوشید که باعث کاهش شدید اختلالات یائسگی می شود.

– می توان از چای کامبوجا برای نتیجه بهتر هم درکاهش اختلالات یائسگی استفاده کرد (که البته باید روند آماده سازی آن بهداشتی باشد و گرنه باعث لخته شدن خون می شود).

– سبزی کاسنی (۷ برگ)

– ۱ قاشق چای خوری رازیانه در یک استکان آب جوش بریزد و بعد ولرم شدن استفاده کند.

– دارچین؛ یا با غذا مثل قيمه و حلیم گندم گوشت میل کند یا به صورت چای دارچینی بنوشد.

– کاهو بدون سس همرا با غذا

– باقلا به صورت آبپز یا باقلا پلو (در صورتی که قند خون بالای ۲۰۰ یا چربی بالا ندارند می توانند با کره و خرما به همراه نان سنگک، باقلا آبپز را بخورند).

درمان ۴ نمونه مهم از اختلالات یائسگی

گیاه پنج انگشتی با قرص گیاهی ویتاگنوس در درمان این موارد موثر است:

گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییر خلق و خوی و خشکی مهبل.

درمان گرگرفتگی یائسگی

 دم کرده رزماری، دم کرده مریم گلی، و هر روز ۶ گرم شنبلیله به مدت ۸ هفته، گل بابونه، گیاه پنج انگشتی (قرص گیاهی ویتاگنوس).

برخی خواص بابونه:

 کاهش تب، رفع گرفتگی عادت ماهیانه، کنترل سردرد، آرام بخش طبیعی، درمان دردهای آرتروز، کاهش فشار خون، رفع سرگیجه، رفع التهابات پوستی و کمک به رفع سوءهاضمه.

درمان قاعدگی نامنظم قبل از یائسگی: صبر زرد

درمان عرق ریزش شبانه یائسگی:

– خوردن آب سیب با عسل مفید است.

– ۱/۵ لیتر آب سرد که در آن ۱۴ آلو بخارا و1 قاشق پلوخوری خاکشیر و نصف لیموترش بزرگ تازه که آبش گرفته شده، ریخته شود و شب تا صبح مخلوطش را در یخچال می گذاریم و بعد میل می کنیم و در عطش شديد، گرما زدگی، عطش کاذب و گر گرفتگی مفید است.

درمان خشکی و چروکی پوست دوران یائسگی:

یک عدد پرتقال وسط نهار میل کند.

و یک عدد لیمو شیرین وسط شام بخورد.

عوارض کم شدن هورمون زنانه استروژن:

افزایش خطرات بیماری قلبی و پوکی استخوان می باشد.

درمان:

خوردن آب سیب، آب آلوبخارا، گلابی، به

پیشگیری از پوکی استخوان (استئو پرور): هر روز یک لیوان شیر با یک قاشق پلوخوری پودر سنجد.

درمان افسردگی و اضطراب و دلهره دوران یائسگی

 گل بهارنارنج، گل بابونه، خوردن آب به یا مربای به، به لیمو، قرص شیمیایی ماهی (امگا ۳) روزی یک عدد۔

درمان خشکی مهبل هنگام مقاربت جنسی زن یائسه:

استفاده از کرم استروژن

درمان عفونتهای ادراری یائسه که براثر نازک شدن پیش آبراه است

می تواند رژیم آب انگور بگیرد؛ روزی ۲ خوشه انگور یا 1 لیوان آب انگور بخورد.

درمان کاهش خونریزی قبل از یائسگی

ویتامین ث و بیوفلانوئیدها از طریق استحکام بخشیدن به جدار مویرگ ها که ضعیف ترین مناطق عروقی، در حین خونریزی می باشد، میزان خونریزی را کاهش می دهند.

ویتامین E و ویتامین C به زنان یائسه که مبتلا به خون ریزی در برد قبل از یائسگی هستند، کمک می کند.

درمان گشادی مهبل (تضييق كردن واژینال)

گلنار فارسی (گل درخت انار فارسی) + پوست انار + هسته سوخته خرما + بلوط و جفت وکندر و مازو همه را به نسبت مساوی مخلوط و نیمکوب کرده و هر دفعه 1 قاشق غذاخوری از آن را می پزید و با آب صاف کرده آن، زن یائسه پایین تنه خودش را بشوید تا مهبلش تنگ شود.

درمان ورم رحم:

– برای درمان ورم رحم هر روز ۱ قاشق سوپ خوری علف هفت بند(بندک) را در یک لیوان آب جوش دم کرده و صاف کرده و شیرین کند و میل کند.

– یا هر روز سبزی تره را خرد کرده و با سرکه و نمک بپزد و در آن، ۵ تا ۱۰ دقيقه بنشیند.

درمان بواسیر رحم:

هسته های زرد الو + شفتالو را مخلوط کرده و خوب کوبیده و روغن آن را استخراج و بر زیر ناف (عانه) و پایین تنه و پهلوها روزی سه بار بمالد. یا روغن نرگس و سوسن را مخلوط و روزی ۳ مرتبه بر موضع بیماری و رحم و زیر ناف ماساژدهد.

خونریزی های بعد از یائسگی

خونریزی های بعد از یائسگی غیر متعارف است چون خونریزی های قاعدگی باید در دوران یائسگی متوقف شود.

زمانی این خونریزی بعد از یائسگی طبیعی است که در هنگام هورمون درمانی باشد و ماهی یک بار تکرار شود.

علایم خونریزی بعد از یائسگی

1. اگر در هنگام هورمون درمانی نباشد. علامت یک بیماری است.

2. این خونریزی ها معمولا بدون درد است.

3. از یک خونریزی خفیف یعنی لکه بینی تا یک خونریزی شدید متفاوت است.

4. گاهی خونریزی بعد از یائسگی بعد از مقاربت بیشتر دیده می شود.

5. خونریزی های غیر طبیعی بعد از دوران یائسگی، نشانه ای از وجود بیماری هایی در فرج، مهبل، دهانه رحم و در خود رحم می باشند .

علل خونریزی پس از یائسگی

1. اگر خونریزی بعد از یائسگی به خاطر کاهش استروژن باشد، مهبل (واژن) زن ملتهب می شود و دیواره نازک مهبل، در مقاربت دچار خونریزی می شود که به این خونریزی جدار مهبل بعد از یائسگی، واژینیت آتروفیک گویند.

2. و گاهی به خاطر مشکلات زخم دهانه رحم میباشد.

3. یا گاهی به علت سرطان دهانه رحم می باشد.

4. و گاهی هم به علت ضخیم شدن پوشش جدار رحم (آندومتر) است.

5. یا رشد سرطانی خوش خیم یا بدخیم رحم علت آن می باشد.

6. و یا رشد غیر سرطانی رحم مانند پولیپ رحم سبب آن می باشد.

7. همچنین سرطان فرج و یا مهبل منجر به خونریزی های پس از یائسگی می شود که این نوع سرطان ها بسیار کم است.

اقدامات اولیه طب جديد قبل از درمان

پزشکان جدید معاینه بالینی می کنند که این خونریزی های غیر طبیعی شاید به خاطر اختلالات مهبل یا دهانه رحم باشد. لذا یک نمونه (بیوپسی) از بافت را برداشته و برای بررسی به آزمایشگاه بافت شناسی (پاتولوژی) می برند.

همچنین شاید خونریزی غیر طبیعی بعد از یائسگی به خاطر دهانه رحم باشد. برای بررسی سلول های دهانه رحم آزمایش پاپ اسمیر را انجام میدهند.

و گاهی خونریزی غیر طبیعی بعد از یائسگی به دلیل ضخیم شدن پوشش جدار رحم است که متخصص نمونه ای از بافت آندومتر (بافت پوشاننده جدال رحم) را برداشته و به آزمایشگاه پاتولوژی می فرستند و بررسی می کنند تا ببینند که این ضخامت آیا به خاطر پولیپ است یا به علت سرطان رحم است؟ واین سرطان خوش خیم است یا بدخیم؟ و….

لذا بعضی از پزشکان در ابتدا برای مشاهده رحم و اندازه گیری ضخامت دیر رحم پیشنهاد سونوگرافی رحم می دهند. اما اگر بخواهند جدار داخل رحم را واضحتر ببینند از هیستروسکوپی استفاده می کنند.

درمان در طب جديد

در پزشکی جدید درمان خونریزی های بعد از یائسگی با توجه به علت زمینهای آن، درمان های متفاوتی دارد:

– کرم های حاوی استروژن که بر روی مهبل مالیده می شود ممکن است برای درمان واژینیت آتروفیک مفید باشد.

– در موارد وجود سرطان استفاده از جراحی ممکن است ضروری باشد.

– جراحی برای درمان اختلالاتی مثل پولیپ رحم یا ضخیم شدن آندومتر استفاده می شود.

– بعد از شناسایی علت زمینه ایی و درمان خاص آن علتهای زمینه ای، خونریزی های بعد از یائسگی متوقف می شود.

– استفاده از قرص ترنسید هر روز یک عدد وسط ناهار.

درمان طب گیاهی

1. هنگام خونریزی از مواد نشاسته ای بیشتر استفاده کنید. مثل: برنج چمپا که نوعی برنج است که لعاب آن بیشتر است. یا سیب زمینی و آرد سیب زمینی یا چیپس سیب زمینی مخصوصا با روغن زیتون سرخ شود. و کاچی ارزن و حبوبات.

2. پوست سفت گردو را نرم سائیده و صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۱ قاشق چاخوری بخورید.

3. هر روز مقداری سماق را بسابید و با آب سرد مخلوط کرده و به مرور در طی روز بخورید.

4. خوردن سماق با سرکه طبیعی انگور عسکری.

5. ۳۰ گرم گل خشک شده گزنه سفید را در ۱ لیتر آب دم کرده و صاف کنید بخورید.

6. ارزن را بکوبید پوست آن را بگیرید مغز آن را با شیره انگور و آرد و روغن کرچک پخته و تا سه روز به جای ناهار میل کنید.

7. ۲ مثقال تخم شنبلیله را دم کرده و صبح ناشتا تا ۷ روز بخورید.

8. جوشانده یا دم کرده گیاه سداب (پیام).

9. جوشانده یا دم کرده گل بومادران.

10. در دوران میانسالی نباید شکر و قند سفید بخورد زیرا این دو فاقد کروم است و بدن برای جذب شکر و قند سفید نیاز به کروم دارد، زیرا کروم موجود در بدن از بین می رود و انسان دچار سرطان می شود و به جای آن از شکر طبیعی (شکر طبرزد، شکر زرد خوزستان، شکر سرخ مازندران)استفاده کند.

11. آب سیب با عسل و سوپ جوجه دارای آنتی هیستامین هستند.

12. کروم و سلنیوم و بتاکاروتن و فیبر در جلوگیری از انواع سرطان نقش بسزایی دارند.

13. خوردن زرده تخم مرغ با پیاز در دوران یائسگی خوب است.

14. روغن های مفید در دوران یائسگی عبارت است از:

روغن ماهی بدون جيوه (امگا 3)

روغن زیتون خالص بدون اسانس

روغن سویا

روغن بادام تازه

روغن گلرنگ (بهتر است با روغن زیتون و مصرف شود)

روغن ذرت

روغن آفتابگردان

و روغن خام کتان (باید خیلی کم مصرف شود)

لذا برای بقا در این دوران به جای بقیه روغن ها از این ها استفاده کند.

درمان سرطان دهانه رحم

پیاده روی آرام

نرمش آرام

خوردن ۷ برگ کاسنی

خوردن ۳ عدد مغز خیار بوته ای

خوردن کاهو؛ بدون سس با ناهار و شام

خوردن کرفس؛ شب قبل خواب که از ۳۵ نوع سرطان پیشگیری می کند.