آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۷ 
حافظه
شخصی گفت: نام افراد در حافظه ام نمی ماند و اغلب نام آن ها را فراموش میکنم! هفته گذشته به خانمی برخورد کردم که پایین خیابان زندگی می کند، من دقيقا او را می شناختم اما نمی توانستم نام او را به خاطر بیاورم،
واقعا خجالت آور بود، این روزها اغلب اوقات این امر برای من اتفاق می افتد و من نگران آن هستم. آیا امکان دارد که وضعیتم بدتر شود؟ آیا دارم مبتلا به بیماری آلزایمر میشوم یا تنها علائم پیری می باشد.
این نوع شکایات بسیار متداول می باشند. بسیاری از افراد متوجه می شوند که هر چه به مرحله پیری نزدیک تر می شوند، به نظر می رسد کمتر و کمتر می توانند به حافظه خود تکیه کنند، شاید مثل فردی که در مکالمه بالا به آن اشاره شد.
این چنین افراد گاها به فردی برخورد می کنند که چهره بسیار آشنایی دارد ولی با وجود این هرگز قادر نیستند نام او را به خاطر بیاورند. مشکل مربوط به حافظه، اغلب زمانی شدید تر می شود که بخواهیم نام افراد را به خاطر بسپاریم. اما کسانی که حافظه شان برای به خاطر سپردن نام افراد مشکل دارد ممکن است دریابند که در موارد دیگر نیز دچار خطای حافظه می شوند.
ممکن است مشکل باشد که قرار ملاقات ها را به خاطر بسپارند، وظایفی را که دارند انجام دهند، آنچه را که بایستی بخرند خریداری کنند، زمانی را که برای خرید بیرون می روند را به خاطر بسپارند یا جایی را که کلید یا عینک آفتابی شان را قرار داده اند به خاطر داشته باشند.
وقتی که خطاهای حافظه به طور پی در پی بروز میکنند، هیچگونه جای تعجبی نیست و نباید افراد نگران این موضوع باشند. ممکن است به تدریج باورشان شود که علائم پیری در آن ها در حال ظاهر شدن می باشد و یا بیماری آلزایمر در آنها در حال پیشرفت می باشد.
اگر شما در به خاطر سپردن چیزها با مشکل مواجه هستید امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند تا علت را دریابید. مشکلتان را از دور نمایی صحیح مورد بررسی قرار دهید تا رویارویی با آن برای شما آسان تر شود.
عملکرد حافظه
شاید بهتر باشد که بحث را با چگونگی عملکرد حافظه آغاز کنیم. تصور کنید که یک روز صبح یکی از دوستانتان شما را به خانمی با نام زهرا معرفی کند. همان روز مجددا به طور ناگهانی به او برخورد می کنید و می گویید: سلام زهرا خانم، ما امروز صبح هم دیگر را ملاقات کردیم.
کاملا واضح است که شما نام او را به خاطر سپرده اید. اما چطور؟ علی رغم تحقیقات علمی بسیار گسترده هنوز مطالب بسیار زیادی در مورد روش عملکرد حافظه وجود دارد که بایستی آموخته شود. اما تاکنون به مطالب بسیار زیادی دست یافته ایم.
یکی از روش های مفید بررسی عملکرد حافظه و این است که این فرآیند را مورد بررسی قرار دهیم، آن را به سه مرحله تقسیم میکنیم:
– اطلاعات ثبت شده: لازم است تا در اولین مرحله حافظه، اطلاعات جدید را ثبت کنید. زمانی که به شما چیزی یا کسی را معرفی می کنند، نام و چهره او را مورد توجه کامل قرار می دهید، مغزتان این اطلاعات را جذب می کند و سپس آن را به بخشی انتقال می دهد که خاطره ها ذخیره می شوند.
– در مرحله دوم مغزتان اطلاعات جدید را بایگانی می کند. تا زمانی که مجددا با او رو برو شدید، آن را به یاد بیاورید.
– مرحله سوم، مرحله بازخوانی این اطلاعات از بخشی از مغز است که اطلاعات در آن ذخیره شده اند. این مرحله زمانی رخ می دهد که شما مجددا با آن چیز با آن کس رو برو شوید. برای اینکه حافظه شما درست عمل کند بایستی این سه مرحله انجام شود.
گرفتن اطلاعات، ذخیره کردن آن و بازخوانی این فرآیند از بسیاری جهات همانند قرار دادن یک نامه درون یک کمد با صندوق بایگانی می باشد. به طوری که می توانید در آینده در صورت نیاز مراجعه کنید. نامه را به عنوان یک نمونه جدید اطلاعاتی در نظر بگیرید.
نکته مهم این است ک بایستی درک کنید که ممکن است مجددا به آن نیاز پیدا کنید. پس بایستی آن را در یک مکان نگهداری کنید و به دنبال آن، زمانی که مجدد می خواهید آن را بخوانید مجبورید کد یا صندوق بایگانی را باز کنید و آن را از آنجا بردارید. اگر در وهله اول به اهمیت نامه توجه نکنید و آن را به طور صحیح بایگانی نکنید، نمی توانید زمانی که مجددا به آن نیاز دارید آن را پیدا کرده و بازخوانی کنید.
انواع حافظه
روان شناسان معتقدند که حافظه انواع متفاوتی دارد که هر یک از آن ها برای ذخیره سازی نوعی از اطلاعات به کار برده می شود. بخشی از حافظه که برای ذخیره سازی اطلاعاتی مانند نام افراد مورد استفاده قرار می گیرد، متفاوت از بخشی است که برای ذخیره سازی دانش مربوط به انجام کار مورد استفاده قرار میدهیم.
این امر توضیح می دهد که چرا کسانی که در به خاطر سپردن نام افرادی که آن ها را به خوبی می شناسند با مشکل مواجه هستند، در به خاطر سپردن چگونگی استفاده از یک در بازکن با روشن کردن یک تلویزیون مشکلی ندارند.
فراموشی چیست؟
به راستی همه ما چیزهایی را فراموش میکنیم در غیر این صورت حافظه ما نمی توانست به خوبی عمل کند. فراموشی می تواند فرآیند مفیدی باشد. در این فرآیند اطلاعاتی که دیگر از اهمیت برخوردار نمی باشند کنار گذاشته می شوند.
به عنوان مثال: عاقلانه نیست که ذهن تان را با به خاطر سپردن چیزهایی که هفته گذشته در سوپر مارکت خریداری کرده اید در هم بریزید. ذهن تان دائما تصمیم گیری می کند که چه چیزهایی را به خاطر بسپارید و چه چیزهایی را فراموش کنید. آنچه را که مهم ارزیابی می شوند نگهداری و چیزهایی که از اهمیت کمی برخوردارند کنار گذاشته می شوند. اما ذهن هر کسی گاه و بیگاه دچار خطا می شود و گاهی اوقات چیزهایی که مهم هستند فراموش می شوند.
با گذشت زمان همه خاطرات به تدریج رنگ می بازند، لیکن حقایقی که هر روز مورد استفاده هستند در حافظه جای می گیرند. در حالی که اطلاعاتی که به ندرت به آن ها نیاز است به سختی به یاد آورده می شوند.
به عنوان مثال اکثر افراد می توانند شماره تلفن خودشان را به خاطر بسپارند ولیکن اگر نیاز پیدا کنند تا به پزشک زنگ بزنند مجبورند تا شماره تلفن را در دفترچه تلفن بیابند. به خاطر آوردن یک حقیقت یا یک حادثه باعث زنده ماندن آن حادثه می شود و برعکس اطلاعاتی که هرگز مورد استفاده قرار نمی گیرند، به تدریج فراموش خواهند شد.
چه چیزهایی حافظه را تحت تأثیر قرار می دهند؟
کارآیی و دقت حافظه بستگی به موقعیت هایی دارد که در آن ها از حافظه استفاده میکنیم. همان طور که قبلا توضیح دادم برای نگهداری قسمتی از اطلاعات در حافظه ابتدا مجبورید که اطلاعات را مورد توجه کامل قرار دهید تا آن ها را ثبت و سپس آن ها را جذب کنید. هر عاملی می تواند سبب اختلال اولین رحله پر اهمیت حافظه شود، ممکن است این عوامل به قرار زیر باشند:
اطلاعات اضافی
اگر به یکباره با اطلاعات بسیار زیادی رو برو شویم، ممکن است بعدا نتوانیم بیشتر آن ها را به یاد آوریم. در یک موقعیت اجتماعی با مردمان جدید بسیار زیادی رو برو می شویم اما بعدا به خاطر آوردن نام اغلب آن ها و یا خصوصیاتی بیشتر درباره آن ها کاری مشکل می باشد.
علت این است که اطلاعات زیادی ظرفیت ذهنی ما را اشغال کرده است و جایی برای ثبت و نگهداری اطلاعات جدید باقی نمی ماند. افرادی که مشغله بسیار زیادی دارند اغلب می توانند دریابند که به علت شلوغی بسیار زیاد، ذهنشان به راحتی فراموش می کند. اگر زندگی یک فرد از یک برنامه روزانه منظم پیروی کند در مقایسه با فردی که زندگی دگرگون و پرفشاری را سپری می کند فشار کمتری به حافظه اش وارد می شود.
موقعیت ذهن
به خاطر دلایل نسبتا مشابه افرادی که افسرده و مشوش هستند اغلب در می یابند که عملکرد حافظه شان بسیار ضعیف می باشد. ذهن این دسته از افراد آنقدر مشغول افکار و احساسات درونی می باشد و آنقدر سردرگم این عوامل است که نمی تواند توجه کامل به اطلاعات جدید داشته باشد. در نتیجه نمی تواند این اطلاعات را به درستی ثبت کند.
و برای رفع کسالت باید طباشیر هندی، درونج، زرنباد، زعفران، پوست هلیله کابلی، ابریشم مقرض، صندل سفید، پوست بیرونی پسته، هیل قرابی، مروارید، عود، کهربا و بسد از هر کدام ۵ گرم، بهمن سرخ، بهمن سفید، گل گاوزبان، شاه تره، بادرنجبویه و كبابه چینی از هر کدام ۱۰ گرم، قند یا شکر یا نبات ۲۵۰ گرم، همه را بسیار نرم بسایید و بعد با آب طلا، آب نقره، آب به، آب سیب درختی قرمز، آب انار شیرین و آب لیمو مخلوط کرده، هر روز صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل فرمایید.
افراد پیرتر که از قوه شنیداری و دیداری ضعیفی برخوردار هستند ممکن است در به خاطر سپردن چیزها با مشکل مواجه شوند زیرا ناتوانی شان آن ها را در ثبت و جذب اطلاعات با مشکلات بیشتری مواجه ساخته است.
برای رفع این مشکل جسمی باید جند بیداستر، ثعلب، مخمر جو، دانه های اسفند، اسپرزه، بسفایج، افتیمون شامی، مغز ناخنک، انیسون، انقوزه، آویشن شیرازی، بابونه شیرازی، باد آورد، گل بنفشه، پودینه، رازیانه، جاو شیر خشک، شحم حنظل، گل خطمی، زعفران، شوید خشک، شنبلیله خشک، فلفل سیاه، قسط شیرین، تخم کاسنی، کنجد، بومادران، نخود، میعه سايله و مصطکی رومی را به نسبت مساوی مخلوط کرده، نرم بسایید و هر صبح و عصر یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب یا آب میوه میل فرمایید. و هر روز صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یک فنجان نوشابه کومبوچا بنوشید.
بیماری و کهولت سن
بیماری جسمانی به ویژه در افراد مسن تر می تواند تأثیر مخربی بر روی عملکرد ذهنی داشته باشد. افرادی که از یک بیماری مزمن مانند ناراحتی قلبی یا دیابت رنج می برند ممکن است دریابند که تفکر و حافظه شان به طور طبیعی عمل نمی کند.
دلایل دقیقی در مورد این ارتباط بین بیماری جسمی و عملکرد حافظه هنوز به خوبی استنباط نشده است. اما فشارهای حاصل از تحمل بیماری به ویژه اگر بیماری دردناک باشد مطمئنا مضراتی را به دنبال دارد.
با افزایش سن تغییراتی در بخش های مختلف بدن بروز می کند. عملکرد ماهیچه ها، مفاصل، قلب و شش ها، به خوبی گذشته نمی باشد. بعضی از قسمت های بدن سریع تر از قسمت های دیگر سالخورده می شوند.
بروز اولین علائم سالخوردگی در بخش های مختلف بدن در افراد مختلف متفاوت می باشند. به عنوان مثال در تعدادی از افراد مسن بیماری ورم مفاصل و استخوان بروز می کند که آن ها را نیازمند به استفاده از زانوبند می کند. در حالی که تعدادی دیگر به طور روز افزون دچار کری می شوند مجبور به استفاده از سمعک می باشند.
نکته جالب توجه این است که با افزایش سن و بروز تغییراتی در بدن فرایندهای ذهنی نیز دچار تغییراتی می شوند. زمان عکس العمل ها به تدریج افزایش می یابد و پردازش اطلاعات جدید به آهستگی انجام می شود.
یادگیری مطالب جدید برای افراد سالخورده تر مشکل تر از یک مبارزه می باشد به ویژه اگر اطلاعات بسیار سریع یا به شیوه ای نا آشنا ارائه شوند. علت این است که برای افراد مسن بسیار مشکل است که توجه شان را بین دو چیز در آن واحد تقسیم کنند و نادیده گرفتن اطلاعاتی که ربطی به کارشان ندارد بسیار سخت تر می باشد.
با افزایش سن عمل دقت نسبت به عمل سرعت بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. گاهی اوقات این امر عملکرد ما را کندتر می سازد، لیکن به طور کلی سالخوردگی پیامد بدی نمی باشد. تحقیقات نشان داده است که تجربیات بیشتر افراد سالخورده ممکن است منجر به کارایی بیشتر آن ها در تصمیم گیری ها شود، طوری که کمبود سرعت فعالیت ذهنی را در آن ها جبران کند. علاوه بر این افراد مسن اغلب توانایی هایشان را دست کم می گیرند.
حافظه و سن
تحقیقات روانشناسانی که بر چگونگی تغيير عملکرد ذهنی در حین افزایش سن مطالعه کرده اند، نشان داده است که تغییراتی تدریجی در شیوه عملکرد حافظه ما وجود دارد. نمونه ای از آن توانایی در به خاطر سپردن مجموعه ای از اعداد در یک دوره کوتاه مدت می باشد.
افراد جوان قادرند تا زنجیره ای هفت یا هشت عدد را به مدت یک یا دو دقیقه در ذهنشان نگه دارند، در حالی که اکثر افراد بالای ۶۰ سال تنها می توانند زنجیره ای از چهار یا پنج عدد را در ذهن خود محفوظ دارند.
ممکن است خود شما زمانی که در حال گرفتن یک شماره تلفن می باشید به این نکته توجه داشته باشید. به نظر می رسد گنجایش به خاطر سپاری ما، به ویژه به دلیل تأثيرات سنی آسیب پذیرتر می شود.
به هنگام به خاطر آوردن اطلاعات واقعی مانند صحبت هایی که در یک مکالمه رد و بدل شده است، محتوای یک برنامه رادیویی یا تلویزیونی یا چگونگی انجام بعضی امور را اکثر افراد مسن کاملا از عهده آن بر می آیند.
افراد سالخورده ای که به توانایی حافظه خود در به خاطر سپاری، اطمینان ندارند بایستی به این حقیقت توجه داشته باشند که گنجایش حافظه شان بسیار بیشتر از حافظه افراد جوان می باشد. با توجه به مثالی که در صفحات قبل مطرح شد می توان گفت که کمد بایگانی شان پر تر می باشد.
در سن ۷۰ سالگی اطلاعات بایگانی شده در حافظه مربوط به دوره ای از زمان است که طول آن دو برابر سن ۳۵ سالگی می باشد. بدین ترتیب جای هیچ گونه تعجبی نیست که افراد سالخورده در بازیابی اطلاعات و ثبت و جذب حقایق جدید بسیار کندتر از ۳۵ سالگان عمل می کنند. بنابراین اگر نگران حافظه تان هستید روش عاقلانه این می باشد که به جای اینکه عملکردتان را با افراد جوان مقایسه کنید با هم سن های خود مورد ارزیابی قرار دهید.
کارآیی حافظه تان چقدر می باشد؟
در اینجا پرسشنامه ای طراحی شده است تا بارهای عملکرد حافظه روزانه اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهد. این سؤالات به شما کمک خواهد کرد تا قوت و ضعف حافظه تان را تشخیص دهید. یک مکان آرام را بیابید و برای پر کردن این پرسشنامه دقایقی را آنجا سپری کنید. سعی کنید تا حد ممکن صادق باشید.
هر یک از سؤالات پرسشنامه زیر چهارگزینه ای است. همه این سؤالات با توجه به این نکته است که هر چند وقت یک بار با نوعی خطای حافظه روبرو می شوید. زمانی که پرسشنامه را کامل کردید از یکی از اعضای خانواده یا یک دوست نزدیک بخواهید تا عملکرد حافظه شما را در به خاطر آوردن مطالب ارزیابی کند. مقایسه نمره ای که به خودتان داده اید با نمره ای که دوست یا یکی از بستگان به شما داده است دورنمایی واقع بینانه تر از عملکرد حافظه در اختیار شما قرار خواهد داد.
ارزیابی حافظه
ضعیفی حافظه با چهار درجه ارزیابی می شود لذا شما می توانید برای ارزیابی عملکرد حافظه تان این پرسشنامه را مورد استفاده قرار دهید. به هر یک از پاسخ ها نمره ای بدهید. هر یک از سؤالات که هرگز یا به ندرت در شما صدق می کند (دفعات بسیار کمی در یک سال یا کمتر) نمره ۱،
اگر حادثه توصیف شده، گاه گاهی رخ میدهد (دفعات بسیار کمی در هر ماه) نمره ۲، و اگر اغلب اوقات اتفاق می افتد (چندبار در هفته) نمره ۳ و اگر دریافتید که اکثر اوقات رخ می دهد (هر روز) نمره ۴ به آن بدهید.
- فراموش کردن مکانی که اشیاء را در آن قرار می دهید و گم کردن اشیاء در اطراف خانه.
- عدم شناسایی مکان هایی که قبلا اغلب اوقات را آنجا سپری کرده اید.
- مرور مجدد برای بررسی این که آیا کاری که مد نظرتان بوده است انجام گرفته یا نه.
- فراموشی و جا گذاشتن بعضی از لوازم مورد نیاز، زمانی که قصد بیرون رفتن دارید.
- فراموش کردن چیزهایی که دیروز یا چند روز قبل به شما گفته شده است و نیاز به یادآوری آن دارید..
- عدم شناسایی چهره بستگان نزدیک با دوستانی که مکررا آن ها را ملاقات می کنید..
- عدم توانایی در دنبال کردن رشته داستان و گم کردن رشته کلام به هنگام خواندن روزنامه، کتاب یا مجله
- فراموشی در بیان مطالبی مهم به کسی یا فراموشی در رساندن پیغام یا یادآوری چیزی به کسی
- فراموشی جزئیاتی مهم درباره خودتان، به عنوان مثال تاریخ تولدتان یا جایی که زندگی می کنید.
- درهم ریختگی جزئیات مطالب گفته شده به شما.
- فراموش کردن مکان نگهداری همیشگی اشیاء و جستجوی آنها در مکان دیگر.
- گم کردن یا مسیر اشتباهی رفتن ساختمانی که قبلا اغلب اوقات را آنجا سپری کرده اید.
- کارهای روزمره را دوبار انجام دادن، به عنوان مثال دو بار چای (بسیار زیاد) در قوری ریختن یا شانه کردن موهای تان در حالی که قبلا آن را انجام داده اید.
- تکرار آنچه که قبلا گفته شده بود یا تکرار سؤالات قبلی.
