منگنز (Manganese)

منگنز با آن که به مقادیر جزئی، معادل ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم در انسانی به وزن ۷۰ کیلو گرم موجود است، از عناصر مهم و ضروری بدن به شمار می آید زیرا در ساختمان سیستم های آنزیمی، تنظیم اعمال غدد، نمو، متابولیسم قندها، چربی ها، پروتیدها و تقویت اعمال کبد و کلیه مداخله دارد به علاوه به تثبیت بعضی مواد معدنی (متابولیسم کلسیم)، آهن و ویتامین ها، کمک می کند. کمبود آن در بدن شناخته نشده است.

کمبود منگنز در حیوانات مختلف با آزمایش هایی که به عمل آمده، عوارضی مانند کم شدن رشد در حیوانات جوان، پیدایش حالات غیر طبیعی در استخوان بندی و اسکلت جانور، مرگ در حیوانات جوان، لغزش تاندون آشیل مفصل مربوطه (Perosis)، ضعف تولید مثل در هر دو جنس نر وماده حیوانات، ناهماهنگی در حرکات بعضی عضلات ناشی از کمی قدرت در کنترل آن ها و غیره ایجاد می کند.

منگنز از راه صفرا و دیواره روده بزرگ دفع می شود و تنظیم مقدار آن در بافت ها از طریق اخیر انجام می گیرد به علاوه اگر مقادیر زیادی از آن وارد بدن شود از راه شیره لوزالمعده نیز دفع می گردد. دفع آن از راه ادرار بسیار کم است. تراکم آن در بافت ها به نحوی است که مقادیر زیاد تر آن در استخوان ها، کبد، کلیه و لوزالمعده یافت می شود. مقدار نسبی منگنز در ماهیچه های بدن کم است. ضمنا منگنز موجود در استخوان ها، نمی تواند جا به جا گردد و مورد استفاده قرار گیرد. مصرف مقادیر زیاد کلسیم و فسفر (در غذای روزانه)، می تواند جذب منگنز را کاهش دهد.

منگنز در دانه غلات، سبزیجات خشک، سیب زمینی، کرفس، گل قاصد، پیاز و دانه گرده گیاهان یافت می شود. مقدار آن در شیر، ماهی و گوشت پرندگان کم است. مقادیر کم و درمانی سولفات منگنز می تواند در موارد کمبود این عنصر در بدن به کار رود. پرمنگنات پتاسیم، تنها تركيب افي سينال آن است که در مصارف خارجی بر روی پوست بدن جهت ضدعفونی کردن اثر داده می شود. اثر ضدعفونی کننده، قابض، از بین برنده بو و پاک کننده دارد. از آن، به صورت محلول های ۰.۰۱ تا یک درصد استفاده به عمل می آید.

در موارد مسمومیت، برای شست شوی معده، محلول رقیق پرمنگنات پتاسیم به عنوان پادزهر، با رعایت احتیاط های فنی، جهت خنثی کردن الكالوئيدها و مواد سمی که به مقدار کم وارد معده شده اند و آمادگی اکسید شدن دارند، به کار می رود. منگنز از عناصری مفیدی است که برای فعال کردن بعضی از آنزیم های بدن مانند Pyruvate carboxylase ضرورت دارد.