آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۸ 
انجدان رومی
مشخصات انجدان رومی
انجدان رومی یا کاشن گیاهی از تیرهی چتریان ، علفی، پایا، یک ساله، دو ساله یا چند ساله است که از سال دوم به ساقه می روند. ساقه ی این گیاه ضخیم و استوانه ای شکل، به قطر ۳ تا ۴ سانتی متر و به ارتفاع ۱ تا ۲ متر است. این گیاه سریع الرشد، از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود.
گیاهی به ارتفاع ۲ تا 5/ 2 متر، دارای ریشهای ضخیم و محتوی شیرهای شیری رنگ با بوی قوی، ساقهی آن ضخیم و استوانهای و گلهای آن زرد رنگ است. برگهای آن دارای کرکهای ریز و نرم میباشد. این گیاه نخستین بار در سال ۱۶۸۷ در لارستان ایران کشف شد. این گیاه دو گونه دارد؛ یک گونهی آن خوش بو و گونهی دیگر بدبو میباشد. که نوع بدبوی آن در ایران پرورش داده میشود.
نام های دیگر انجدان رومی
انجدان، انگدان، كما، كماه، کوله پر، سیالوس، لويستیکن، ليفسطيون، کاشن، کاشم، زیره کوهی، کاشم، کاشم, رومی، کرفس جبلی، گل شوری و انگدان
نام فارسی: انجدان رومی
تیره: چتریان Umbelliferae
نام انگلیسی : Lovage
نام علمی :Levisticum officinale L
برگ های این گیاه ضخیم، گوشتدار، تقسیم شده به برگچه هایی با ظاهر لوزی شکل و دندانه های نامساوی به رنگ سبز تیره که در انتها دمبرگ استوانه ای مشخص دارد. پایین ترین برگ آن به طول ۷سانتی متر می رسد.
گل های انجدان رومی بسیار کوچک به ابعاد ۳ میلی متر، به رنگ زرد و مجتمع به صورت چتر مرکب به دوازده شعاع نابرابر هستند. گرده های گل انجدان رومی برای زنبور عسل بسیار با ارزش است.
گلها از سال دوم رویش (اواسط تیر) ظاهر می شوند. اولین گلها اوایل خرداد تشکیل می شوند و گلدهی تا اواخر تیرماه ادامه می یابد.
بذر یا میوهی گیاه انجدان رومی، بیضی شکل، دو قسمتی، دراز به طول ۵ تا ۷ میلی متر به رنگ زرد تیره یا قهوه ای و بسیار معطر که از سال دوم تولید می شود. میوه ها به طور غیریکنواخت و از اواخر مرداد می رسند و پس رسیدن به اطراف پراکنده می شوند.
قسمت مورد استفاده گیاه ریشه ی آن است. ریشهی مخروطی شکل این گیاه که طول آن با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش، متفاوت و بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر است. در سطح ریشه دایره های حلقه مانندی وجود دارد. ریشه ی این گیاه بویی معطر و طعمی تلخ، گزنده و کمی شیرین دارد و دارای خواص دارویی بسیار است.
در سال اول رویش، برگ ها تشکیل می شود. این برگها در زمستان همان سال بر اثر سرما خشک می شوند.
پیکر رویشی و حتی مزه و بوی این گیاه شباهت زیادی به کرفس دارد و کاربرد غذایی آن در اروپا به ویژه در کشورهای رومانی و فرانسه به دلیل عطر و مزه آن است که در انواع سوپ و سالاد مصرف می شود. ریشه پودر شده انجدان رومی نیز جایگزین فلفل سیاه است.
در فصل پائیز پس از برداشت پیکر رویشی ریشه های آن برداشت می شوند. ریشه ها معمولا ۳۵ تا ۶۰ سانتی متر در خاک فرو می روند. پس از خارج کردن ریشه از زمین توسط ماشین برداشت سیب زمینی آنها را تکان می دهند تا گل و لای آنها جدا شود.
سپس ریشه های نازک و همچنین سایر قسمت های پوسیده و نامناسب را از قسمت های موردنظر جدا می کنند. سپس برحسب ضخامت، آنها را از ناحیه طولی به دو تا چهار قسمت و از ناحیه عرضه به قطعات ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر تقسیم و سپس خشک می کنند.
این گیاه در میان سبزی های اروپایی ها جایگاه ویژه ای دارد. منشاء این گیاه آسیای میانه و نواحی شرق مدیترانه گزارش شده است.
در حال حاضر در بعضی نقاط جهان از جمله در کشورهای آلمان، آمریکا، مجارستان، چک و اسلواک زمین های زراعی وسیعی برای کشت انجدان رومی اختصاص داده میشود.
انتشار جغرافیایی این گیاه در ایران در مناطقی مانند مازندران، گیلان، آذربایجان، تهران و خراسان ذکر شده است.
قسمت های مورد استفاده:
ریشه، میوه، برگها و حتی پیکره رویشی انجدان رومی خاصیت دارویی دارند. همچنین از اسانس ریشه ی این گیاه در صنایع نوشابه سازی، غذایی و کنسرو سازی استفاده می شود.
ریشه و اندام هوایی این گیاه دارای اسانس می باشند. مقدار اسانس در اندام های مختلف متفاوت است. مقدار آن در ریشه۵ تا ۱ درصد است. در حالی که در میوه های سبز و ساقه های جوان ۰/۱۵ تا ۰/۴۵ درصد، در برگها ۰/۸ تا ۲۴/ ۰ درصد و در میوه های کاملا رسیده مقدار آن بین ۰/۸ تا ۱/۵ درصد است.
اسانس ریشه از کیفیت بهتری برخوردار است. قسمت مورد استفاده گیاه ریشه ی آن است که بویی معطر و طعمی تلخ، گزنده و کمی شیرین دارد و دارای خواص دارویی بسیار است.
میوهی انجدان
طبیعت آن: گرم و خشک است.
خواص درمانی
- آن را بخورید. محلل رياه و مغیر رایحهی دهان است، نسیان و بلادت را زایل میکند، ذهن را نیکو، حفظ را زیاد، فلج القوه را درمان و احمقی را زایل میسازد، قدرت هاضمه را زیاد، دستگاه گوارش را تقویت، رطوبت بلغمی را نقصان، رطوبت اطراف معده را جذب، شیر مادران را زیاد، قوای جنسی را تقویت و معده را قدری خشن میکند. برای افرادی که رخاء معده دارند نیکو است.
- آن را با نبات به مقدار مساوی بکوبید و بخورید. سرفهای که از غلبهی خون و صفرا باشد را درمان میکند.
- بوییدن آن جهت فواق نافع است.
ترکیبات شیمیائی:
لیگوستیلیدها، بوتیل فتالید، بوتیلیدفتالید، آلفاتر پینول، کارواکرول، کومارین، هیدروکربن های ترپن، سزکوئی ترپن، اسید ایزووالریک، اسیدپالمتیک. علاوه بر مواد فوق ریشه ی گیاه دارویی انجدان رومی دارای اسید کلروژنیک، اسید کافئین، مشتقات کومارین، رزین، نشاسته و قند نیز می باشد.
۷۰ درصد مواد تشکیل دهنده اسانس را فتالیدها و ترپنوئیدها مانند آن بوتیایدن فتالید، آن بوتیل فتالید، گزانتوتوکسین و پزورالن، اوگنیول و کارواکرول تشکیل میدهند.
نحوه کاشت و تکثیر
این گیاه را در هر اقلیمی می توان کاشت. گیاه به سرما حساس نیست ولی برای افزایش عملکرد و کیفیت مواد موثره در مناطق گرم باید کشت شود. رطوبت بیش از حد خاک (خاکهای همیشه مرطوب) سبب کاهش مقدار و کیفیت اسانس ریشه میشود.
تکثیر گیاه توسط بذر و یا به صورت رویشی انجام می گیرد. کاشت توسط بذر به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می گیرد.
کشت مستقیم: کاشتن بذر در زمین اصلی آسان تر و هزینه کمتری دارد. این عمل در اوایل بهار (اواخر اسفند، اوایل فروردین) با ماشین بذرکار اقدام به کشت ردیفی بذر در زمین اصلی می شود.
کشت غیر مستقیم: بذرها در خزانه های آزاد که بستر آن به این منظور آماده شده است کشت میشوند و در اوایل پائیز (شهریور تا مهر) زمان مناسبی برای انتقال نشاءها به زمین اصلی است. انشاءها قبل از انتقال باید هرس شوند. برای این امر باید اندام به طول ۳ تا ۵ سانتی متر بریده و سپس کاشته شوند.
تکثیر رویشی: تکثیر رویشی با تقسیم ریشه انجام می گیرد. اوایل پائیز (مهر)، ریشه ی گیاهان ۴ تا ۵ ساله را از خاک خارج، سپس آن را به قطعاتی که حاوی تعدادی جوانه باشد نقسیم (هر ریشه را به دو سه قسمت می توان تقسیم کرد) و در زمین مورد نظر کاشت. از این روش به علت هزینه زیاد به ندرت استفاده می شود.
طرز استفاده و مقدار مصرف:
مقدار مصرف این گیاه به صورت دم کرده یا جوشانده ۲ گرم در ۱۰۰ CC آب روزی ۳ فنجان میل شود. ریشه های صدمه دیده دارای اسانس کمتری هستند. همراه این فرآورده باید آب بیشتری استفاده کرد.
در ظروف در بسته نگهداری شود. این گیاه به صورت کامل بیشتر از ۱۸ ماه و پودر آن بیشتر از ۲۴ ساعت قابل نگهداری نمی باشند.
خواص درمانی و طبیعت انجدان رومی
طبیعت گیاه انجدان رومی گرم و خشک است.
خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: درمان عفونت و التهاب دستگاه ادراری، دفع سنگ کلیه، تقویت عمومی بدن، رماتیسم، بیماریهای پوست، ضعف عمومی، نارسایی کبد و کلیه، هضم کننده غذا، کاهش التهاب کولون و روده کوچک، تصفیه کننده خون، آرامبخش، ضد صرع، میگرن، تنظیم قاعدگی، خلط آور و درمان سینه پهلو، گلودرد و زخم دهان، برونشیت و کمک به گردش خون، کندذهنی، جلوگیری از حامله گی، سیاتیک، فلج صورت، کم خونی دختران جوان، بوی بد بدن، تنگی نفس، تقویت نیروی جنسی و لکه سیاه خونی زیر چشم.
ریشه ی انجدان رومی معده را تقویت می کند و هضم کننده غذاست. ریشه ی انجدان رومی در نارسایی های کبدی و کلیوی مؤثر است.این گیاه در از بین بردن بیماریهای پوست مفید است و ضعف عمومی را برطرف می کند. و مصرف انجدان رومی به بهبود رماتیسم کمک می کند. به این شکل که با فعال شدن کلیه و دفع آب اضافی و سموم بدن در رفع آب آوردن بافت های بدن، آب آوردن قوزک پا، ورم کلیه، ورم مثانه، دفع ادرار، مؤثر ذکر شده است.
عصاره ریشه ی انجدان رومی در درمان عفونت و التهاب دستگاه ادراری (کلیه و مثانه)، دفع سنگ کلیه و به طور کلی تقویت کلیه بسیار مؤثر است.
مصرف عصاره انجدان رومی باعث دفع سنگ صفرا و بهبود نارسایی های کبد میشود. به همین دلیل مصرف آن برای کاهش آثار مربوط به مسمومیت های غذایی توصیه میشود. مواد موثره موجود در این گیاه باعث کاهش التهاب های کولون و روده کوچک نیز می شود.
انجدان رومی خون را تصفیه می کند. . انجدان رومی گیاهی آرامبخش است که باعث تسکین اعصاب می شود و حتی از آن به عنوان گیاه ضد صرع نام برده شده است.
انجدان رومی، دشمن میگرن است لذا باید روغن این گیاه را به شقیقه ها بمالید. . در ایجاد و نظم بخشیدن به قاعدگی مؤثر است.این گیاه که خاصیت خلط آور دارد برای دفع خلط از سیستم ریوی مؤثر است و در نتیجه درمان عالی برای سینه پهلو به حساب می آید.
با ایجاد تعریق، به هنگام بالا بودن تب، بدن را خنک می کند و به دفع سموم از پوست نیز کمک می کند. برای برطرف کردن ناراحتی پوستی از دم کرده ی این گیاه استفاده کنید.دم کرده انجدان رومی برای رفع گلو درد و زخم دهان نیز مفید است.
چای این گیاه در درمان برونشیت و سرفه مؤثر است. چای انجدان رومی به گردش خون کمک می کند.ضد انگل معده و روده، ضد نفخ و سوءهاضمه می باشد.
برای درمان سرفه و تنگی نفس مفید می باشد. و درمان سیاتیک و فلج به صورت کمپرس (ضماد) استفاده شود.دم کردهی این گیاه برای کم خونی دختران جوان مفید می باشد.
برای رفع بوی بد بدن از دم کرده ی این گیاه روزی ۳ فنجان میل شود. برای فراموشی، کندذهنی، کمی حافظه ۲۰ گرم از میوه این گیاه را آسیاب و با ۲۵۰ گرم عسل خوب مخلوط کنید و روزی یک قاشق مرباخوری میل شود. خانم هایی که می خواهند هرگز آبستن نشوند بعد از پاک شدن تا یک هفته هر روز ۲ گرم از دانه این گیاه میل کنند. دم کرده ی این گیاه محرک قوه باه است
برای درمان درد مفاصل تخم این گیاه را با روغن ایرسا مخلوط و ماساژ دهید.برای از بین بردن لکهی سیاه خونی زیر چشم، انجدان را با روغن زیتون مخلوط و روی صورت ضماد بگذارید.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف:
انجدان رومی از جمله گیاهان قاعده آور محسوب میشود، لذا مصرف آن برای بانوان باردار توصیه نمی شود. در کسانی که پوست روشن دارند ممکن است پوست آنها در مقابل نور خورشید از خود حساسیت نشان دهد.
اسانس گیاه در افراد با ضعف عملکرد کلیه، التهاب کلیه و مجاری ادرار تورم ناشی از کاهش عملکرد کلیه یا قلب نباید مصرف شود. مصرف زیاد انجدان رومی باعث زردی پوست می شود.
سابقه ی تاریخی
دیوسکوریدس، پزشک و گیاه شناس یونانی قرن اول میلادی، این گیاه را به خوبی می شناخته و از آن نام برده است. او در کتاب خود (پنج مقاله) نام لیگیستیکون یا لیبیستیکون را برای آن انتخاب کرد.
رومیان باستان میوهی آن را برای هضم بهتر غذا می جویدند. از قرن دوازدهم اسانس موجود در پیکره رویشی و ریشه ی این گیاه نزد مردم شناخته شد و برای مصارف دارویی و غذایی به کار برده می شد.
نام “لويستیکوم” از کلمه لاتین ”لاوار” به معنی تمیز کننده و شوینده اخذ شده که حاکی از خاصیت درمانی این گیاه است.
