پیوت (Lophophora Williamsii)

نام فارسی: پیوت

نام علمی: .Lophophora Williamsii Coult

گیاه پیوت از تیره کاکتوس ساقه کوتاه منتهی به یک برجستگی حجیم و کروی دارد و سطح آن نیز بر اثر وجود شیارهای طولی و عرضی، پوشیده از برجستگی های کوچک و مدور جلوه می کند. از مشخصات آن این است که ۲/۳ گیاه در زمین فرو رفته و ادامه آن، به صورت ریشه مستقیمی در قسمت های عمقی تر خاک نفوذ می نماید. گل های درشت آن، رنگ سفید یا سفید مایل به زرد و یا گلی دارد و پس از ظاهر شدن نیز منظره زیبا به گیاه می بخشد.

منطقه پراکندگی آن در امریکای مرکزی مخصوصا مکزیک است. قسمت مورد استفاده گیاه، ساقه هوایی و برجسته آن است که آن را پس از جدا کردن از گیاه، به صورت قطعات کوچک و مدور در آورده در مجاورت هوا خشک می کنند. این قطعات ابتدا رنگ سبز دارند ولی پس از خشک شدن، رنگ مایل به خاکستری تا قهوه ای مایل به قرمز حاصل نموده تحت نام Mcscal – buttons در معرض استفاده قرار می گیرند.

قطعات خشک شده ساقه هوایی این گیاه، اگر در آب جوش قرار گیرد. نرم می شود و شکل واقعی خود را پیدا می کند. در صورت جویدن، طعم تلخ، نامطبوع و تهوع آور به وجود آورده باعث احساس سوزن زدگی و سوختگی در سطح زبان می شود.

ترکیبات شیمیایی پیوت

طبق تحقیقاتی که در سال های ۱۸۸۸ تا ۱۸۹۹ به عمل آمد، وجود ۶ الكالوئيد در این گیاه محقق گردید که توسط Kauder در دو دسته زیر جای داده شده اند:

1. دسته ای که شامل الكالوئیدهای مختلفی نظیر آنهالونين (anhalonine)، پیوت لین (peyotline) پاپلوتين (pellotine) و لوفوفورين (lophophorine) است که به مقادیر زیاد در اتر حل می گردند.
2. الكالوئيدهای دسته دوم شامل مسکالین (Mescaline)، آنهالونيدين (anhalonidine) و آنهالامين (anhalamine) می باشد. این الكالوئيدها، به خلاف دسته اول، در اتر به مقادیر کم ولی در کلروفرم به مقادیر زیاد حل می شوند. مقدار کلی الکالوئیدهای مذکور در گیاه به میزان ۳ تا ۴ درصد است.

آنهالامين (Anhalamine)، الكالوئیدی است به فرمول C_۱۱H_۱۵NO_۳ و به وزن ملکولی ۲۰۹.۲۴ که از: .Echinocactus Williamsii Lem.) Lophophora Willimasii Coult)، استخراج شد. سنتز آن نیز توسط Spath و Roder انجام گرفت.

این الکالوئید، به حالت متبلور به دست می آید. در گرمای ۱۸۹ – ۱۹۱ درجه ذوب می شود. در آب سرد، الكل سرد و اتر، تقریبا غیر محلول ولی در آب خیلی گرم، الكل، استن و قلیائیات رقیق محلول است. کلریدرات آن به حالت متبلور در آب (حلال) به دست می آید و در گرمای ۲۵۸ درجه ذوب می شود.

آنهالونیدین (Anhalonidine)، به فرمول C_۱۲H_۱۷NO_۳ و به وزن ملکولی ۲۲۳.۲۴ است و از .Lophophora Williamsii Coult استخراج شده است. این الكالوئيد به صورت بلوری های کوچک و هشت گوش، در بنزن حالت تبلور پیدا می کند. در گرمای ۱۶۰ تا ۱۶۱ درجه ذوب می شود. به مقادیر زیاد در آب، الكل، کلروفرم و بنزن خیلی گرم ولی به مقدار کم در اتر حل می گردد. در اتردوپترول، قابلیت انحلال ندارد.

آنهالونين (Anhalonine)، به فرمول C_۱۲H_۱۵NO_۳ و به وزن ملکولی ۲۲۱ است. از گیاه مذکور و انواع دیگری از تیره Cactaceae، متعلق به جنس Ariocarpus و غیره نیز استخراج شده است. سنتز نوع راسمیک آن توسط Spill و Kesztler صورت گرفته است. آنهالونین، به صورت بلوری های رومبیک (rhombic)، در اتردوپترول به دست می آید. در گرمای ۸۶ درجه ذوب می شود. به مقادیر زیاد در الكل گرم، اتر، کلروفرم، بنزن، و اتردوپترول محلول است.

مسكالين (Mescaline) [مزکالين (Mezcaline)]، الكالوئیدی به فرمول C_۱۱H_۱۷NO_۳ و به وزن ملکولی ۲۱۱.۲۵ است. از گیاه مذکور یعنی از .Lophophora Williamsii Lem توسط Heffter استخراج شده. سنتز آن توسط Spath صورت گرفته است.

این الكالوئيد، به حالت متبلور به دست می آید. در گرمای ۳۵ – ۳۶ درجه ذوب می شود. به مقدار متوسط در آب ولی به مقادیر زیاد در الكل، کلروفرم و بنزن حل می گردد. در اتردوپترول تقریبا غیر محلول است. اگر در مجاورت هوا قرار گیرد، CO_۲ هوا را جذب کرده به صورت ملح کربنات متبلور در می آید.

املاح مختلفی از پیوت مانند کلریدرات (به صورت بلوری های سوزنی شکل)، سولفات (با ٢ ملکول آب به صورت بلوری های منشوری شکل)، پیکرات (به صورت بلوری های سوزنی شکل و زرد رنگ)، سولفات اسید و غیره وجود دارد. مسکالین، به طور تجربی در اندازه گیری ها و سنجش هوش مورد استفاده قرار می گیرد.

لوفوفورين (Lophophorine)، به فرمول C_۱۳H_۱۷NO_۳ و به وزن ملکولی ۲۳۵.۲۷ است. در گیاه مذکور یافت می شود. روش استخراج آن توسط Kauder و سنتز آن توسط Spath و Kesztler مشخص گردیده است.

لوفوفورین، به حالت مایعی روغنی است و در اتر و کلروفرم حل می شود. کلریدرات آن به صورت بلوری های سوزنی شکل در الكل به دست می آید، در آب و الكل محلول است. پیکرات آن در گرمای ۱۶۲ – ۱۶۳ درجه ذوب می گردد.

پلوتين (Pellotine)، الكالوئیدی به فرمول C_۱۳H_۱۹NO_۳ و به وزن ملکولی ۲۳۷.۲۹ است و از .Lophophora Williamsii Coult، استخراج شده است. فرمول گسترده آن توسط Spith و همکارانش و سنتز آن توسط Brossi و همکارانش عملی شده است. پلوتین، به صورت بلوری های ورقه مانند (Plate) در اتردوپترول به دست می آید. در گرمای ۱۱۲ درجه ذوب می شود. در آب به مقدار کم ولی در الكل، استن، اتر و کلروفرم به مقادیر زیاد حل گردد.

کلریدرات (C_۱۳H_۱۹NO_۳ , HCI) و یدیدرات آن هر دو به صورت بلوری های منشوری شکل متبلور می شوند و هر دو در آب محلول هستند.

علاوه بر الكالوئیدهای مذکور وجود دو الكالوئيد دیگر به نام های پیونین (peyonine) و هوردنین (hordenine) [آنهالين (anhaline)] نیز در اعضای گیاه مذکور ذکر شده است.

پیونین (Peyonine)، الكالوئیدی به فرمول C_۱۶H_۱۹NO_۵ و به وزن ملکولی ۳۰۵.۳۲ است. استخراج و سنتز آن توسط Kapadia و Shah انجام گرفته است. پیونین به حالت متبلور به دست می آید و در گرمای ۱۳۱ – ۱۳۳.۵ درجه ذوب می شود.

اثرات فیزیولژیکی پیوت

اثر فیزیولژیکی الکالوئیدهای گیاه پیوت توسط محققینی مانند Grace ،Hafter و Raymond – Halmet در سال های ۱۹۳۳ و ۱۹۳۴ مورد بررسی قرار گرفت و نشان داده شد که موثرترین الکالوئید این گیاه، لوفوفورين است که مقدار ۱۲ میلی گرم آن بر حسب هر کیلوگرم وزن، ایجاد تشنجات شدید و کزاز مانند در خرگوش می کند. پلوتین نیز اثر مشابه لوفوفورین، در جانوران پست دارد ولی در انسان نوعی حالت کرخی خاص به وجود می آورد که به همین علت از آن به طور تجربی و به عنوان خواب آور استفاده به عمل می آمده است.

از جوانه و غنچه های گیاه پیوت از زمان های گذشته جهت برانگیختن حالت مستی در مراسم مذهبی استفاده به عمل می آمده است.

خواص درمانی پیوت‌

قطعات قسمت هوایی گیاه پیوت دارای اثر محرک سلسله اعصاب است. مقادیر کم کلریدرات پلوتين اثر خواب آور و آرام کننده دارد از این جهت در گذشته در رفع برخی بیماری ها و ناراحتی های دماغی مصرف داشته است. از مجموعه الكالوئیدهای این گیاه، سابقا برای رفع حالات اضطرابی مجانین استفاده به عمل می آمده و نتایج حاصله از این عمل نیز همیشه مثبت بوده است.

به طور کلی، استفاده از این گیاه و الكالوئیدهای آن امروزه به کلی متروک گردیده و فقط در امریکاست که کم و بیش آن را مورد استفاده قرار می دهند.

صور دارویی پیوت

گرد یا عصاره روان پیوت به مقدار ۱ تا ۲ گرم در هر دفعه و ۱۰ گرم در روز – تنطور ۱/۵ به مقدار ۵ تا ۱۰ گرم در هر دفعه و ۳۰ گرم در روز یا بیشتر – عصاره نرم هیدروالکلی به صورت حب های ۰.۱۰ گرمی به مقدار ۳ تا ۵ حب در روز – کلریدرات پلوتین به مقدار ۰.۰۱ تا ۰.۰۳ گرم در روز به عنوان خواب آور.

.Cactus flagelliformis Mill، گیاهی است که در مکزیک می روید و از اعضای آن، برای درمان بیماری ها، استفاده به عمل می آید مانند آن که گل های این گیاه، برای درمان حالات تشنجی که بر اثر اختلالات متابولیکی پیش می آید (درنارسایی های کلیه …) و در حمله تشنجی حاملگی (eclampsie) به کار می رود. از شیره آن جهت دفع کرم در نواحی محل رویش استفاده به عمل می آید.

.Lophocereus Schottii Britt, Rose، Pilocereus sargentianus Orchell، گیاهی است که در مکزیک و Ris Gila می روید. میوه های خاردار آن به رنگ قرمز، خوراکی و در نواحی محل رویش به میوه کارامبولا (fruit de Carambulla) موسوم است. گل و قسمت های هوایی گیاه، اثر سمی و الكالوئیدی به نام پیلوسهرئين (pilocere ine) دارند.

پیلوسهرئين (Pilocere ine)، به فرمول C_۴۵H_۶۵N_۳O_۶ و به وزن ملکولی ۷۴۴.۰۴ است و از گیاه مذکور توسط Heyle استخراج شده است. این الکالوئید به صورت بلوری های سوزنی شکل در اتانول به دست می آید. در گرمای ۱۷۶.۵ تا ۱۷۷ درجه ذوب می شود. در الكل، بنزن، کلروفرم، اتر و اتردوپترول محلول است ولی در آب حل نمی گردد. املاح آن مانند متیل اتر، اتیل اتر و استات، به حالت متبلور به دست می آیند. برای آن اثر درمانی ذکر نشده است. میوه اش در بعضی نواحی به مصارف تغذیه می رسد. در ایران نمی روید.