در مقاله به بررسی گوش و ساختمان آن و برخی از مشکلات گوش میپردازیم:
گوش از چند قسمت تشکیل شده است بدین ترتیب:
١- لاله گوش ۲- مجرای گوش خارجی ۳- استخوان چکشی ۴- مجاری نیم دایره ای ۵- عصب صورتی ۶- حلزون شنوایی ۷- عصب شنوایی ۸- استخوان رکابی ۹- حفره ی گوش میانی ۱۰- استخوان سندانی ۱۱- پرده ی سماخ
به طور کلی گوش آلت شنوایی و حفظ کننده ی تعادل بدن می باشد و از سه قسمت اصلی تشکیل شده است. قسمت اول گوش خارجی. قسمت دوم گوش میانی. قسمت سوم گوش درونی.
قسمت اول گوش خارجی است که از لاله ی گوش و مجرای شنوایی خارجی تشکیل شده است. لاله ی گوش شامل غضروف، چین خوردگی، برجستگی و سه شیار که به وضع مخصوصی قرار دارند و به قسمت نرمی زیر گوش منتهی می شوند می باشد و روی آن را پوست بدن پوشانده است.
پوست گوش از پوست دیگر نقاط بدن نازک تر است و فاقد چربی محافظت کننده می باشد. بنابراین نسبت به پوست سایر نواحی بدن با احتمال بیشتری در معرض آسیب ناشی از سرمازدگی قرار می گیرد.
حیوانات کنترل زیادی را بر عضلات لاله ی گوش اعمال میکنند و برای افزایش شنوایی خود عضلات مذکور را به کار می گیرند.
اما در انسان ها این عضلات فاقد این خاصیت بوده و بیشتر جنبه ی زیبایی دارد.
قسمت دوم گوش میانی است که لوله ای است حدود سه سانتیمتر و کمی به طرف بالا تحدب دارد. ثلث اول آن غضروفی و بقیه استخوانی است.
مخاط دور آن دارای مو میباشد که با افزایش سن، موها نیز بیشتر خواهند شد. در مخاط مزبور غدد عرق و چربی فراوانی است که دارای ترشحات لزج، تلخ، چرب و سمی است که سرومن نام دارد.
سرومن مانع ورود گرد و غبار و عبور حشرات به داخل گوش می شود. داخل گوش میانی محوطه ی پر پیچ و خمی به نام صندق سماخ را تشکیل میدهد.
این محوطه به ارتفاع حدود ۱/۵ سانتی متر می باشد و در استخوان حجري حفر شده است.
سماخ به وسیله ی دو پنجره که یکی بیضی و دیگری مدور است از گوش داخلی مجزا می گردد و روی سطح داخلی آن که تحدب دارد دسته ای استخوان چکشی تکیه می کند که به استخوان سندانی اصابت کرده و تشکیل صدا میدهد.
دو قسمت مهم دیگر در گوش میانی موجود است که به نام استخوان عدس و رکاب نامیده میشوند. استخوان عدس و رکاب هم که عضو موثر این دستگاه به شمار می روند به هم چسبیده و یک پارچه می باشند.
این استخوان ها به وسیله ی تارهای قابل ارتعاش به دیواره ی گوش میانی تکیه دارند.
قسمت سوم، گوش داخلی است که قسمت اصلی دستگاه شنوایی می باشد. به مناسبت ساختمان درهم و برهمی که دارد لابیرنت غشایی نامیده می شود.
درون آن را مایعی به نام آندولنف و مایع دیگری به نام هری لنف پر ساخته است.
گوش درونی خود از سه بخش تشکیل شده است:
۱- دهلیز ۲- مجاری نیم مدور ۳- حلزون
دهلیز از دوکیسه ی کوچک تشکیل یافته و مجاری نیم مدور از سلول های مژه ای طویلی به نام اتولیت که دارای ذرات بسیار ریز کلسیم و منیزیم به نام اتولیت است تشکیل شده است.
حلزون استخوانی به صورت لوله ای است که به طور مار پیچ در حول محوری به نام ستون یا ستونک و روی غشا پایه به نام عضو کرتی جای دارد و سلول های محافظ بر روی غشا پایه و طرفین به نام کمان کرتی قرار گرفته و مژه های مرتعش که از ساقه ی مشبک عبور کرد در آندولنف غوطه ور می باشد و به شاخه ی ساکولی که منشا آن لکه ی شنوایی می باشد منتهی می شود.
شنوایی در گوش از اثر حرکت بسیار ضعیف سلول های مودار در گوش داخلی به وجود می آید. تعداد این سلول ها در گوش انسان به حدود ۳۰ هزار عدد می رسد.
حفظ سلامت گوش
جهت حفظ سلامت گوش، هر پانزده روز یک بار شب ها هنگام خوابیدن دو قطره روغن بادام تلخ در آن ها بچکانید و بخوابید.
ضد عفونی کردن گوش:
برای ضدعفونی کردن گوش آب پونه ی تازه را بگیرید و پس از صاف کردن در گوش بچکانید.
حساسیت گوش به صدا:
یکی از مشکلات گوش حساسیت به صدا است. برای رفع تنفر گوش از صداهای بلند و قوی یا ممتد یا یک نوع صدای خاص که علت آن از اثرات ضعف اعصاب است باید از داروهای مقوی قلب و اعصاب استفاده کرد.
ورود حشرات در گوش:
اگر مورچه یا حشره ی دیگری داخل گوش رفته است بلافاصله قدری صبر زرد را در کمی آب حل کنید و در گوش بچکانید.
سرکه را با کمی آب رقیق کنید و در گوش بچکانید.
سرکه را با کمی روغن مخلوط کنید و در گوش بچکانید.
هر کدام از داروهای فوق را که مصرف کنید باعث می شود که حشره بمیرد. پس باید بعد از آن گوش را بشویید تا حشره از داخل گوش خارج شود.
خارج کردن هزار پا از گوش:
در صورتی که هزارپا داخل گوش رفته باشد برای بیرون آوردن آن باید روغن کنجد در گوش بچکانید.
خارش گوش
یکی از مشکلات گوش خارش آزار دهنده آن است. برای تسکین خارش گوش در گوش روغن هسته ی خرما بچکانید.
روغن بادام تلخ را در آب جوشانده غلیظ افسنطین ریخته و در گوش بچکانید.
کمی افسنطین را در مقدار کمی سرکه بجوشانید، سپس صاف کرده ی آن را در گوش بچکانید.
پنج گرم آویشن شیرازی را در ۵۰ گرم آب بجوشانید و با آب صاف کرده ی آن گوش را بشویید.
مغز هسته های زردآلو را نرم بکوبید و در روغن بادام تلخ شیره بکشید و در گوش بچکانید.
رفتن آب در گوش در صورتی که داخل گوش آب رفته و مشکلاتی ایجاد کرده است، از ریختن آب اکسیژنه داخل گوش به کلی خودداری کنید.
برای درمان، مقداری روغن کرچک یا روغن بزرک را در یک قاشق بریزید بعد بر روی آتش گرفته تا گرم شود سپس چند قطره در گوش بچکانید.
روغن بادام تلخ در گوش بچکانید بعد مقداری پشم را گرم کنید و روی گوش و اطراف آن بگذارید و ببندید.
دو گرم گلسیرین را مخلوط با یک گرم اسید فنتیک در گوش بچکانید.
کاغذ آبی رنگی را به شکل فتیله در آورده و داخل گوش بگذارید. به دلیل اینکه کاغذهای آبی رنگ را با بلود و متیل رنگ می کنند و جنس آن نیز آب خشک کن است، در این مورد موثر خواهد بود.
تریاک را نرم بسایید و با کمی آب گرم یا شیر مادری که طفل دختر زاییده باشد مخلوط و اطراف و پشت گوش بمالید.
مقداری بهره موم یا برموم (موم سیاه) را مانند فتیله درست کنید و داخل گوش قرار دهید تا آب داخل گوش را بکشد.
کنجد سرخ و سفید (انزروت) را نرم بسایید و بعد یک قطعه پنبه را به روغن بادام تلخ آغشته، سپس به پودر انزروت بمالید تا کاملا بر پنبه مالیده شود و داخل گوش فرو برید و به طرف همان گوش بخوابید تا آب گوش را بکشد.
سر را به طرف پایین کج و کف دست را روی گوش قرار دهید و چند قدمی لیلی کنید تا آب از گوش خارج شود بعد با دستمال کاغذی آن را خشک کنید.
ضمنا بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که آن چه در گوش میچکانید باید نه بسیار سرد و نه بسیار گرم باشد، بلکه باید معتدل (ولرم) باشد تا به گوش آزاری نرساند.
مالیجی یا ورم بناگوش
برای درمان مالیجی یا ورم بناگوش روزی سه مرتبه آب پرتقال را با آب مخلوط و میل کنید و به عنوان درمان نخود پخته را بکوبید و روی آن ضماد کنید.
آرد نخود خام را با آب گرم خمیر و ضماد کنید.
آرد جو را با سرکه خمیر و روی آن ضماد گذارید.
برگ گزنه را نرم بسایید و بعد در روغن زیتون بجوشانید و روی موضع ضماد کنید.
ورم گوش
برای درمان ورم گوش یک قطعه ی کوچک سیر را در پارچه ای بپیچید و در گوش قرار دهید.
آرد جو را با کمی سرکه خمیر و روی ورم گوش قرار دهید.
اریون (ورم بناگوش)
ورم بناگوش یا اریون فراوان ترین غده ای است که کودکان و حتی بزرگسالان زیادی به آن مبتلا خواهند شد، یک نوع بیماری ویروسی مصری و خطرناک است که بهترین چاره ی آن استراحت مطلق است، بیمار باید از دیگران فاصله بگیرد و حتی وسایل شخصی، ظروف غذا و محل خوابش جدای از دیگران باشد.
بیمار باید کاملا استراحت کند و از خوردن غذاهای ترش، سرخ کرده و محرک، مصرف شیرینی های قنادی، انواع فلفل و ادویه جات، غذاهای مانده یا کنسرو شده، سوسیس و کالباس، فلافل و انواع ساندویچ و پیتزا پرهیز کند.
بیمار باید از سرماخوردگی مصون باشد زیرا ممکن است به ورم مغز منجر شود که آن نیز بیماری خطرناکی خواهد بود.
در صورتی که بیمار به فعالیت، تلاش یا بازی بپردازد و استراحت نکند تورم غده ی بناگوش زیاد و حتی دوطرفه می شود.
به دنبال آن ایجاد تهوع، استفراغ، درد شدید و حتی ممکن است باعث قطع نسل شود.
برای درمان آن، مغز ناخنک و گل خطمی از هر کدام ۳ مثقال، خارخاسک، گل بنفشه و پر سیاوشان از هر کدام ۵ مثقال، همه را مخلوط و به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت را شب در یک ونیم لیوان آب جوش بخیسانید، صبح در همان آب بجوشانید تا حدود یک لیوان آب آن باقی بماند.
سپس صاف و با شکر قرمز یا شکر سفید شیرین ساخته و بنوشید. تفاله ی آن را مجددا در یک و نیم لیوان آب بخیسانید و شب باز هم در همان آب بجوشانید و آب صاف کرده ی آن را شیرین کرده و بنوشید.
گل بابونه ی شیرازی، تخم کتان و تخم شوید را بسیار نرم بسایید. آن را با کمی موم عسل در مقداری روغن گل ریخته و گرم کنید تا به صورت پماد در آید و هر روز بر محل تورم ضماد کنید.
گل خطمی و گل بنفشه و برگ درخت توت را مخلوط، در روغن گل سرخ بپزید و روی ورم ضماد کنید.
برگ تاجریزی را با انجیر و آرد گندم مخلوط بپزید و بر موضع ضماد سازید.
کندر خوراکی، گلنار فارسی، تخم مورد و تخم خرفه از هر کدام ۲۰ گرم، تخم کرفس و گل ارمنی از هر کدام ۳۰ گرم، همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید.
هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۱ قاشق شربت خوری با مقداری شربت قند مخلوط و میل فرمایید.
دمل داخل گوش
در صورتیکه داخل گوش دملی ایجاد شده باشد، هر صبح، ظهر و شب، هر مرتبه چهار قطره روغن کنجد داخل گوش بچکانید..
برگ بوته ی گل محمدی را بجوشانید. آب آن را صاف و با کمی عسل مصفی مخلوط و در گوش بچکانید. تکرار آن باعث بهبود دمل خواهد شد.
صبر زرد، صبر سیاه، مازو، مرمکی و پوست هلیله زرد از هر کدام به مقدار مساوی مخلوط و بسیار نرم بسایید.
بعد با کمی روغن بزرک به صورت خمیر سفتی در آورده و به شکل فتیله ای داخل گوش بگذارید. هر صبح، ظهر و شب فتیله را عوض کنید تا به طور کلی عفونت و كثافات دمل از بین برود و بهبودی حاصل شود.
آب پیاز تلخ را بگیرید و هر صبح، ظهر و شب و هر مرتبه ۴ قطره داخل گوش بچکانید.
خون سیاوش، کندر، کف دریا، انزروت، مرمکی، بورهی ارمنی و گل مامیثا از هر کدام به مقدار مساوی بسیار نرم بسابید.
آن را با عسل مخلوط و به شکل خمیر سفتی در آورید. سپس مانند فتیلهای داخل گوش قرار دهید و روزی سه مرتبه عوض کنید تا بهبود حاصل شود.
روغن حیوانی که از کره به دست آمده و بدون نمک باشد را هر صبح و شب کمی گرم کنید تا مایع شود، اما داغ نباشد و بعد در گوش بچکانید. دمل سر باز میکند و عفونت آن خارج می شود.
ضمنا برای اینکه دمل سریع تر بهبود یابد و گوش سالم شود باید از خوردن غذاهای سرخ کرده، گوشت، تخم مرغ و پیاز خودداری کنید.
مشکلات گوش : غده ی داخل گوش
علت غده ی داخل گوش غلبه ی صفرا در بدن است و برای برطرف کردن آن ابتدا باید صفرا رفع شود.
در این مدت که چنین غده ای در بدن پدیدار می شود باید غذاهای روزانه: آش انار، آش تمر، آش آبغوره، آش جو با آب غوره باشد تا از غلبهی صفرا جلوگیری شده و خون صاف گردد تا از شدت بیماری کاسته شود.
برای درمان آن بهتر است روغن سیاه یا روغن اکتیول بلادنه یا روغن سیلقان را روی آن بگذارید تا غده پخته شود و سر باز کند و روی آن مشمع اصلاح بگذارید تا جراحات داخل غده را بکشد و به مرور عفونت کاهش یابد و از زیر زخم، گوشت جدید و قرمز روییده شود تا آنجایی که اگر انگشت خود را با فشار روی زخم بگذارید احساس درد نکنید.
اگر احساس درد نکردید علامت آن است که دیگر عفونت ندارد، سپس قدری حنای خشک روی آن بپاشید یا بر روی زخم محلول بتادین بزنید تا به کلی خشک شود.
نزله ی گوش
برای درمان نزله ی گوش، موضع را با آب پوست لیمو بخور دهید و چند مرتبه در روز مقداری آب لیمو بنوشید.
عفونت داخل گوش در صورت وجود عفونت داخل گوش، روزی چند مرتبه بر آن دود عنبر نسارا بدهید؛ تا هم درد آن ساکت شود و هم عفونت یا التهاب کاهش یابد.
به عنوان درمان، انزروت را نرم بسایید و پنبه ای را به روغن بادام تلخ و انزروت ها آغشته کرده و داخل گوش قرار دهید. چند شب موقع خواب این عمل را تکرار کنید تا کاملا عفونت آن را بکشد.
آب برگ بید تازه را بگیرید و داخل گوش بچکانید.
پنبه ای را آغشته به مخلوط آبغوره و سرکه کرده و داخل گوش قرار دهید.
برگ زیتون را نرم بکوبید و با کمی عسل مخلوط و در گوش گذارید.
پنیر کهنه را جوشانده، آن را با شیر زن شیرده مخلوط و گرم کنید، سپس داخل گوش بچکانید.
مرمکی، انقوزه، مقل ارزق، صبر زرد، سکبینج، مصطگی رومی، کندر و پوست هلیله ی زرد از هر کدام ۳ گرم را مخلوط و بسیار نرم بسایید.
سپس آن را با یک فنجان سرکه و یک فنجان زهره ی گاو مخلوط و روزی ۳ مرتبه داخل گوش بمالید و یک قطره هم در گوش بچکانید.
به مدت سه روز، هر صبح و شب آب اکسیژنه را در گوش بچکانید (اما بدانید که مصرف طولانی آن برای گوش بسیار زیان آور است).
کلارگل ۱۰ سانتی، محلول آدرنالین یک در هزار، ۱۰ قطره، سرم فیزیولوژی ۱۰ گرم و گلسیرین ۲ گرم، همه را مخلوط و در گوش بچکانید
تخم کرفس و گل ارمنی از هر کدام شش مثقال؛
کندر، گلنار فارسی، تخم مورد و تخم خرفه از هر کدام ۴ مثقال، همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید. هر صبح،ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را با یک لیوان شربت قند مخلوط و میل فرمایید.