آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
نام فارسی: انجدان ، انگدان
نام علمی: Levisticum officinale Koch.، Ligusticum Levisticum
نام فرانسه: Ache de montagne، Levistique officinale، Céleribatard، Liveche
نام انگلیسی: Lovage
نام آلمانی: Levsche، Badkraut Liebsta eckel
نام ایتالیایی: Lewistico
نام عربی: کرفس الجبل، کاشن رومی، انجدان رومی
انجدان گیاهی علفی از تیره جعفری، پایا، دارای ساقه ضخیم استوانه ای به قطر ۳ تا ۴ سانتی متر و به ارتفاع یک تا دو متر است. برگ هایی ضخیم، گوشت دار، منقسم به برگچه هایی با ظاهر لوزی شکل با دندانه های نامساوی، به رنگ سبز تیره شفاف و منتهی به دمبرگ استوانه ای مشخص دارد.
تحتانی ترین برگ آن، به طول ۷۰ سانتی متر می رسد. گل های آن بسیار کوچک، به ابعاد ۳ میلی متر، به رنگ زرد و مجتمع به صورت چتر مرکب با ۱۲ شعاع نابرابر است. براکته های زیر پایه های چتر اصلی و فرعی آن، ظاهری باریک و نوک تیز دارند. میوه اش بیضوی دراز، به طول ۵ تا ۷ میلی متری به رنگ زرد یا قهوه ای و بسیار معطر، پس از رسیدن است.
کلیه قسمت های گیاه انجدان نیز عاری از تار می باشد. با آنکه مرکز اصلی انتشار آن احتمالا در ایران ذکر گردیده اما تاکنون به حالت وحشی در کشور ما دیده نشده است. پرورش آن در نواحی مختلف باعث گردیده که گیاه به علت خاصیت دور شدن از محیط کشت که دارد، به سرعت در نواحی مختلف انتشار یافته، به صورت نیمه وحشی در مناطق مختلف یافت گردد.
زنبور عسل از گل های آن، غذای پر ارزشی به دست می آورد. قسمت مورد استفاده این گیاه، ریشه آن است که بویی معطر و طعمی تلخ، گزنده معطر و کمی شیرین دارد.
ترکیبات شیمیایی انجدان
ریشه گیاه Levisticum officinale دارای پکتین، اسید مالیک، قندهای مختلف، نوعی رزین و اسانس است. اسانس آن که از ریشه له شده گیاه، تحت اثر بخار آب به دست می آید، دارای راندمان متفاوت بین ۱ تا ۱۰ درصد است و اگر این اسانس از ریشه تازه تهیه گردد، نوع آن مرغوب تر خواهد بود.
اسانس مذکور، رنگ زرد روشن دارد ولی تدریجا به مرور زمان قهوه ای تیره گردیده، غلظت حاصل می کند. وزن مخصوص آن در گرمای ۱۵ درجه بین ۱.۰۳ و ۱.۰۵ است. در ۲ تا ۴ برابر حجم خود الكل ۸۰ درجه ولی در غالب روغن های ثابت حل می شود. در گلیسرین و پروپیلن گلیکول، غیر محلول است.
اسانس مذکور شامل موادی نظیر ترپینئول، اترها و اسیدهای آلی نظیر اسید استیک، والرینیک، بنزوئیک، میریستیک و همچنین پینن، دیپانتن و غیره است. این اسانس باید در ظروف شیشه ای یا آلومینیومی، در جای سرد، دور از نور و به صورت مملو، نگهداری شود. اسانس حاصل از میوه گیاه، وزن مخصوصی سنگین تر دارد و به علاوه ترکیب شیمیایی آن متفاوت است. اسانس ریشه تازه گیاه، برای مطبوع ساختن طعم بعضی اغذیه مورد استفاده قرار می گیرد.
خواص درمانی انجدان
ریشه این گیاه دارای خواص درمانی شبیه آنژلیک است و مانند آن اثر قاعده آور، هضم کننده غذا (digestif)، مقوی معده، بادشکن و تصفیه کننده خون دارد به علاوه مدر است. مصرف آن در موارد کمی دفع ادرار، زردی، نارسایی های کبدی و کلیوی، بیماری های پوست، نقرس، رماتیسم، آب آوردن انساج، آب آوردن قوزک پا، آلبومینوری، ورم کلیه، ورم مثانه و مجاری دفع ادرار، کم خونی دختران جوان، ضعف عمومی و میگرن موثر ذکر شده است.
صور دارویی انجدان
دم کرده یا جوشانده ۱۵ تا ۲۰ در هزار ریشه، به عنوان مدر و قاعده آور – دم کرده ۱۵ گرم میوه در ۳ فنجان آب، به مقدار یک فنجان بعد از هر غذا به عنوان بادشکن و هضم کننده غذا – مخلوط یک قاشق کوچک گرد ریشه در نوشیدنی، و ۲ یا ۳ دفعه در روز به عنوان قاعده آور.
در استعمال خارج، جوشانده ۵۰ در هزار کلیه قسمت های گیاه Levisticum officinale به صورت لوسيون و کمپرس گرم جهت رفع سرمازدگی پوست به کار می رود. برگ این گیاه، چاشنی خوبی برای معطر ساختن اغذیه است. قطعات برگ آن اگر با سبزی های سالاد مخلوط شود، به آن بوی معطری شبیه بوی Celeri ( کرفس) می دهد. در بعضی کتب وجود آن در جنوب ایران ذکر شده است.
