آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۰ 
فرنجمشک گیاهی چند ساله، مقاوم از تيره‌ی نعناع. ارتفاع این گیاه در حال رشد حداکثر به ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر می رسد. فرنجمشک نزدیک تالاب‌ها، باتلاق، مراتع، و دیگر زیستگاه‌های مرطوب رشد می کند.
نام های دیگر آن: پلنگ مشک، انبل، ریحان قرنفلی، گل مار
نام فارسی:فرنجمشک
تیره: نعناعیان Lamiaceae
نام انگلیسی:Lemon Balm
نام علمی: Cutellaria lateriflora
معرفی گیاه فرنجمشک
فرنجمشک بومی اروپاست. ولی، امروزه در تمام نقاط دنیا کشت می‌شود. این گیاه نه تنها در باغ‌های گیاهان طبی بلکه، در مراکز تولید آرایشی نیز پرورش داده می‌شود. فرنجمشک، برای تسکین و رفع درد و ناراحتی ناشی از هاضمه شامل گاز و باد معده مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرنجمشک گیاهی خواب آور است و اضطراب را کاهش میدهد. قدمت مصرف این گیاه برای آرام بخشی به دوران قرون وسطی بر می‌گردد. امروزه این گیاه دارویی همراه با سایر انواع آرام بخش‌ها، مانند شب رنگی افشان تجویز می‌شود.
فرنجمشک، همچنین برای ترمیم جراحات و کاهش التهاب و درد ناشی از گزش حشرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. پمادهای تولید شده در اروپا، برای درمان التهاب‌های ناشی از سرماخوردگی و زخم‌های تب خال (هرپس) حاوی فرنجمشک هستند. بیماران ادعا می کنند که این پماد مؤثرتر از داروهای تجویزی در تسکین درد و پیشگیری از آغاز مجدد التهاب عمل می‌کند. پزشکان معالج نیز این ادعا را تأیید می‌کنند.
طول این گیاه به ۶۰ سانتی‌متر و گاهی بیشتر از این مقدار می‌رسد. بوته‌های دارای گل های ریز زرد کم رنگ، در طول بهار و تابستان در محل تلاقی برگ‌ها با ساقه رشد می‌کنند. برگهای این گیاه دارای چین و چروک عمیقی است که، رنگ آنها از سبز تند تا سبز مایل به زرد بسته به نوع خاک و آب و هوا فرق می‌کند. اگر انگشتان خود را روی برگهای این گیاه بمالید احساس نوعی مزه ترش و شیرین شبیه لیمو به شما دست خواهد داد. برگهای آن از نظر شکل به برگهای پونه شباهت دارند و در واقع از همان تیره گیاهی هستند. از این گیاه همچنین برای درمان انواع سردردها، قاعدگی به تعویق افتاده و سندرم خستگی مزمن استفاده می‌شود.همچنین، به نظر می‌رسد که این گیاه در درمان اختلال تیروئیدی به نام «گریوز» مفید است.
خصوصیات گیاه
(نعناعیان یا لب گشادگان یکی از تیره های گیاهی است که حدود ۷۶۰۰ گونه دارد. بسیاری از گیاهان دارویی و خوراکی و معطر مانند ریحان، نعنا، مریم گلی، مرزه، آویشن، اسطوخودوس و بادرنجبویه در این تیره جای دارند. برخی از آنها برای زیبایی کاشته می شوند مانند حسن يوسف. بسیاری از آنان به صورت درختچه و درخت (مانند ساج) هستند و به ندرت به شکل ویره (بالارونده) نیز یافت می شوند. گل های آنها ۵ گلبرگ متحد و ۵ کاسبرگ متحد دارند.)
برگهای این گیاه روبه روی هم، قلبی شکل و دندانه دار هستند. ریشه ی این گیاه، کوچک، استوانه ای شکل، سخت و منشعب است. برگ‌ها همچنین دارای چین و چروک عمیقی است که رنگ آنها از سبز تند تا سبز مایل به زرد بسته به نوع خاک و آب و هوا متفاوت است.
اگر انگشتان خود را روی برگهای این گیاه بمالید، آنگاه احساس نوعی مزه ی ترش و شیرین شبیه لیمو به شما دست خواهد داد.
برگهای آن از نظر شکل به برگ های پونه شباهت دارند و در واقع از همان تیره گیاهی هستند.
گل ها در طول بهار و تابستان در محل تلاقی برگ‌ها با ساقه رشد می کنند.
میوه‌ی این گیاه فندقه، ریز و قهوه ای رنگ است.
برداشت گیاه معمولا در اواخر اردیبهشت قبل از ظهور گل ها باید انجام شود. برگ‌ها و سرشاخه ها را که برداشت می کنند در محلی در جریان هوا قرار میدهند که به سرعت خشک شود و پس از آن باید در محل تاریک و خشک نگهداری شود.
در ایران در کنار مجاری آب‌ها و مناطق اطراف تهران، در شمال ایران در رشت و اطراف آن، در رودبار و در آذربایجان و مناطق شرقی ایران و استان های غربی می روید.
قسمت های مورد استفاده
میوه، برگ ها و سرشاخه ها
ترکیبات گیاه
فرآورده های تهیه شده از فرنجمشک، از برگهای گیاه فراهم می‌آیند. روغن‌های ضروری حاصل از پیمای فرنجمشک حاوی عناصر شیمیایی به نام «ترین» هستند که، این عناصر حداقل سبب وجود بارهای تسکینی و ضدویروسی در گیاه می‌شوند. فرنجمشک همچنین حاوی ترکیباتی به نام «تانین» می باشد که این ماده سبب بسیاری از اثرات و خواص ضدویروسی در گیاه است. این ماده همچنین حاوی «یوگنوا » است که، گرفتگی عضلات را رفع می‌کند و باکتریها را از بین می‌برد.
فلاونوئیدها، روغن های فرار، تانن.
فرآورده های تهیه شده از فرنجمشک از برگهای گیاه فراهم می آیند. روغن‌های ضروری حاصل از برگهای فرنجمشک حاوی عناصر شیمیایی به نام «ترین» هستند که این عناصر حداقل سبب وجود خواص تسکینی و ضد ویروسی در گیاه می شوند.
فرنجمشک همچنین حاوی ترکیباتی به نام «تانین» است که آن نیز خاصیت ضد ویروسی دارد.
همچنین این ماده حاوی یوگنول است که اسپاسم عضلات را رفع می کند، بافت ها را کرخ می کند و باکتریها را از بین می برد.
میوه یا دانه آن برای تقویت قلب و کم کردن اضطراب مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه کاشت و تکثیر
تکثیر این گیاه با کاشت پاجوش های گیاه در پاییز صورت می گیرد و پس از آن با پخش طبیعی بذر گیاه به سهولت گسترش می یابد.
نحوه مصرف
فرنجمشک به صورت برگ خشک در بازار یافت می‌شود. چای، کپسول، عصاره‌ها و روغن آن نیز موجود است.
فرنجمشک به صورت برگ خشک در بازار یافت می شود. بزر، چای، کپسول، عصاره ها، تنتور و روغن آن نیز موجود است.
به طور کلی، به هنگام مصرف هر نوع فرآورده گیاهی لازم است نکات پیشنهادی کارخانه تولید کننده را در نظر بگیرید و درباره‌ی نوع داروی گیاهی و میزان مصرفی آن با پزشک معالج مشورت کنید.
برای درمان اختلال خواب یا کاهش ناراحتی‌های معده، نفخ یا باد معده یکی از حالات زیر را انتخاب و رعایت کنید
تهیه ی چای با استفاده از ۱/۵ تا۴/۵ گرم گیاه، چندین بار در روز.
۲ تا ۳ میلی لیتر تنتور در روز یا معادل عصاره مایع یا کپسول شده‌ی آن
برای درمان التهاب های ناشی از سرماخوردگی یا التهاب های تبخال ۲ تا ۴ قاشق غذاخوری از برگ خرد شده این گیاه را در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه کاملا خیس بخورد. سپس آن را با گلوله پنبه ای روی التهاب در طول روز قرار دهید.
دم کرده
برای درمان اختلال خواب یا کاهش ناراحتی‌های معده، نفخ یا باد معده، مصرف چای، با استفاد از ۱/۵ تا ۴/۵ گرم گیاه خشک در یک لیتر آب جوش، چندین بار در روز توصیه می‌شود.
خیسانده
برای درمان التهاب‌های ناشی از سرماخوردگی یا التهاب‌های تب خال، ۲ تا ۴ قاشق غذاخوری از برگ خرد شده این گیاه را در یک لیوان آب جوش ریخته و بگذارید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه کاملا خیس بخورد. سپس پنبه آغشته به این محلول را، روى التهاب در طول روز قرار دهید.
خواص درمانی
خواص دارویی گیاه فرنجمشک به طور خلاصه عبارتند از: خواب آور، گلودرد و سرفه، سرطان كبد، مثانه و پروستات، تب یونجه، آرتریت، بی قراری، سردردهای عصبی، اضطراب و تنش‌های عصبی، اسپاسم عضلانی و درد مفاصل.
مصرف این گیاه درد مفاصل را برطرف می کند.
اسپاسم های عضلانی را تسکین می دهد.
تنش های عصبی و اضطراب را رفع می کند.
سردردهای عصبی را کاهش میدهد.
سندروم بی قراری پا را کاهش می دهد.
به طور موثر آرتریت، آلرژی هایی مانند تب یونجه را معالجه می کند.
در طب سنتی چینی، این گیاه برای درمان تومور، سرطان‌های کبد، مثانه و پروستات به کار برده می شود.
دم کرده‌ی آن گلودرد و سرفه را برطرف می کند.
خاصیت خواب آور دارد.
نوشیدن دم کرده ی این گیاه در کنترل فشار خون موثر است.
خواص چای فرنجمشک
کاهش دهنده ی فشار خون است.
تب را پایین می آورد.
خاصیت موثر ضدباکتریایی دارد.
خستگی مفرط را برطرف می کند.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف
هیچگونه اثرات یا علایم مسمومیت ناشی از مصرف فرنجمشک گزارش نشده است اما از آنجا که این گیاه به منظور ایجاد قاعدگی مصرف می شود، لذا در صورت باردار بودن و یا شیردهی از مصرف آن اجتناب کنید.
تداخلات دارویی
مصرف فرنجمشک می تواند با اثر داروهای تیروییدی یا سایر معالجات بیماری گریوز تداخل پیدا کند. به عنوان احتیاط اگر در حال استفاده از دارو هستید، از خوردن آن اجتناب کنید.
(گریوز یا بیماری بازدو، نوعی پرکاری اتوایمیون تیروعید است که معمولا همراه با اگزوفتالمی (بیرون زدن چشم از حدقه) است.)
سابقه ی تاریخی
توسط مردم بومی شمال آمریکا برای بیماری های مرتبط با قاعدگی و سینه درد استفاده می شود.
در قرن ۱۹، گیاه را برای درمان هیستری، صرع، تشنج، اسکیزوفرنی و حتی بیماری هاری استفاده می کردند.
قبل از قرون وسطی نیز فرنجمشک برای تقویت روحیه و کمک به ترمیم جراحات و کاهش التهاب و درد ناشی از گزش حشرات مورد استفاده قرار می گرفته است.
توصیه ها:
هیچگونه علایم مسمومیت ناشی از مصرف فرنجمشک گزارش نشده است. اما، از آنجا که این گیاه به منظور ایجاد قاعدگی مصرف می‌شود، در صورت باردار بودن از مصرف آن خودداری کنید. مصرف فرنجمشک می تواند با اثر داروهای تیروییدی یا سایر معالجات بیماری گریوز تداخل پیدا کند.
