سرب

سرب

علامت شیمیایی سرب Pb از واژه لاتین پلومبوم و وزن اتمی آن ۲۰۷/۲ است. از فلزاتی است که در گذشته های بسیار دور شناخته شده است.

در قشر زمین با فراوانی %۰/۰۰۲ وجود دارد که گالنا نامیده می شود و ترکیب سرب با گوگرد است.

مقدار کم آن برای سلامت بعضی از حیوانات ضروری است ولی برای انسان ضروری نیست. بنابراین معمولا ورود اضافی این عنصر و نه کمبود آن بیماری زاست.

ورود زیاد آن ممکن است از طریق غذا، آب آشامیدنی و هوا باشد. دودی که از اگزوز وسایل نقلیه بنزین سوز بیرون می آید، منبع اصلی این ماده معدنی  جو(هوا) است که تا حداکثر ۱۵۰ میکروگرم در مترمکعب هوا مجاز است.

در یک بررسی معلوم شد در هوای سر در ۱۹۶۹م، ۴/۵ میکروگرم در متر مکعب سرب داشته. در انگلستان بررسی آب آشامیدنی ۴۳ شهرستان نشان داد که ۹۶٪ جمعیت این مناطق آبی را مصرف می کنند که PH آن کمتر از ۷/۸ است و این PH ، اسید کافی برای حل کردن آن لوله ها را فراهم می کند.

در مناطق با آب غیرسخت، لوله های سربی، سطح این ماده معدنی را تا ۱۸۰ میکروگرم در لیتر بالا می برند. ذخیره آب در منبع تنها ۱۷/۹ میکروگرم آن در لیتر بود که این امر حل شدن قسمت اعظم سرب لوله ها را نشان می دهد.

مقدار این ماده معدنی غذا، مقدار آن را در آب نشان می دهد زیرا مواد غذایی گیاهی برای رشد با این آب، آبیاری می شوند.

كل ورود روزانه آن از رژیم غذایی در جوامع صنعتی بین ۲۰۰ – ۴۰۰ میکروگرم است که ۹۰٪ این مقدار جذب نشده و از مدفوع دفع می شود.

قسمت اعظم سرب باقی مانده از طریق کلیه ها دفع می شود و مقداری هم در بدن باقی می ماند. سطح خونی آن بیشتر از ۴۲ میکروگرم در ۱۰۰ سی سی خون، نشان دهنده مسموم شدن با سرب است.

اثرات سمی سرب، در کودکان به خوبی شناخته شده است زیرا نسبت به بزرگسالان به مسمومیت با سرب حساس ترند. مسمومیت، در اثر خوردن اتفاقی نمک های سرب، اسباب بازی های سربی و مکیدن وسایل آلوده به سرب ایجاد می شود.

مسمومیت حاد موجب تشنگی شدید، مزه فلز در دهان،کاهش ادرار، شوک و اغما می شود.

مسمومیت مزمن شایع تر است و سبب کاهش اشتها، يبوست، سردرد، خستگی، ایجاد خطوط سربی سیاه یا آبی روی لثه و کم خونی می شود.

فرد مسموم بعدها دچار استفراغ، تحریک پذیری، ناسازگاری، التهاب عصبی که منجر به عدم تعادل در راه رفتن می شود، اختلالات بینایی، توهم، فلج (همراه با افتادگی مچ دست و پا )و نارسایی کلیه می شود.

مسمومیت با سرب ممکن است دردهای حاد شکمی به وجود آورد و در حاملگی ممکن است انقباضات شدید رحمی ایجاد کند که منجر به سقط شود.

ترکیبات آلی سرب مشابه دود اگزوز وسایل نقلیه بنزین سوز به شکل اختصاصی روی بافت های عصبی اثر دارند. اغلب افراد مسموم شده با سرب با گذشت زمان دچار اختلالات ذهنی می شوند و ممکن است حتی دچار تشنج شوند.

کم خونی اغلب اولین علامت مسمومیت با سرب است ولی به ندرت شدید است و مشخصه آن وجود تعداد زیادی گویچه های قرمز نارس در خون است.