آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۰ 
نام فارسی: حنا
نام علمی: .Lawsonia inermis L
نام فرانسه: Hinné، Henne
نام انگلیسی: Egyptian privet، Henna ،Camphire
نام آلمانی: Faerbkraut، Hennastrauch، Rothes aegyptisches، Mundholz
نام ایتالیایی: Cipro، Enne، Alcanna
نام عربی: الحنا (“Al henna)، القطب (Alqatab)
درختچه حنا از تیره حنا، شاخه های غالبا خاردار و پوشیده از پوست خاکستری مایل به سفید دارد. ارتفاع آن حداکثر به ۶ تا ۷ متر می رسد. برگ های آن متقابل، ساده، کامل، به طول ۲ تا ۳ سانتی متر، به عرض یک سانتی متر، بیضوی و نوک تیز است. پهنک برگ آن، کناره غالبا پیچ خورده به سمت پایین دارد. گل های آن سفید رنگ یا گلی بسیار خوشبو، مجتمع به صورت خوشه های متعدد، زیبا و دارای ۴ کاسبرگ آزاد با ۲ غده، ۴ گلبرگ با یک غده در محل اتصال هر گلبرگ به نهنج، و ۸ پرچم است.
مادگی آن پس از آمیزش و رسیدن، به میوه ای تبدیل می گردد که به صورت پوشینه، ۴ خانه، دارای ظاهر مدور و محتوی دانه های هرمی شکل متعدد است. درختچه حنا ، توسط لينه به صورت دو گونه، یکی L. inermis (عاری از خار) و دیگری L. spinosa (دارای خار) درآمده بود ولی دانشمند گیاه شناس دیگر به نام Desfontaines مشخص نمود که نمونه های خاردار، همان پایه های مسن L. inermis اند یعنی در واقع گیاه اصلی تا هنگامی که جوان است عاری از خار می باشد ولی وقتی که مسن شد دارای خار می گردد.
قسمت مورد استفاده حنا برگ آن است که به حالت کامل و یا به صورت گرد در معرض استفاده قرار می گیرد. پرورش حنا با آن که در منطقه وسیعی از افریقا می روید اما به علت مصارفی که دارد در بعضی نواحی معمول است. برای این کار باید اراضی سبک و رو به آفتاب را که آب کافی داشته باشد، انتخاب نمود. تکثیر آن از راه بذر صورت می گیرد. بدین نحو که بذرها را قبلا در محلی می کارند و بعدا به زمین اصلی منتقل می کنند و یا آن که دانه را اگر شرایط لازم جهت رشد موجود باشد، مستقیما در زمین اصلی می کارند. برداشت محصول، معمولا از سال دوم و سوم آغاز می گردد.
درختچه آن احتياج به آبیاری دارد و از طریق قلمه در اوایل بهار تکثیر میشود. تکثیر آن از طریق کاشت بذر نیز انجام میشود. برداشت برگ‌ها در هر سال، ۲ یا ۳ مرتبه، از اواسط تابستان تا اواسط پاییز انجام می‌گیرد. برگ‌های حنا خشک شده و به صورت گَرد درآمده و به بازار عرضه می شود. این گیاه سودمند دارای اثرات ضد توموری، ضد باکتری و ضد قارچ است.
همچنین استفاده از آن در گذشته برای معالجه جذام، يرقان و ناراحتی‌های پوستی در بین مردم رایج بوده است. از دیگر خواص متعدد این گیاه می توان، به اثربخشی در سوختگی و التیام زخم ها، ضرب خوردگی اشاره کرد.
در کشور هند و چین از برگ‌های حنا برای معالجه جذام، يرقان و شوره سر استفاده میشود. در اندونزی از خمیر برگ‌های له شده حنا، برای معالجه عفونت چرکی نرمه بند دور انگشت دست و سایر بیماری‌های ناخن و نیز برای درمان ویروس تبخال یا ویروس هرپس استفاده می‌نمایند. و از میوه‌های خیلی نارس این گیاه مرهمی درست می‌کنند که برای رفع خارش مفید است.
در فیلیپین روغن و مرهمی از برگ‌های آن درست می کنند که، برای نرم کردن زخم ها و التیام زخم و ضرب خوردگی و رفع خون مردگی به کار میرود. پمادی که از میوه های جوان درست می‌کنند، برای رفع خارش روی پوست می مالند که، بسیار مفید است. از این گیاه برای رنگ کردن مو استفاده می شود البته، تنها موهای سفید و رنگی را رنگ می کند و تاثیری بر رنگ مو مشکی ندارد.
ترکیبات شیمیایی حنا
ترکیب شیمیایی حنا ، با همه آزمایش هایی که بر روی آن به عمل آمده هنوز به طور کامل مشخص نیست. حنا به طور متوسط دارای ۷ تا ۸ درصد تانن، ۶ درصد مواد چرب، ۱.۲۰ درصد اسانس، ۲ تا ۳ درصد مواد رزینی و ۲ در هزار از یک ماده رنگی قابل تبلور است. این ماده که به صورت بلوری های سوزنی شکل و به رنگ زرد نارنجی متبلور می گردد، از برگ حنا به دست می آید و در رنگرزی، به عنوان یک ماده رنگی اسید مورد استفاده قرار می گیرد.
بلوری های سوزنی شکل مذكور اگر در مقابل هوا و نور قرار گیرد، رنگ قرمز پیدا می کند و به همین جهت است که اگر ظرف محتوی گرد حنا در مقابل هوا و نور قرار گیرد قسمت هایی از آن که در مقابل هوا و نور است قرمز رنگ می شود در حالی که قسمت های داخلی حنا، سبز رنگ باقی می ماند.
ماده رنگی حنا، به طوری که در کتب علمی منعکس است لاوسون (Lawsone) نام دارد که به فرمول C۱۰H۶O۳ و به وزن ملکولی ۱۷۴.۱۵ می باشد و از برگ حنا، استخراج گردیده و سنتز نیز شده است. لاوسون به صورت بلوری های منشوری شکل در اسید استیک به دست می آید. در گرمای ۱۹۵ – ۱۹۶ درجه تجزیه می شود.
حنا ازتیره حنا علاوه بر مواد مذکور، دارای مانیتول و موسیلاژ است. وجود موسیلاژ باعث می گردد که برگ حنا به سهولت با آب به صورت خمير درآید. لاوسون Lawson، دارای سمیت بسیار کم و اختصاصات فارماکوژیکی به شرح زیر است:
- کند شدن زود گذر ضربان قلب با افزایش دامنه انقباض آن.
- ایجاد حالت ضد اسهالی، بر اثر مصرف برگ حنا (دارای ماده موثر لاوسون) که مکانیسم آن، کاهش تونوس (Tonus) و حرکات دودی شکل روده است.
- دارا بودن اثر ضد توموری معتدل در موش صحرایی (Sarcom de Yoshiba) و در موش.
- دارا بودن اثر ضد باکتری، مخصوصا در باکتری های گرم مثبت (+ Gram).
- دارا بودن اثر ضد قارچی قوی مخصوصا در قارچ های مولد کچلی Trichoplyton، Cryptococcus، Sprotrichum.
- رنگ کردن
در کشورهای غربی، استفاده از حنا در تهیه فراورده های زیبایی، اهمیت فراوان دارد. به نظر می رسد که لاوسون تنها ماده رنگی است که به تنهایی عمل نمی کند ولی برگ حنا که دارای آن است این اثر را ظاهر می سازد. گرد حنا را گاهی با چای سیاه (چای معمولی که از برگ های سبز و تخمیر یافته تهیه می کنند) مخلوط کرده به کار می برند که در این حالت، تانن های کاتشیک (tanins catechiques) در سطح مو باقی می مانند.
به نظر می رسد که حنا به صورت پرده ای، مانع تاثير اشعه خورشید بر روی پوست بدن می شود. از لاوسون، به طوری که در کتب علمی جدید منعکس است، به صورت مخلوط با ماده ای به نام دی هیدروکسی استن (dihydroxyaceton)، فراورده هایی از قبیل لوسیون و کرم تهیه می کنند که با مالیدن آن ها بر روی پوست، از تاثير اشعه خورشید بر روی پوست بدن، مانند پرده ای ممانعت به عمل می آید.
دی هیدروکسی استن (Dihydroxyaceton) به فرمول C۳H۶O۳ و به صورت بلوری های جاذب الرطوبه جامد، با بوی مخصوص و طعم شیرین و سرد کننده است. در آب (به نسبت برابر)، الكل (به نسبت۱/۵) و استن حل می گردد. این ماده اگر بر روی پوست بدن اثر داده شود، گاهی ایجاد خارش می کند.
لوسیون و کرم (Creme) های آن، رنگ پوست را قهوه ای (مشابه رنگی که بر اثر تابش خورشید بر روی پوست حاصل می شود)، می نماید و اگر تاثیر آن بر روی پوست ادامه یابد، رنگ قهوه ای تدریجا تا رسیدن به یک حد معین، تیره تر می گردد ضمنا اگر ادامه استفاده از آن متوقف شود، رنگ پوست پس از ۲ روز، شروع به روشن شدن می کند و بعد از ۱۲ تا ۱۴ روز، رنگ قهوه ای زایل می گردد.
کرم و لوسیون های حاصله از آن باید طوری تهیه شوند که هر یک محتوی ۰.۲ تا ۰.۵ درصد از این ماده باشند به علاوه در تهیه آن ها، معادل ۲۰ درصد آب به کار رفته باشد. این فراورده ها چون هیچ گونه ممانعتی از تاثیر اشعه خورشید بر روی پوست و ایجاد آفتاب زدگی به عمل نمی آورند از این جهت، در تهیه آن ها علاوه بر ماده مذکور، لاوسون و مواد دیگر با در نظر گرفتن نسبت های دقیق، باید به کار روند.
از این ماده برای ایجاد رنگ قهوه ای در پوست بدن (برنزه کردن پوست) استفاده به عمل می آورند. مواد متشکله حنا طبق آزمایش های متعددی که Tommasi در سال ۱۹۱۶ به عمل آورد به شرح زیر تعیین گردید:
| برگ حنا | شاخه های حنا | |
| مقدار آب در گرمای ۱۰۰ تا ۱۰۵ درجه | ۱۰.۶۷ درصد | ۱۰.۴۰ درصد |
| مواد چرب (عصاره اتره) | ۶.۰۴ درصد | ۰.۶۰ درصد |
| سلولز خام | ۱۰.۵۱ درصد | ۲۲.۹۲ درصد |
| مواد ازته | ۱۳.۲۵ درصد | ۶.۲۵ درصد |
| خاکستر | ۸.۶۴ درصد | ۳.۲۸ درصد |
| مواد غير ازته قابل استخراج | ۵۰.۸۹ درصد | ۵۵.۵۵ درصد |
نحوه کاشت و تکثیر حنا
گیاه حنا در نقاط سردسیر و همچنین مناطق گرم مرطوب رشد رضایت بخشی ندارد. اما در مناطقی که برخوردار از هوای خشک و تابستان گرم و طولانی با دمای روزانه ۳۰ درجه سانتی گراد باشند، به خوبی رشد می کند. زمین های رسی برای کشت حنا مناسب نیست ولی زمین‌های رسی – شنی یا اراضی شنی که به آنها کود حیوانی داده باشند، قابل رشد است. کشت حنا به چند روش انجام میشود.
- این روش بیشتر در استان کرمان معمول است که در فروردین ماه پس از خیساندن بذرها به مدت ۱ تا ۲ روز در آب و جوانه زدن، آنها را در داخل زراعت گندم و جو بلافاصله بعد از آخرین آبیاری به مقدار ۶۰ کیلوگرم در هکتار پاشید تا سبز شوند سپس مزرعه حنا را بعد از برداشت گندم مرتبا آبیاری می کنند.
- روش کاشت در خزانه: در این روش اقدام به تهیه خزانه می کنند. نشاها در اواخر بهار سال بعد آماده جابجا شدن است؛ لذا بوته ها را از خزانه بیرون می آورند و در زمین اصلی می کارند. فواصل ردیف ها ۸۰ سانتیمتر و فواصل بوته ها را ۳۰ سانتی متر انتخاب می کنند سپس بین ردیف‌ها را به صورت نهرهایی در می آورند و آنها را به طریق نشتی آبیاری می کنند.
- کشت در زمین اصلی: بذر را به مقدار ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم برای هر هکتار در زمین آماده شده به صورت ردیف هایی با فاصله حدود ۶۰ سانتی متر کشت می کنند ولیکن بوته های اضافی را بعد از سبز شدن تنک می کنند تا فاصله بوته ها به حدود ۳۰ سانتیمتر برسند. این روش هزینه کمتری دارد ولی بذور بیشتری مصرف می شوند.
- تكثير با قلمه‌های ساقه: در این روش از قلمه هایی به طول ۴۰ سانتی متر و یا پاجوش های حاصل از بوته های قوی استفاده می کنند و آنها را به فواصل ۸۰ سانتی متر در زمین اصلی در فصل بهار می کارند. فاصله ی بوته ها را در این شیوه حدود ۴۰ سانتی متر انتخاب می کنند.
بوته های حنا به آب زیادی نیاز دارند و کم آبی باعث پژمردگی و سپس سفید شدن برگ‌هایشان می شود؛ لذا حنای مرغوبی حاصل نمی شود. در اوایل رشد، گیاه حنا را هر ۳ روز یک بار باید آبیاری کرد ولی بعدها طول دوره‌ی آبیاری را تا هفته ای یک بار طولانی می کنند. آبیاری زمستانه به دو هفته یک بار می‌ر‌سد ولیکن در بهار دوباره به آب بیشتری نیازمند است.
اصولا زمین اصلی را تا مدتی پس از نشا کاری حنا برای هر ۳ تا روز یکبار آبیاری می کنند ولی در فصل زمستان نیازی به آبیاری نخواهد بود. در سراسر سال باید توسط وجین تمامی سطح مزرعه حنا را از وجود علف‌های هرز پاک کرد. انتهای ساقه های نازک حنا را در هنگام رشد بهاری قطع می کنند و آن ها را به این روش هرس می کنند.
در استان کرمان از سال اول کاشت حنا به صورت سالی دو مرتبه اقدام به برداشت می کنند. برداشت بهاره در اوایل مرداد ماه و برداشت پاییزه در آخر آبان ماه انجام می پذیرد. مقدار تولید محصول بهاره بیشتر از پاییزه است. در هنگام برداشت بوته ها را «کفر» و سپس دسته بندی می کنند و در سایه می خشکانند تا آفتاب باعث پریدگی رنگ سبز برگ‌ها نشود.برگ‌های خشک شده را از شاخه ها جدا می سازند و در آسیاب های مخصوص می سایند و حنای پودر مانند تجارتی به دست می آورند.
طرز استفاده و مقدار مصرف حنا
مصرف خارجی و موضعی آن، به عنوان ضد اگزما، درمان جرب بیماری پوستی واگیری که عامل آن سارکوپتس اسکابیل است)، ضد میکوزیس (بیماری قارچی پوست) و درمان زخم ها است. برای تهیه ی حنا به منظور استفاده برای موی سر، آن را با آب گرم به صورت خمیر، در می آورند و روی سر میمالند. نکته‌ی گفتنی این است که در این هنگام باید رطوبت گرم آن حفظ شود تا رنگ دلخواه و پایدار را ایجاد کند؛ از این رو برای مدتی (چند ساعت) روی آن حوله یا پارچه ی نفوذ ناپذیری می بندند.
حنا گذاشتن: لکه حنا از جمله لکه هایی است که اصلا تمیز نمی شود، قبل از گذاشتن حنا لباس کهنه بپوشید و از دستکش پلاستیکی استفاده کنید. برای گذاشتن حنا، پودر حنا را با آب گرم و یک قاشق روغن زیتون تا رسیدن به حالت نرم هم بزنید. حنا را به وسیله فرچه روی موهای خود بمالید. بهترین شیوه برای گذاشتن حنا روی سر، مالیدن از ریشه ی مو است. موها را دسته دسته (نازک) کنید بعد از ریشه شروع کنید، بعد از این که ریشه ها با حنا کاملا پوشانده شدند بقیه قسمت‌ها و نوک موها را حنا بزنید سپس موها را روی سرتان جمع کنید.
برای حفظ گرمای حنا بهتر است پس از گذاشتن حنا با پارچه استرچ و یا نایلون فریزر موهای تان را بپوشانید و حداقل یک ساعت حنا روی موهایتان بماند. پس از مالیدن، لکه های حنا را از صورت تان تمیز کنید، در غیر این صورت صورتتان رنگ خواهد گرفت برای شستن حنا، بهتر است با آب ولرم موهای تان را بشویید. بعد شامپو بزنید. برای این که رنگ حنا ثابت شود و راحت بتوانید موهای تان را شانه بزنید، از کرم های مو استفاده کنید.
ضماد (مرهمی که “غالباً” بر روی زخم مالیده میشود)
حنا به صورت موضعی، در تخفیف دردهای روماتیسمی به کار می رود. در بعضی نواحی، گرد برگ حنا، برگ هلو و برگ تانن دار گیاهان مختلف را مخلوط کرده و برای رفع اگزما و جلوگیری از تعریق دست و پا بدان می مالند. در شبه جزیره مالایا، با له کرده برگ‌های تازه آن به صورت ضماد، در رفع سوزش پا و نیز برای درمان ناراحتی‌های پوستی استفاده می‌کنند. همچنین، برای جوش و کورک و زخم‌های ختنه نیز به کار میرود. ریشه قابض این گیاه را خشک می‌کنند، سپس آن را خرد کرده و نرم می‌کوبند و برای معالجه جوش و کورک سر بچه‌ها، به سر آن ها می مالند.
جوشانده
جوشانده برگ آن برای درمان بیماری‌های پوستی، گاهی اوقات تسکین سردرد و دهان شویه به کار می رود. جوشانده ریشه حنا مدر است و برای نرم کردن سینه و برونشیت مناسب است.
خواص درمانی و طبیعت حنا
طبیعت گیاه حنا سرد و خشک و به نظر بعضی نیز گرم و خشک است. حنا از رنگ های طبیعی بی زیان است و از آن در کشورهای مختلف مخصوصا توسط زنان به منظور رنگ کردن مو استفاده به عمل می آید. حنا در نزد بعضی از ملل مخصوصا اعراب، اهمیت خاص دارد و از آن منحصرا در جشن و سرورها، مراسم ازدواج و در مواقعی که یک امر نشاط آور در پیش باشد استفاده به عمل می آورند.
آنچه که در بازارهای دارویی به نام رنگ حنا، در معرض استفاده قرار می گیرد، مخلوط حنا با گرد برگ گیاهان مولد نیل است. با استفاده از آن، موی سر به رنگ تیره حتى آبی سیاه در می آید. اگر بخواهند با استفاده از حنان رنگ موی سر، نسبتا ثابت باقی بماند باید با افزودن مقدار کمی اسید بوریک یا اسید سیتریک و یا اسید آدی پیک (adipic acid)، اسیدیته (pH) آن را به ۵.۵ برسانند.
خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: ضد باکتری، ضد قارچ، ضد تب، ضد اسپاسم، ضد ویروس، ضد آفتاب، قابض، تهوع آور، ادرارآور، قاعده آور، ملین، خلط آور، محافظ کبد، کاهش دهنده‌ی پرفشاری خون، سقط کننده جنین، ضد کچلی، نرم کننده و ضد آفتاب. حساسیت زا، جلوگیری از تعریق دست و پا، گرفتگی عضلانی، دهان شویه، رفع اگزما، درد مفاصل، جوش و زخم، رفع بوی بد عرق، ضد ریزش مو، شادابی مو، عارضه‌ی پوستی ناشی از تغییر فصل، مسکن مناطق آسیب دیده بدن، نقاط داغ بدن.
رویاندن ناخن، مشکلات سیستم گوارشی (معده، کبد، طحال، مجاری ادرار)، مشکلات رحم، دفع سنگ کلیه، تسکین درد اعصاب، محکم کردن مو، جلوگیری از چرب شدن مو، مهار کنندهی نیترات و مسکن. در حال حاضر، محصولات زیادی از حنا به عنوان مراقبت و محافظت از مو در جهان ساخته شده و مورد استفاده هستند، از آن جمله حنای بدون رنگ است؛ این نوع حنا رنگ طبیعی مو را حفظ و آن را درخشان می سازد.
با توجه به این که بعضی از خواص حنا، مربوط به ماده ی رنگی آن است، لذا به نظر نمی رسد که خواص حنای طبیعی، کاملا مشابه حنای بی رنگ باشد.حنا، دارای خاصیت بهبودی زخم های ناشی از عفونت باکتری‌های گرام مثبت را داشته و بر علیه قارچ‌های مولد کچلی مانند تریکوفیتوز، اسپوروتریکوم و کریپتوکوکوس، موثر است.
از دیگر خواص حنا، خاصیت نرم کنندگی و ضد آفتاب آن است؛ به همین دلیل در فرآورده های آرایشی – بهداشتی، استفاده می شود . عصاره‌ی برگ‌های گیاه به عنوان ضد گرفتگی عضلانی دستگاه گوارشی به کار میرود. حنا، موهای سیاه را رنگی نمی کند ولی موهای سفید یا رنگی دیگر را رنگ می کند. (رنگ قرمز). گاهی به حنا گیاه رنگ (وسمه) اضافه می کنند که بر حسب مقدار مصرفی و زمان استفاده به صورت قهوه ای کم رنگ، قهوه ای و یا سیاه غلیظ در می آید.
به عنوان رنگ کننده ابروها و مژه ها دقت شود، زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد. حنا به صورت موضعی در درمان بیماری های قارچی پوستی به ویژه در قارچ‌های عامل کچلی و تخفیف دردهای روماتیسمی به کار می رود. این گیاه به عنوان رنگ کننده ی پوست و مو کاربرد دارد و بی‌زیان است. جوشانده‌ی برگ حنا برای درمان بیماری‌های پوستی، تسکین سردرد و دهان شویه به کار می رود.
پودر برگ حنا، برگ هلو و برگ تانن دار گیاهان مختلف را با هم مخلوط و برای رفع اگزما و جلوگیری از تعریق دست و پا به آنها می مالند. در طب سنتی این گیاه به صورت موضعی برای درمان دردهای مفاصل، جوش و زخم به کار می رود. مخلوط برگ‌های له شده این گیاه با روغن زیتون به موی سر کمک زیادی به رشد آن می کند، به ویژه اگر این مخلوط را با آب گشنیز ترکیب کرده و سپس مورد استفاده قرار داد.
اگر مدت هاست که به دنبال راهکاری برای رفع بوی بد عرقی هستید که در هنگام پوشیدن کفش به آن دچار می شود، باید بگویم که می توانید خوشحال باشید زیرا که حنا برای رفع عرق بد بوی پا بسیار موثر بوده و می تواند این دغدغه شما را نیز برطرف کند. شاید به همین علت است که متخصصان طب سنتی نیز آن را به عنوان دانه خوشبو کننده قبول دارند.
در صورتی که این روزها از ریزش مو به شدت گله مند هستید ابتدا برگ‌های حنا را با روغن خردل بجوشانید و به طور مرتب به موها بمالید. البته برای شادابی موها توصیه دیگری نیز برای شما دارم اینکه مخلوطی از پودر حنا را با آب و آب لیمو مخلوط و آن را به موها بمالید. سپس یک ساعت صبر کنید و بعد موها را بشویید. بعد از اینکه موها را خشک کردید می توانید برق آن را در آینه تماشا کرده و لذت ببرید. برای درمان سردردهای مزمن که مدت هاست از آن رنج می برید بسیار چاره ساز است. آن را به صورت ضماد به سر بمالید.
اگزما عارضه پوستی است که به ویژه هنگام تغییرات فصلی، افراد زیادی را درگیر می کند. به گفته متخصصان طب سنتی، می توان از گیاه حنا استفاده کرد. این گیاه می تواند التهابی که منجر به درد می شود را کاهش دهد، شما می توانید در مناطق آسیب دیده پوستتان، از حنا به عنوان مسکن ضعیف استفاده کنید.
اگر شما از نقاط داغ و یا گر گرفتگی در مناطق خاصی از بدنتان رنج می برید، با استفاده از حنا می توانید آن را بهبود بخشید. برای رویاندن ناخن، باید روزی ۱۰ گرم از آب جوشانده‌ی این گیاه را تهیه و به مدت ۱۰ روز آن را استفاده کنید. برای این کار ۱۰ گرم برگ حنا را در ۲۵۰ سی سی آب خیس و بجوشانید تا به یک پنجم برسد سپس آن را شیرین و ۱۰ روز استفاده کنید و به مدت یک ماه تکرار شود.
برای رفع مشکلات گوارشی مانند امراض معده، کبد، طحال، مجاری ادرار و رحم می توانید حدود ۲ گرم از برگ این گیاه کوبیده شده را با مقداری آب مخلوط و به صورت روزانه میل کنید. برای دفع سنگ کلیه و مثانه می توان ۸ گرم برگ حنا را در ۳۰۰ سی سی آب خیس و بعد از خیس خورد آن را صاف کرده و بنوشید.
برای تسکین درد اعصاب و مفاصل مالیدن روغن حنا به افراد توصیه می شود. برای اینکه این ضماد بهترین اثر را داشته باشد باید گل حنا را در روغن زیتون بجوشانید، آن را صاف و از آن استفاده کنید. حنا موهایتان را محکم و از چرب شدن زود به زود آن جلوگیری می کند به همین خاطر برای موهای چرب و شکننده بسیار مفید است. در بعضی نواحی، گرد برگ حنا، برگ هلو و برگ تانن دار گیاهان مختلف را مخلوط کرده برای رفع اگزما و جلوگیری از عرق دست و پا بدان می مالند.
حنا در صنعت موارد استعمال فراوان دارد. در منبت کاری به منظور رنگ کردن چوب های سفید رنگ و به دست آوردن رنگ زیبای آکاژو از حنا استفاده می نمایند. در بعضی ممالک مانند چین و هند، پشم وچرم را با حنا رنگ می کنند. با آن که حنا دارای معادل ۱.۲۰ درصد اسانس می باشد اما تاکنون اقدام به استخراج آن جهت استفاده برای مصارف درمانی معین و غیره به عمل نیامده است.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف حنا
پودر این گیاه می تواند موجب تحریک پوست و درماتیت تماسی شود. هنگام استفاده از حنا به عنوان رنگ کننده ی ابروها و مژه ها دقت شود؛ زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد. برگ‌های حنا در موش ماده، ناباروری ایجاد نموده است. برگ‌ها دارای خاصیت مخدر است و مصرف مقادیر بالای آن باعث سردرد و مسمومیت می شود. لاوسون، ماده ای که در حنا وجود دارد سمیت بسیار کمی دارد و باعث کند شدن موقتی ضربان قلب با افزایش دامنه انقباض آن می شود.
سابقه تاریخی حنا
حنا به عنوان ماده‌ای آرایشی در مصر باستان، بخش هایی از آفریقای شمالی، آفریقای غربی، شاخ آفریقا، شبه جزیره عربستان، خاور نزدیک، شبه قاره هند و آسیای جنوبی استفاده می‌شده است. همچنین بین زنان شبه جزیره ایبری و اروپای قرن ۱۹ رایج بود.
در تحقیقاتی که در سال ۱۳۶۶ توسط صالحي سورمقی و همکاران در دانشکده داروسازی تهران بر روی درجات بعدی قرار گرفتند. حنای نواحی مختلف ایران صورت گرفت، حنای نرماشیر استان کرمان بهترین، و حنای کرمان، یزد و بم در درجات بعدی قرار گرفتند.
محل رویش حنا
نواحی جنوبی ایران، بلوچستان، بم و نرماشیر. حنا بومی آفریقای شمالی از جمله مصر و همچنین در هندوستان و سیلان، همچنین آسیای جنوبی و غربی و شمال استرالیا است. در مناطق جنوبی ایران، استان های کرمان، هرمزگان و بلوچستان کاشته می شود. انتشار عمومی این گیاه در مناطق حاره آفریقا (در شمال آفریقا) و آسیاست.
